Tướng Giáp, huyền thoại bất tận

Cuộc đời và sự nghiệp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp gắn liền với những chiến công lẫy lừng. Bên cạnh đó, có những chuyện ít người biết, gợi băn khoăn pha chút tò mò với những người kính yêu Đại tướng.

Ngày 25/8/2012, Đại tướng Võ Nguyên Giáp tròn đại thọ 101 tuổi. Đại tướng được toàn thể nhân dân Việt Nam, bạn bè quốc tế và cả đối phương yêu quý, kính nể gọi ông là “vị tướng thần thoại”.

Đại tướng chưa bao giờ treo chữ “Nhẫn”

Đại tướng Võ Nguyên Giáp nổi tiếng là người làm việc bền bỉ, không ngừng nghỉ. Nhiều cán bộ làm việc trong Văn phòng Đại tướng đã phải thốt lên “sao lại có người làm việc trí óc với cường độ lớn đến thế” khi thấy ông làm việc suốt ngày suốt đêm, không nghỉ chủ nhật.

Trước tin đồn về việc phòng làm việc của Đại tướng có treo chữ “Nhẫn”, trả lời Vietnam+, Đại tá Nguyễn Huyên, người trợ lý đã gắn bó với tướng Giáp gần 40 năm (trong đó gần 20 năm phụ trách văn phòng của Đại tướng), khẳng định: “Chuyện nói Đại tướng treo chữ “nhẫn” là hoàn toàn bịa đặt. Đại tướng không hề treo chữ đó”.

Bên cạnh thiên tài về quân sự, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là tấm gương sáng về đạo đức.

Đại tá Nguyễn Huyên cho biết thêm: Một lần có người yêu kính Đại tướng muốn tặng anh chữ “Nhẫn” thư pháp lồng trong khung kính. Trước khi tặng, người đó có đến hỏi đại tá Nguyễn Huyên và ông đã nói với người này về hai cách hiểu chữ “nhẫn”. Thứ nhất có nghĩa là kiên nhẫn, nhẫn nại nhưng cũng có nghĩa thứ hai là nhẫn nhục. Đại tướng chưa bao giờ là người chịu nhẫn nhục theo cách hiểu thứ hai. Vì vậy, không nên tặng Đại tướng chữ “nhẫn” vì có thể làm cho người ta hiểu sai lệch hoặc có kẻ xuyên tạc.

Là người nhiều năm làm việc bên cạnh Đại tướng, đại tá Nguyễn Huyên rất hiểu tướng Giáp. Ông cho biết, Đại tướng ghét nhất là xu nịnh. Những ai cứ khúm núm, nói theo, nói cho vừa ý cấp trên không có chính kiến rõ ràng là Đại tướng không thích. “Có câu chuyện thế này: Tôi nhớ một hôm có đồng chí cán bộ cấp cao đi nước ngoài về đến thăm anh, nói với anh: “Người như Đại tướng thì ở bên đó người ta dựng tượng lâu rồi đấy ạ!” Anh nghe đến đấy liền hỏi: “Anh nói cái gì vậy! Đó là việc của người ta.”, đại tá Huyên kể.

“Nghề tay trái” của tướng Giáp

Có một chi tiết thú vị ít người biết, trong những năm 1936 – 1939, Đại tướng dành phần lớn thời gian cho hoạt động báo chí. Chi tiết này đã đem đến một góc nhìn khác về vị tướng huyền thoại: Nhà báo Võ Nguyên Giáp.

Võ Nguyên Giáp làm báo với các bút danh Hải Thanh, Vân Đình… Trước năm 1936, ông đã bắt đầu viết báo và có nhiều bài được đăng. Năm 1929, Võ Nguyên Giáp với bút danh Hải Thanh đã viết bài “Vũ trụ và tấn hoá” đăng trên hai số 218 (ngày 28/9/1929) và 222 (ngày 10/10/1929) trên báo “Tiếng Dân”, tờ báo lớn nhất xứ Trung Kỳ lúc đó do Huỳnh Thúc Kháng làm chủ bút.

Nhân sự việc Giám đốc trường Quốc học Huế đuổi một số học sinh của trường do tham gia phong trào đòi ân xá cho cụ Phan Bội Châu (6/1925), Võ Nguyên Giáp viết ngay một bài báo bằng tiếng Pháp "Đả đảo tên tiểu bạo chúa trường Quốc học" gửi đăng báo L’Annau ở Sài Gòn. Lúc ấy, Luật sư Phan Văn Trường đang làm chủ bút tờ báo này đã phải thốt lên: "Một cây bút mới xuất hiện lần đầu ở bản xứ này, mà có giọng văn sắc sảo như giọng văn Nguyễn Ái Quốc bên Pari".

Một số bài báo của Võ Nguyên Giáp với bút danh Hải Thanh, Vân Đình trên báo "Tiếng Dân" (1929 - 1930).

Theo Trung tướng Phạm Hồng Cư, anh em đồng hao với Đại tướng, Võ Nguyên Giáp thực sự tập trung làm báo từ năm 1936 khi ông cùng với Đặng Thai Mai, Trần Huy Liệu, Hải Triều… mua lại và làm hồi sinh báo “Hồn Trẻ” đang ngừng xuất bản do thua lỗ. Có thể nói đây là tờ báo tiếng Việt đầu tiên công khai cổ động đấu tranh cho các khẩu hiệu dân sinh, dân chủ, đòi đại xá chính trị phạm… Báo rất được bạn đọc hoan nghênh, in ra không đủ bán. Báo ra đến số 5 thì bị nhà cầm quyền thực dân Pháp đóng cửa. Tuy nhiên đây là tiếng chuông báo hiệu phong trào hoạt động báo chí công khai của Mặt trận Dân chủ Đông Dương trong thời kỳ 1936 - 1939.

Không thể sớm có một tờ báo tiếng Việt trong tình hình ấy, Võ Nguyên Giáp cùng một số đồng chí quyết định cho ra một tờ báo tiếng Pháp. Ngày 16/9/1936, báo Le Travail (Lao động) ra số đầu tiên. Võ Nguyên Giáp làm biên tập viên chính, được phân công viết khá nhiều đề tài: cổ vũ Đông Dương đại hội, Mặt trận Dân chủ, thời sự quốc tế, đời sống nông dân với các cuộc đấu tranh ruộng đất như Cồn Thoi, những cuộc đấu tranh bãi công của thợ xẻ, thợ giày, thợ mỏ…

Trung tướng Phạm Hồng Cư cho biết thêm: “Thời gian này, anh Giáp làm việc rất hào hứng, mặc dù sức khỏe của anh không tốt cho lắm. Nghe tin có cuộc bãi công lớn của công nhân vùng mỏ, anh đã đạp xe 200km từ Hà Nội về tới Cẩm Phả để viết bài đăng báo... Le Travail tồn tại được 7 tháng với 30 số báo. Ngày 16/4/1937, nhà cầm quyền thực dân Pháp ra lệnh đóng cửa”.

Võ Nguyên Giáp vẫn tích cực tham gia viết bài cho các báo: Tin tức, Thế giới, Hà thành, Thời báo, Đời nay, Ngày mới... và một số tờ báo tiếng Pháp. Hàng loạt bài viết của Võ Nguyên Giáp nhằm tố cáo sự bóc lột dã man của chủ nghĩa thực dân Pháp đối với nhân dân Việt Nam đã gây tiếng vang lớn trong đông đảo người đọc thời bấy giờ.

Đại tướng, Nhà báo Võ Nguyên Giáp: "Tôi thấy làm một số báo cũng giống như tổ chức một trận đánh hiệp đồng".

Trong công việc báo chí, Võ Nguyên Giáp đã trải qua hầu hết các khâu của nghề báo, từ viết xã luận, thời đàm nghị luận, điều tra, phóng sự, biên tập, duyệt bài, sắp xếp nội dung, cho tới bố cục, lên trang, trình bày, đưa nhà in, sửa morasse và không ít khi cả việc phát hành báo. Có những kỷ niệm khó quên trong đời làm báo của Đại tướng. Có lần cùng một lúc, các đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Hoàng Hữu Nam đều bận việc đột xuất không kịp viết bài, Võ Nguyên Giáp ngồi từ 6h chiều đến 6h sáng hôm sau, viết kín một thếp giấy 48 trang và bố cục, trình bày xong cả một số báo cho kịp đưa xuống nhà in, sau khi ăn điểm tâm, lại tới Trường Thăng Long dạy học.

Những năm đất nước đổi mới, các bài báo của Đại tướng Võ Nguyên Giáp vẫn luôn được công chúng đón đợi. Ngày 10/9/2007, trên báo Sài Gòn Giải Phóng xuất hiện bài báo của Đại tướng Võ Nguyên Giáp với tiêu đề: “Đổi mới có tính cách mạng nền giáo dục và đào tạo của nước nhà” gây chấn động dư luận, đặc biệt hơn lúc này tác giả đã vào tuổi 97.

Năm 1991, Hội Nhà báo Việt Nam tặng Huy chương Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam dành cho những người đã có từ 25 năm làm báo trở lên, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đón nhận phần thưởng này với niềm tự hào. Nhân dịp này, Đại tướng đã chia sẻ về nghề báo trong bài báo “Mười lăm năm làm báo trước Cách mạng tháng Tám”, đăng trên tạp chí Nhà báo và Công luận số tháng 8/1991 như sau:

“Nghề báo là một nghệ thuật đầy hứng thú. Sau này, khi chuyển qua công tác quân sự, tôi thấy làm một số báo cũng giống như tổ chức một trận đánh hiệp đồng. Đó là một công việc luôn luôn khẩn trương, phải phát hiện kịp thời mưu đồ, thủ đoạn của giai cấp thống trị, yêu cầu, tâm lý đa dạng và thường xuyên thay đổi của bạn đọc, nguyện vọng sâu xa của nhân dân, để biết mình phải làm gì…”.

Theo Bá Mạnh (tổng hợp)

Đất Việt