Nỗi lo mất cân bằng giới tính khi sinh

15/01/2021 - 06:19

 - Những cảnh báo về hệ lụy của sự mất cân bằng giới tính khi sinh và các chính sách nhằm xóa bỏ sự can thiệp có chủ đích trong lựa chọn giới tính khi mang thai ở nước ta nói chung và An Giang nói riêng trong thời gian qua chưa tác động đến hầu hết nhận thức người dân ở cơ sở. Do vậy, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn là vấn đề nan giải của ngành dân số trong thời gian tới.

Tuyên truyền về công tác dân số trong học sinh, cán bộ, công nhân viên chức lao động.

Xe tuyên truyền không lựa chọn giới tính thai nhi nhằm giảm tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh.

Một trong những chỉ số quan trọng được Tổng cục Thống kê tiến hành điều tra trong cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là tỷ số giới tính khi sinh -SRB (chỉ số SRB phản ánh cân bằng giới tính của số bé trai và bé gái khi được sinh ra). Tỷ số này thông thường là 104-106 bé trai/100 bé gái sinh ra sống. Bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào của SRB lệch khỏi mức sinh học bình thường đều phản ánh những can thiệp có chủ ý và sẽ làm ảnh hưởng đến sự mất cân bằng tự nhiên, đe dọa sự ổn định dân số của quốc gia và toàn cầu.

Theo Tổng cục Thống kê, SRB của Việt Nam có xu hướng tăng hơn so với mức sinh học tự nhiên từ năm 2006 đến nay. Trong đó, SRB năm 2019 giảm so năm 2018 nhưng vẫn ở mức cao (năm 2018: 114,8 bé trai/100 bé gái; năm 2019: 111,5 bé trai/100 bé gái). Kết quả điều tra cho thấy, SRB của khu vực thành thị thấp hơn nông thôn, tương ứng là 110,8 và 111,8 bé trai/100 bé gái. SRB giữa các vùng có sự chênh lệch đáng kể, SRB cao nhất ở đồng bằng sông Hồng (115,5 bé trai/100 bé gái) và thấp nhất ở ĐBSCL (106,9 bé trai/100 bé gái). Tại An Giang, số trẻ em được sinh ra trong năm 2020 là 30.026 trẻ, trong đó, số trẻ em nam là 15.720 trẻ, ước tính tỷ số giới tính khi sinh vẫn cao 108,52/100 trẻ em gái.

Có thể thấy, mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta là do một số nguyên nhân như: sự ưa thích sinh con trai trong bối cảnh giảm sinh, văn hóa Nho giáo với phong tục về việc mong muốn có con trai để nối dõi tông đường, thờ cúng tổ tiên cũng như đánh giá thấp giá trị của nữ giới trong gia đình và xã hội tại mỗi vùng, miền. Hơn nữa, đó còn do việc tiếp cận các dịch vụ y tế dễ dàng hơn trong lựa chọn giới tính thai nhi khi mang thai hoặc chẩn đoán giới tính thai nhi dẫn tới nạo phá thai vì lý do lựa chọn giới tính. Việc lựa chọn giới tính trước khi sinh phản ánh tình trạng bất bình đẳng giới sâu sắc.

Các nghiên cứu của quốc tế và Việt Nam đã chỉ ra các hệ lụy tới cấu trúc gia đình và các vấn đề xã hội trong tương lai của tình trạng mất cân bằng giới tính hiện nay, tình trạng thiếu hụt số trẻ em gái quan sát được gần đây ở nhiều quốc gia sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt phụ nữ ở tất cả các nhóm tuổi trong tương lai. Nam giới trẻ tuổi sẽ bị dư thừa so với nữ do tỷ lệ nữ giới đang giảm dần trong cùng một thế hệ và kết quả là họ có thể phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng khi tìm kiếm bạn đời. Trì hoãn hôn nhân trong nam giới hoặc gia tăng tỷ lệ sống độc thân là những khả năng có thể xảy ra trong tương lai do tình trạng thiếu phụ nữ trong độ tuổi kết hôn. Điều này sẽ tác động ngược lại hệ thống gia đình trong tương lai.

Do vậy năm 2021, cùng với mục tiêu chung của tỉnh là chủ động duy trì vững chắc mức sinh thay thế, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh sẽ nỗ lực hạn chế tốc độ tăng tỷ số giới tính khi sinh. Đó là triển khai có hiệu quả Đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh đến năm 2030; tăng cường tuyên truyền, vận động từng bước làm thay đổi nhận thức về giới, bình đẳng giới; tổ chức chiến dịch truyền thông nhân ngày trẻ em gái 11-10, bước lồng ghép các nội dung về can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh cho đối tượng học sinh, học sinh nữ trong nhà trường. Đồng thời, kiểm tra, giám sát thường xuyên việc thực hiện quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.

Bài, ảnh: NGỌC GIANG