Để phong trào “Chống rác thải nhựa” thật sự hiệu quả

Cả thời gian dài, chất liệu nhựa bao trùm toàn bộ đời sống con người. Không thể phủ nhận, chúng rất tiện dụng. Thức ăn đựng trong bọc ny-lon, hàng hóa bỏ vào túi quai xách đủ kích cỡ, treo thoải mái trên xe, cầm tay đều được, không sợ đổ hoặc dính vào vật dụng khác. Sau khi sử dụng xong, có thể đựng rác thải rồi vứt đi. Theo ước tính của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trung bình mỗi người sử dụng, thải bỏ 1 túi ny-lon/ngày, mỗi năm có khoảng hơn 31,4 tỷ túi ny-lon bị thải ra, nhưng chỉ có khoảng 17% trong số này được tái sử dụng. Thời gian để rác thải nhựa có thể phân hủy không diễn ra trong một vài ngày hay một vài tháng, mà mất tới hàng trăm năm. Chất thải nhựa trong quá trình phân hủy sẽ tạo ra những hợp chất hóa học làm ô nhiễm nguồn đất, nguồn nước, trực tiếp ảnh hưởng đến nguồn thức ăn, nước uống của con người. Những chất hóa học này tích lũy dần trong cơ thể, về lâu dài sẽ gây bệnh  cho con người.

Sản phẩm nhựa xuất hiện phổ biến trong đời sống

“Các sản phẩm từ giấy hoặc chất liệu thân thiện với môi trường chưa tạo được độ tin cậy với tôi, vì khó đựng vật dụng lỏng, lại phải tốn tiền mua. Trong khi đó, túi ny-lon được người bán hàng cung cấp miễn phí khi mua hàng. Đồ tươi sống được gói cẩn thận bằng 2-3 lớp túi ny-lon, vừa chắc chắn, vừa tiện lợi. Dù biết rằng, những loại vật dụng này không có lợi cho môi trường, nhưng làm sao có thể thay đổi trong một sớm một chiều. Tôi còn nhớ, mấy năm trước, một siêu thị lớn ở TP. Long Xuyên thực hiện phong trào không sử dụng túi ny-lon. Khách đến mua hàng phải tự đem theo túi đựng, hoặc mua túi thân thiện với môi trường được bán tại quầy tính tiền. Một số người không quen đem túi thân thiện theo mỗi khi đi mua hàng, cảm thấy rất phiền phức. Một thời gian sau, tôi biết siêu thị ấy lại sử dụng túi ny-lon đựng hàng hóa cho khách như mọi siêu thị khác, chứng tỏ doanh nghiệp phải “đầu hàng” trước thói quen của khách!” - bà Trần Thị Ngọc Dung (53 tuổi, ngụ phường Mỹ Hòa, TP. Long Xuyên) chia sẻ.

Thế nhưng, đã đến lúc phải từ bỏ thói quen xấu, bắt đầu từ sự “noi gương” của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại các cơ quan, đơn vị. Ngày 16-11-2018, UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch thực hiện “Chống rác thải nhựa” trên địa bàn tỉnh. Hoạt động nhằm tiếp nối những kết quả thiết thực đã đạt được từ các hoạt động hưởng ứng Ngày môi trường thế giới, chủ đề “Giải quyết ô nhiễm nhựa và ny-lon”; hưởng ứng phong trào “Chống rác thải nhựa” do Bộ Tài nguyên và Môi trường phát động. Phong trào được thực hiện thông qua 5 nội dung. Thứ nhất, hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng 1 lần và tích cực tìm kiếm giải pháp thay thế những sản phẩm này trong hoạt động của cơ quan, đơn vị. Thứ hai, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong thu gom, phân loại và tái chế sản phẩm đã sử dụng làm từ nhựa, bao bì túi ny-lon. Thứ ba, tuyên truyền sâu rộng phong trào cho toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trên địa bàn tỉnh; vận động người thân cùng thực hiện “Nói không với sản phẩm nhựa sử dụng 1 lần”. Thứ tư, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sản xuất; hoàn thiện cơ chế chính sách khuyến khích phát triển các sản phẩm có thể phân hủy, tác sử dụng, thân thiện với môi trường thay túi ny-lon, sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng 1 lần. Cuối cùng, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm nâng cao nhận thức trong cơ quan, đơn vị và cộng đồng về nguy cơ ô nhiễm nhựa, ny-lon. Từ đó, thay đổi, tiến tới từ bỏ thói quen sử dụng túi ny-lon khó phân hủy, sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng 1 lần.

Hưởng ứng kế hoạch của UBND tỉnh, nhiều sở, ngành, đoàn thể đã phát động phong trào trong đơn vị trực thuộc. Cụ thể như, Sở Giáo dục và Đào tạo đã yêu cầu các đơn vị xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện công tác tuyên truyền, phối hợp tuyên truyền phổ biến ở đơn vị, thông qua các cuộc họp lệ của các đoàn thể, các buổi họp chi bộ, họp hội đồng trường, sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt ngoài giờ lên lớp, các hoạt động ngoại khóa… từ năm học 2018-2019 và các năm học tiếp theo. Tổ chức các hoạt động phong trào (hội thi, diễn tiểu phẩm) với nội dung “Chống rác thải nhựa”, nguy cơ ô nhiễm nhựa và ny-lon. Cơ sở giáo dục tiến tới việc bố trí thùng chứa rác thải nhựa riêng với các loại rác thải khác trong đơn vị một cách phù hợp, để góp phần tích cực cho việc thu gom. Mặt khác, giáo dục thói quen cho các thành viên trong đơn vị và học sinh trong sinh hoạt tại đơn vị và cộng đồng. Mới đây, Liên đoàn Lao động tỉnh đề nghị các cấp công đoàn trong tỉnh tổ chức tuyên truyền trong đoàn viên và người lao động ở các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp về nguy cơ ô nhiễm, giúp họ từ bỏ thói quen sử dụng túi ny-lon khó phân hủy, sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng 1 lần.

Phong trào sẽ tiếp tục được hưởng ứng rộng rãi trong toàn tỉnh và cả nước, nhưng chúng chỉ thật sự hiệu quả khi thay đổi được nhận thức và hành vi của cả cộng đồng, bắt đầu từ những việc nhỏ nhất như: tiết giảm sử dụng nhựa, tìm sản phẩm khác thay thế, tăng cường tái sử dụng, tái chế...

Bài, ảnh: GIA KHÁNH