Thiệt thòi khi rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Người lao động nên thận trọng

Giám đốc BHXH An Giang Đặng Hồng Tuấn cho rằng: "Khi nhận BHXH 1 lần, NLĐ sẽ mất đi cơ hội được hưởng lương hưu, không có gì đảm bảo cho cuộc sống lúc tuổi già và trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội. Do đó, NLĐ cần hết sức thận trọng, cân nhắc kỹ khi chọn hưởng BHXH 1 lần, vì nếu so với hưởng lương hưu thì nhận BHXH 1 lần rất thiệt thòi cho NLĐ".

Người tham gia BHXH rút BHXH 1 lần từ sớm sẽ mất đi một số quyền lợi từ chế độ BHXH, do không đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm theo quy định. Có 5 quyền lợi mất đi, gồm: Mất cơ hội được hưởng lương hưu khi về già, NLĐ đủ tuổi nghỉ hưu và đủ 20 năm đóng BHXH theo quy định thì được hưởng lương hưu. Mất cơ hội được cấp thẻ BHYT miễn phí khi hưởng lương hưu. Nhận lại số tiền BHXH 1 lần thấp hơn so tiền hàng tháng NLĐ và người sử dụng lao động trích đóng vào BHXH.

Nghĩa là NLĐ mỗi năm đóng 22% x 12 = 2,64 x tiền lương tháng đã đóng vào quỹ BHXH; trong khi đó, NLĐ nhận tiền BHXH 1 lần có mức hưởng cho 1 năm tương ứng: 1,5 tháng hoặc 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Như vậy, so với mức 2,64 NLĐ đã chịu thiệt 1,14 lần trung bình tiền lương tháng đã đóng BHXH; mất đi khoản tiền tăng thêm do điều chỉnh lương hưu.

Đồng thời, thân nhân người tham gia BHXH bị chết sẽ không được hưởng chế độ tử tuất BHXH gồm các khoản: Tiền trợ cấp mai táng (bằng 10 lần mức lương cơ sở); tiền trợ cấp tuất hàng tháng (bằng 50 -70% mức lương cơ sở tùy đối tượng thân nhân). Sẽ không được cộng nối tiếp thời gian tham gia BHXH đã hưởng BHXH 1 lần để tính hưởng lương hưu và tính hưởng các chế độ BHXH khác trong trường hợp tham gia BHXH lại.

Tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội đến với người dân

Giả sử NLĐ có đủ 20 năm đóng BHXH (từ năm 2003 - 2022) bao gồm 11 năm trước 2014 và 9 năm từ năm 2014 trở đi, với mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH 6 triệu đồng/tháng. Giả định NLĐ đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc hưởng BHXH 1 lần trong năm 2024, thì NLĐ sẽ nhận được số tiền, như sau: Trường hợp khi rút BHXH 1 lần số tiền nhận được sẽ là: 6 triệu đồng x (1,5 x 11 năm + 2 x 9 năm) = 207 triệu đồng. Trường hợp NLĐ đã đóng BHXH đủ 20 năm đến khi đủ điều kiện về tuổi đời được hưởng lương hưu, thì tổng các quyền lợi nhận được, hưởng từ quỹ BHXH đối với nam là 367,501 triệu đồng và đối với nữ là 862,437 triệu đồng.

Cụ thể: Đối với lao động nam (đủ 61 tuổi, dựa trên căn cứ tính theo tuổi thọ trung bình của nam giới là 71,1 tuổi, như vậy số tháng hưởng lương hưu tạm tính là 10,1 năm, tương đương 121 tháng): Tỷ lệ hưởng 45%, mức lương hưu là 6 triệu đồng x 45% = 2,7 triệu đồng. Tổng tiền lương hưu nhận được là: 121 x 2,7 triệu đồng = 326,7 triệu đồng. Mua thẻ BHYT (4,5% lương hưu hàng tháng): 4,5% x 121 x 2,7 triệu đồng = 14,701 triệu đồng. Trợ cấp mai táng phí (10 tháng lương cơ sở) 18 triệu đồng. Trợ cấp tuất 1 lần (3 tháng lương hưu trước khi chết) 8,1 triệu đồng. Như vậy, tổng số tiền được hưởng từ quỹ BHXH là 367,501 triệu đồng.

Đối với lao động nữ (đủ 56 tuổi 4 tháng, dựa trên căn cứ tính theo tuổi thọ trung bình của nữ giới là 76,5 tuổi, như vậy số tháng hưởng lương hưu tạm tính là 20 năm 2 tháng, tương đương 242 tháng): Tỷ lệ hưởng 55%, mức lương hưu là 6 triệu đồng x 55% = 3,3 triệu đồng. Tổng tiền lương hưu nhận được là: 242 x 3,3 triệu đồng = 798,6 triệu đồng. Mua thẻ BHYT (4,5% lương hưu hàng tháng): 4,5% x 242 x 3,3 triệu đồng = 35,937 triệu đồng. Trợ cấp mai táng phí (10 tháng lương cơ sở) 18 triệu đồng. Trợ cấp tuất 1 lần (3 tháng lương hưu trước khi chết) 9,9 triệu đồng. Như vậy, tổng số tiền được hưởng từ quỹ BHXH là 862,437 triệu đồng.

Không nên bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu

Để tiếp tục tạo sự đồng thuận, thống nhất trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH, đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội lâu dài, bền vững cho NLĐ, thời gian tới, ngành BHXH tăng cường truyền thông thực trạng rút BHXH 1 lần; truyền thông đến NLĐ giá trị, lợi ích khi không nhận BHXH 1 lần, nhận BHXH 1 lần sẽ bỏ lỡ cơ hội được nhận lương hưu hàng tháng và chế độ BHYT khi hết tuổi lao động. Đưa các điển hình, gương thực tế “người thật, việc thật” về việc nhận lương hưu đang sống vui, sống khỏe, an nhàn nhờ có lương hưu và được cấp thẻ BHYT miễn phí trọn đời (với mức hưởng 95% chi phí khám, chữa bệnh)...

BHXH khuyến cáo NLĐ: Lương hưu là chỗ dựa vững chắc cho NLĐ khi về già, khi không còn khả năng để lao động tạo thu nhập. Khi nhận BHXH 1 lần, NLĐ có thể sẽ bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu, không có điều kiện vật chất đảm bảo ổn định cuộc sống lúc tuổi già; cơ hội được cấp thẻ BHYT miễn phí để chăm sóc sức khỏe khi tuổi già và chế độ tử tuất (tiền mai táng phí, trợ cấp tuất 1 lần hoặc trợ cấp tuất hàng tháng).

Khi NLĐ đã nhận BHXH 1 lần, nếu tiếp tục quay lại tham gia BHXH sẽ không được cộng nối thời gian đã đóng BHXH trước đó, dẫn đến NLĐ có thể không đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động hoặc nếu đủ điều kiện thì mức lương hưu cũng không cao.

HẠNH CHÂU