Tạo nền tảng để thúc đẩy và phát triển đất nước

Phóng viên (PV): CNH, HĐH là nền tảng quan trọng trong xây dựng và phát triển đất nước, được đặt ra từ nhiều nhiệm kỳ đại hội của Đảng, nhất là Đại hội lần thứ XII và lần thứ XIII. Nghị quyết 29 là nghị quyết chuyên đề đầu tiên của Đảng về CNH, HĐH, tạo nền tảng để thúc đẩy, phát triển đất nước... Đồng chí cho biết ý nghĩa, tầm quan trọng của nghị quyết này?

Đồng chí Trần Tuấn Anh: CNH, HĐH đất nước đã được đặt ra từ nhiều nhiệm kỳ đại hội đảng từ trước tới nay. Đã có khoảng 20 nghị quyết ban hành một số chủ trương, đường lối quan trọng có liên quan đến những khía cạnh riêng rẽ của CNH, HĐH. Tuy nhiên, cho đến trước khi ban hành Nghị quyết 29, Đảng ta vẫn chưa có nghị quyết riêng về vấn đề này. Trong bối cảnh đất nước ta hiện nay đã có thế, lực mới; đang xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả; nhất là tác động mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang đặt ra nhiều vấn đề mới, có tính chất phức tạp. Từ đó đặt ra những yêu cầu thực tiễn cần phải ban hành một nghị quyết mới có tính tổng thể và toàn diện để đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. CNH, HĐH đất nước ta trong quá trình thực hiện thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại, cần có chủ trương của Đảng để lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời tháo gỡ do tăng trưởng kinh tế không đạt mục tiêu chiến lược đề ra, tốc độ có xu hướng giảm dần, có nguy cơ tụt hậu và rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Chưa kể nội lực của nền kinh tế nước ta còn yếu, năng suất lao động chậm được cải thiện, năng lực độc lập, tự chủ thấp; công nghiệp phát triển thiếu bền vững; các ngành dịch vụ quan trọng chiếm tỷ trọng còn nhỏ; mối liên kết với các ngành sản xuất còn yếu; đô thị hóa chưa gắn kết chặt chẽ, đồng bộ với CNH, HĐH; các vấn đề về phát triển văn hóa, xã hội, con người, môi trường còn nhiều hạn chế, bất cập...

Đồng chí Trần Tuấn Anh. 

Thực tế đã chỉ ra rằng, đại đa số các nước trên thế giới muốn trở thành một nước công nghiệp, nước phát triển, đạt được mức thu nhập cao đều tiến hành quá trình CNH, HĐH đất nước. Với đặc điểm và điều kiện của Việt Nam, muốn thực hiện mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đề ra tất yếu phải tiếp tục đẩy mạnh CNH, HĐH. Vì thế, việc ban hành Nghị quyết 29 là hết sức cần thiết và có ý nghĩa quan trọng, bởi CNH, HĐH là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của cả hệ thống chính trị; là phương thức, động lực để thực hiện mục tiêu phát triển nhanh, bền vững đất nước. Nghị quyết ban hành sẽ là kim chỉ nam định hướng, cụ thể hóa các chủ trương của Đảng nêu trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII, Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) giai đoạn 2021-2030; là cơ sở, căn cứ chính trị quan trọng trong việc định hướng những tư duy mới; chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp mới, tạo động lực thúc đẩy CNH, HĐH đất nước.

PV: CNH, HĐH là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện nền kinh tế và đời sống xã hội. Vậy hệ thống quan điểm chỉ đạo và mục tiêu của Đảng ta trong Nghị quyết 29 lần này như thế nào, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Tuấn Anh: Nghị quyết đã đề ra hệ thống 5 nhóm quan điểm chỉ đạo có tính toàn diện, đồng thời cũng cụ thể hóa những nội dung trọng tâm làm cơ sở để định hướng đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Đó là làm rõ nội hàm/nhận thức về CNH, HĐH là “quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện nền kinh tế và đời sống xã hội dựa chủ yếu vào sự phát triển của công nghiệp và dịch vụ trên nền tảng của khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo”. Đó là thống nhất nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của CNH, HĐH với sự phát triển KT-XH, coi “là nhiệm vụ trung tâm của chiến lược phát triển KT-XH đất nước, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, phát triển nhanh và bền vững, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao”. Nhấn mạnh việc “đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước là sự nghiệp của toàn dân và cả hệ thống chính trị”; đặt CNH, HĐH trong tổng thể chiến lược phát triển đất nước. Quan điểm cũng xác định nội dung và yêu cầu then chốt “phải khai thác và phát huy tốt nhất mọi tiềm năng, lợi thế của đất nước, của từng vùng và địa phương; lợi thế của nền kinh tế đi sau và đang trong thời kỳ dân số vàng; kết hợp đồng bộ, hiệu quả giữa phát triển tuần tự với đi tắt, đón đầu; chuyển dịch nhanh từ gia công, lắp ráp sang chế tạo, chế biến, thiết kế và sản xuất tại Việt Nam; tập trung phát triển một số ngành dịch vụ có lợi thế, có hàm lượng tri thức và công nghệ cao, chú trọng đẩy mạnh dịch vụ hóa các ngành công nghiệp. Coi trọng phát triển công nghiệp chế tạo, chế biến là then chốt, chuyển đổi số là phương thức mới có tính đột phá để rút ngắn quá trình CNH, HĐH; CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn là một trong những nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu”. Quan điểm cũng nhấn mạnh lộ trình, bước đi trong thực hiện CNH, HĐH đất nước phải có trọng tâm, trọng điểm, xác định các lĩnh vực ngành nghề cần ưu tiên phát triển đặt trong mối quan hệ tổng thể với yêu cầu tập trung về nguồn lực thực hiện để phát triển các cực tăng trưởng, các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp ưu tiên, công nghiệp mũi nhọn, công nghiệp hỗ trợ, các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao; tăng cường liên kết ngành và liên kết vùng. Quan điểm cũng nhấn mạnh yêu cầu trong thực hiện CNH, HĐH đất nước, "phải bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô; chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, hiệu quả; khơi dậy khát vọng phát triển, tinh thần khởi nghiệp quốc gia, đổi mới sáng tạo; phát huy giá trị văn hóa cả truyền thống và hiện đại, bản lĩnh và trí tuệ con người Việt Nam và giai cấp công nhân hiện đại; vai trò xung kích, đi đầu của đội ngũ trí thức và doanh nhân Việt Nam"; bổ sung, hoàn thiện tư duy lý luận của Đảng về chủ thể và nguồn lực thực hiện CNH, HĐH.

Công nhân may và kiểm tra sản phẩm lều tại phân xưởng may hàng xuất khẩu của Nhà máy Z176 (Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng) cho Tập đoàn Decathlon (Pháp). Ảnh: MINH SƠN

PV: Nội dung trọng tâm, có tính đột phá để thúc đẩy CNH, HĐH trong giai đoạn tới của nghị quyết là gì, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Tuấn Anh: Để thực hiện các mục tiêu đặt ra, nghị quyết đã đề ra 10 nhóm nhiệm vụ giải pháp chủ yếu, trong đó có một số nội dung trọng tâm, đột phá để thúc đẩy CNH, HĐH trong giai đoạn tới gồm: Nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Cụ thể hóa các quan điểm, gắn kết các mục tiêu, nhiệm vụ CNH, HĐH đất nước với luật pháp, chính sách, hệ thống quy hoạch quốc gia và các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch liên quan tiến tới đẩy nhanh thể chế hóa các nghị quyết, kết luận của Đảng có liên quan đến CNH, HĐH để hoàn thiện cơ bản thể chế, chính sách nhằm đẩy mạnh CNH, HĐH. Thực hiện phân công, phân cấp triệt để trong quản lý nhà nước về phát triển công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ. Nâng cao năng lực dự báo, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá kết quả CNH, HĐH trên phạm vi cả nước, từng vùng và địa phương, gắn trách nhiệm người đứng đầu trong tổ chức thực hiện.

Việc xác định các nhiệm vụ và giải pháp tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh trên nền tảng tiến bộ khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo để có sự bứt phá, vươn lên trong một số ngành, lĩnh vực; nhất là đối với các ngành công nghiệp nền tảng như: Luyện kim, cơ khí chế tạo, hóa chất, công nghiệp năng lượng, vật liệu, công nghệ số... cũng như các ngành công nghiệp ưu tiên, công nghiệp mũi nhọn, nhất là công nghiệp sản xuất robot, thiết bị tích hợp vận hành tự động, điều khiển từ xa; công nghiệp chế biến, chế tạo phục vụ nông nghiệp; công nghiệp sinh học; công nghiệp văn hóa... Phát triển công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh theo hướng lưỡng dụng, hiện đại, tự lực, tự cường, liên kết chặt chẽ với công nghiệp dân sinh và trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia.

Nội dung quan trọng nữa trong nghị quyết lần này là xác định rõ về định hướng phát triển nông nghiệp, nông thôn và dịch vụ trong quá trình CNH, HĐH bằng các biện pháp cụ thể về cơ chế, chính sách; gắn với công nghiệp chế biến và thị trường; hiện đại hóa trong toàn bộ chuỗi cung ứng; ưu tiên khoa học-công nghệ, chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn... Tiếp theo là cơ cấu lại các ngành dịch vụ dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, công nghệ số; phát triển hạ tầng kết nối liên vùng, nhất là đường bộ cao tốc, hạ tầng năng lượng, hạ tầng công nghệ thông tin, viễn thông, hạ tầng số. Phát triển hệ thống đô thị bền vững theo hướng đô thị xanh, thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường, bảo đảm tốt an sinh xã hội... để phát triển và thúc đẩy CNH, HĐH.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

Theo HOÀNG GIA (Quân đội nhân dân)