Lần đầu tiên xuất bản Từ điển Việt – Tây Ban Nha tại Việt Nam

Từ điển song ngữ Việt – Tây Ban Nha.

Đây là quyển Từ điển song ngữ Việt –Tây Ban Nha đầu tiên được biên soạn và in tại Việt Nam, khổ 16 x 24cm, dày 2397 trang với trên 4 vạn mục từ.

Tác giả của quyển từ điển là nhà báo - dịch giả Vũ Văn Âu, năm nay 91 tuổi. Ông quê ở Lệ Xá, Tiên Lữ, Hưng Yên, năm 1955 ông bắt đầu làm việc tại Việt Nam Thông tấn xã, nay là Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN). Ông Vũ Văn Âu là một trong số 23 cán bộ Việt Nam đầu tiên được cử đi học tiếng Tây Ban Nha tại Cuba năm 1961 theo đề xuất của Chủ tịch Fidel Castro với lãnh đạo Việt Nam khi thấy trong những chuyến thăm đầu tiên của các Đoàn đại biểu Việt Nam, hai bên đã phải dùng ngôn ngữ thứ ba là tiếng Anh để hội đàm (từ tiếng Việt dịch sang tiếng Anh rồi chuyển qua tiếng Tây Ban Nha và ngược lại).

Dịch giả Vũ Văn Âu.

Năm 1966, ông Vũ Văn Âu được cử làm Trưởng Phân xã đầu tiên của TTXVN tại La Habana và kéo dài cho tới năm 1973. Tháng 5/1974 ông là Trưởng phòng đầu tiên của Phòng tin tiếng Tây Ban Nha thuộc Ban Biên tập tin đối ngoại TTXVN. Một thời gian sau ông chuyển sang làm Phó trưởng Ban Biên tập tin thế giới và trở lại làm Trưởng Phân xã La Habana nhiệm kỳ 1992 - 1996. Sau đó, ông nghỉ hưu, nhưng vẫn tích cực tham gia các hoạt động đóng góp cho sự phát triển mối quan hệ tốt đẹp với các nước anh em, bạn bè. Trong những năm gần đây ông tham gia biên dịch một số cuốn sách như Cuộc phản công chiến lược (Contraofensiva Estratégica) và Thắng lợi chiến lược (La victoria estratégica) của lãnh tụ Cuba Fidel Castro hay tác phẩm Vụ án Moncada của nhà văn, nhà báo Cuba Marta Rojas. Ông cũng là người tham gia biên soạn và dịch cuốn sách “Fidel Castro và Việt Nam: Những kỷ niệm không quên” do NXB Thế giới phát hành năm 2020, nhân dịp kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam – Cuba.

Ông Vũ Văn Âu nói chuyện với Chủ tịch Cuba Fidel Castro trong một dịp tham gia chặt mía... ảnh có chữ ký của Chủ tịch Cuba Fidel Castro.

Xuất phát từ tình yêu dành cho ngôn ngữ Tây Ban Nha, với mong muốn có thể quảng bá trí thức, giúp các nhà nghiên cứu và những người Việt Nam học tiếng Tây Ban Nha có một công cụ hữu ích để tiếp cận với tiếng Tây Ban Nha là ngôn ngữ được xếp thứ hai trên thế giới, tính theo số lượng người bản ngữ, khoảng hơn 500 triệu người, chiếm gần 10% dân số thế giới và là một trong những ngoại ngữ được sử dụng phổ biến, cùng với tiếng Anh, tiếng Pháp, tại các trường đại học, cơ quan nhà nước, tổ chức doanh nghiệp ở nước ta, từ năm 2008, tác giả Vũ Văn Âu đã một mình bắt tay vào biên soạn cuốn Từ điển Việt – Tây Ban Nha.

Đầu tiên ông căn cứ vào cuốn “Từ điển Việt - Pháp” của các tác giả Lê Khả Kế và Nguyễn Lân do Viện Ngôn ngữ học xuất bản để chuyển ngữ thành một tập từ vựng Việt - Tây Ban Nha và trên cơ sở đó, ông đã vận dụng sự hiểu biết của cá nhân về tiếng Việt và tiếng Tây Ban Nha, chắt lọc và lựa chọn các mục từ phổ biến, thông dụng để đưa vào từ điển. Với tinh thần cầu thị, trong quá trình hơn 3 năm cần mẫn làm việc, ông Vũ Văn Âu đã liên tục cập nhật các nội dung biên soạn của mình để hình thành bản thảo Từ điển Việt –Tây Ban Nha đầu tiên. Từ năm 2012 trở đi, ông tiếp tục bổ sung và trên cơ sở những ý kiến đóng góp của bạn bè và những người từng có điều kiện sử dụng trên bản PDF do ông gửi tặng, tác giả đã tiếp thu, chỉnh sửa và hoàn thiện thêm các nội dung trong từ điển.

Ông Vũ Văn Âu dịch cho Bác Hồ tiếp khách Mỹ Latinh.

Có thể nói cả cuộc đời gắn bó với tiếng Tây Ban Nha, ngôn ngữ chính thức của gần 30 quốc gia ở châu Âu, Mỹ La tinh và châu Phi, nhà báo Vũ Văn Âu đã có nhiều đóng góp cho mối quan hệ hữu nghị truyền thống đặc biệt Việt Nam - Cuba cũng như giữa Việt Nam và các nước Mỹ La tinh.

Trải qua nhiều cương vị công tác khác nhau, ông luôn luôn gắn bó với ngôn ngữ Tây Ban Nha, kể cả khi đã bước vào tuổi 90, ông vẫn tích cực tham gia các hoạt động đóng góp cho việc truyền bá tiếng Tây Ban Nha ở Việt Nam.

Trong cuộc đời công tác của mình, ông Vũ Văn Âu đã vinh dự được phiên dịch cho các lãnh tụ Hồ Chí Minh, Fidel Castro và những người nổi tiếng như anh hùng Núp của Việt Nam, người chiến sĩ quốc tế Che Guevara và nhiều vị lãnh đạo khác của Cuba và Việt Nam.

Là một người thực sự khiêm tốn, giản dị, trong những buổi gặp mặt thân tình, ông tâm sự chân thành: “Tôi biết rằng khi bắt tay biên soạn quyển từ điển ở tuổi 80, sức khỏe và trình độ mọi mặt đều có hạn, hơn nữa lại chỉ có một mình, trong quá trình biên dịch, biên tập và đánh máy nên chắc chắn còn nhiều khiếm khuyết. Tôi ý thức được rằng tiếng Tây Ban Nha không chỉ là ngôn ngữ của đất nước Tây Ban Nha mà còn được sử dụng như tiếng mẹ đẻ ở mấy chục nước khác, phần lớn ở Mỹ la tinh, ở mỗi nước đều đã có sự phát triển phong phú ngôn ngữ này mà tôi lại được tiếp thu nó ở Cuba và không có cơ hội được đi đến nhiều nước khác, nên khó tránh khỏi phiến diện. Mặt khác tôi không phải là người chuyên nghiên cứu và giảng dạy tiếng Tây Ban Nha, cũng không phải là người có chuyên môn sâu về ngôn ngữ hay từ điển học, cho nên không thể nào tránh được những thiếu sót trong quá trình biên soạn. Rất mong các bạn thông cảm và tích cực góp ý kiến bổ sung cho hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn các bạn đã góp ý kiến, cung cấp những từ chuyên môn chính xác để bổ sung, đặc biệt xin cảm ơn Khoa tiếng Tây Ban Nha trường Đại học ngoại ngữ Hà Nội đã động viên, cổ vũ việc soạn thảo từ điển này. Làm được đến đâu tôi đã gửi miễn phí qua hộp thư điện tử tới tất cả những ai yêu cầu và muốn sử dụng từ điển này, chỉ với điều kiện các anh chị em hãy góp ý, bổ sung để cuốn sách này được phong phú và hoàn chỉnh hơn”.

Hai tháng trước, nhà báo Vũ Văn Âu đã ủng hộ 100.000.000 đồng vào quỹ của CLB cựu sinh viên Việt Nam tại Cuba để giúp đỡ những người anh em Cuba khắc phục hậu quả vụ cháy kho dự trữ nhiên liệu tại Matanzas, miền trung Cuba. Đây là toàn bộ số tiền bản quyền xuất bản quyển Từ điển Việt - Tây Ban Nha đầu tiên tại Việt Nam. Với nghĩa cử này ông Vũ văn Âu đã nêu một tấm gương sáng về tình đoàn kết anh em thắm thiết của các cựu sinh viên Việt Nam từng được đào tạo tại đất nước Cuba anh em.

Được biết tác phẩm “Từ điển Việt – Tây Ban Nha” của tác giả Vũ Văn Âu đã được Hội đồng chung khảo cuộc thi toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ VIII nhất trí trao tặng giải khuyến khích và sẽ được vinh danh tại Lễ trao Giải thưởng tổ chức tại Nhà hát lớn Hà Nội tối 5/11/2022.

Xin chúc mừng nhà báo lão thành Vũ Văn Âu!

Theo Báo Tin Tức