Gia tăng giá trị nông sản

Xoài là mặt hàng trái cây thứ 5 của Việt Nam xuất vào thị trường Mỹ sau trái vải, nhãn, chôm chôm, vú sữa và thanh long. Hàng năm, Mỹ phải nhập khoảng 400.000 tấn xoài tươi chủ yếu từ các quốc gia ở khu vực Trung Mỹ và Nam Mỹ. Theo các doanh nghiệp xuất khẩu trái cây, Mỹ là thị trường có sức tiêu thụ lớn với trái xoài. Sản xuất tại chỗ của Mỹ chỉ đạt 3.000 tấn/năm, bằng 1/100 số lượng họ phải nhập khẩu mỗi năm, đó là thị trường rất lớn để xoài của Việt Nam có cơ hội gia tăng tiêu thụ. Việt Nam có thể xuất sang Mỹ khoảng 3.000 tấn xoài tươi/năm, tương đương khoảng gần 1% lượng xoài tươi nhập khẩu của quốc gia này và ngang bằng với sản lượng xoài nội địa của Mỹ. Xoài Việt Nam hiện đã xuất khẩu sang 40 quốc gia trên thế giới, trong đó có Trung Quốc, các nước ở khu vực Châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, New Zealand... Các giống xoài được xuất khẩu là xoài cát Hòa Lộc, xoài cát chu, xoài tượng da xanh, xoài keo...

Nông dân chăm sóc xoài

Tuy nhiên, theo yêu cầu từ phía Mỹ, xoài muốn được xuất khẩu sang thị trường này phải vượt qua nhiều tiêu chuẩn khắt khe như: điều kiện nhà vườn, đóng gói, xử lý chiếu xạ, kiểm dịch thực vật tại cửa khẩu... Phải theo quy trình được phối hợp quản lý có hệ thống từ khâu trồng cho đến đóng thùng, vận chuyển... nhằm bảo đảm cho trái đạt chất lượng và không tồn dư chất bảo vệ thực vật. Ngoài ra, xoài phải được xuất sang Mỹ trên các chuyến hàng thương mại và có giấy tờ chứng nhận đầy đủ, gồm giấy đảm bảo xoài không có các vết đen làm hư trái. Mọi lô hàng trước khi xuất khẩu phải được chiếu xạ, giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật.

Mấy năm nay, nông dân An Giang mạnh dạn chuyển dịch cơ cấu cây trồng từ lúa, vườn tạp sang trồng cây ăn trái, nhiều nhất là xoài. Chợ Mới là địa phương có diện tích xoài khá lớn, với 5.707ha. Trong đó hơn 127ha xoài được công nhận đạt chuẩn VietGAP, với 137 hộ tham gia. Xoài thu hoạch 2 vụ/năm, sản lượng thu hoạch trung bình đạt 15 tấn/ha. Tổng sản lượng 85.605 tấn/năm. Riêng hơn 127ha xoài 3 màu đã được chứng nhận VietGAP cho sản lượng 1.910 tấn/năm.

Phó Chủ tịch BND huyện Chợ Mới Vũ Minh Thao cho biết: “Để tạo điều kiện cho việc liên kết, tiêu thụ sản phẩm ổn định, lâu dài giữa doanh nghiệp và người dân, Huyện ủy, UBND huyện cùng các ban, ngành đã nỗ lực kêu gọi, thu hút các công ty, doanh nghiệp đầu tư xây dựng nguồn nguyên liệu trên địa bàn. Đến nay, đã kêu gọi được Công ty TNHH XNK trái cây Chánh Thu (Bến Tre) tiêu thụ sản phẩm xoài VietGAP và đã xuất khẩu được 2,4 tấn sang thị trường Hàn Quốc (năm 2016), 5,4 tấn xoài vào thị trường Úc (năm 2018). Công ty TNHH XNK trái cây Chánh Thu còn liên hệ địa phương để thu mua xoài VietGAP 3 xã cù lao xuất sang Hàn Quốc. Chợ Mới còn thu hút Công ty TNHH chế biến nông sản Thuận Phong (Bến Tre) đầu tư, liên kết tiêu thụ 150ha sản phẩm xoài cát chu ở xã An Thạnh Trung, góp phần tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm nông nghiệp”.

Thu hoạch xoài 3 màu ở huyện Chợ Mới

Để hỗ trợ nông dân, UBND tỉnh đã phê duyệt kinh phí hỗ trợ thực hiện dự án “Xây dựng mô hình sản xuất xoài 3 màu có quy mô 500ha đạt tiêu chuẩn VietGAP gắn với chuỗi tiêu thụ sản phẩm ở huyện Chợ Mới”. Dự án là bước đột phá, giúp nâng cao giá trị của giống xoài 3 màu ở An Giang. Ba xã cù lao Giêng (Tấn Mỹ, Mỹ Hiệp và Bình Phước Xuân) được tỉnh, huyện quy hoạch 500ha xoài theo tiêu chuẩn VietGAP, hoàn thành trong năm 2019. Tỉnh đã tập huấn cho hơn 730 nông hộ trồng xoài. Hiện đang lập hồ sơ hoàn chỉnh 300ha xoài theo tiêu chuẩn VietGAP. Mới đây, tham dự hội nghị sơ kết chương trình VietGAP sản xuất và tiêu thụ xoài 3 màu tại 3 xã cù lao Giêng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Sĩ Lâm đề nghị Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Chợ Mới phối hợp các ngành liên quan đẩy mạnh tuyên truyền để định hướng cho người dân tiếp tục sản xuất xoài đạt tiêu chuẩn VietGAP; kịp thời báo cáo những khó khăn trong quá trình thực hiện dự án để có hướng xử lý. Động viên nhà vườn sản xuất nâng cao chất lượng trái xoài để xuất khẩu xoài sang các thị trường khó tính. Ngày 3-5-2018, đã có 5,4 tấn xoài 3 màu ăn tươi đầu tiên của Hợp tác xã GAP Bình Phước Xuân được Công ty XNK trái cây Chánh Thu thu mua xuất đi Úc an toàn, hiện tỉnh đang thực hiện các giải pháp xâm nhập thị trường Mỹ.

Việc xuất khẩu xoài sang thị trường nước ngoài mang đến tâm lý phấn khởi cho người dân địa phương, kích thích người dân sản xuất theo hướng công nghệ cao, đạt tiêu chuẩn, nhằm tăng lợi nhuận cho người dân. Tuy nhiên, việc xuất khẩu chưa được đẩy mạnh, chưa có nhiều tín hiệu mới sau khi xuất thử các lô hàng. Do đó, bên cạnh vận động người dân sản xuất sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu thị trường, tỉnh cần quan tâm xúc tiến thương mại, tìm đầu ra ổn định để nông dân yên tâm sản xuất và nâng cao giá trị nông sản.

HẠNH CHÂU