Một năm thiên tai khắc nghiệt và những con số chưa được liệt kê

Tờ Independent dẫn báo cáo phân tích vừa được tổ chức từ thiện Christian Aid công bố cho biết 4 trong số 6 thảm họa khí hậu gây thiệt hại kinh tế lớn nhất năm 2025 xảy ra tại châu Á. Trong khi đó, nhiều thảm họa gây thương vong lớn ở các khu vực khác không lọt vào danh sách do thiếu dữ liệu về tổn thất tài chính.

Báo cáo cho biết, mỗi thảm họa trong top 10 sự kiện khí hậu tốn kém nhất đều gây thiệt hại trên 1 tỷ USD, với tổng mức tổn thất vượt 122 tỷ USD. Phần lớn số liệu dựa trên các khoản thiệt hại được bảo hiểm - vốn thường cao hơn ở các quốc gia giàu có, nơi giá trị tài sản lớn và phạm vi bảo hiểm rộng.

Tại Mỹ, cháy rừng ở bang California là thảm họa gây thiệt hại lớn nhất trong năm, với tổn thất ước tính hơn 60 tỷ USD và khiến hơn 400 người thiệt mạng. Tuy nhiên, xét trên toàn cầu, châu Á là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Trong tháng 11, các cơn bão và lũ lụt tại Nam và Đông Nam Á đã gây thiệt hại khoảng 25 tỷ USD, khiến hơn 1.750 người thiệt mạng tại Thái Lan, Indonesia, Sri Lanka, Việt Nam và Malaysia.
Lũ lụt tại Trung Quốc gây thiệt hại 11,7 tỷ USD và khiến ít nhất 30 người thiệt mạng, trong khi lũ lụt và sạt lở đất tại Ấn Độ và Pakistan làm hơn 1.860 người tử vong và ảnh hưởng tới hàng triệu người.
Tại Philippines, bão đã gây thiệt hại hơn 5 tỷ USD và buộc hơn 1,4 triệu người phải sơ tán.

Ở nhiều quốc gia nghèo hơn, các thảm họa gây hậu quả nghiêm trọng về con người không xuất hiện trong các bảng xếp hạng thiệt hại toàn cầu. Lũ lụt tại Nigeria và Cộng hòa Dân chủ Congo đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm người, trong khi hạn hán kéo dài tại Iran và Tây Á khiến tới 10 triệu người ở Tehran đối mặt nguy cơ phải sơ tán do thiếu nước.

“Trong khi các quốc gia giàu có tập trung tính toán thiệt hại tài chính, hàng triệu người tại châu Phi, châu Á và vùng Caribe đang phải gánh chịu mất mát về sinh mạng, nhà cửa và tương lai”, ông Mohamed Adow, Giám đốc Trung tâm Power Shift Africa tại Nairobi, nhận định.

Cùng quan điểm, bà Joanna Haigh, Giáo sư danh dự về vật lý khí quyển tại Đại học Imperial College London, cho rằng: “Những thảm họa này không phải là tự nhiên, mà là hệ quả tất yếu của việc tiếp tục khai thác nhiên liệu hóa thạch và sự trì hoãn hành động. Dù chi phí lên tới hàng tỷ USD, gánh nặng lớn nhất vẫn đổ lên các cộng đồng có ít nguồn lực phục hồi nhất”.

Những phát hiện trên được công bố trong bối cảnh Cơ quan khí hậu và vũ trụ Copernicus của EU cho biết năm 2025 nhiều khả năng là năm nóng thứ hai hoặc thứ ba trong lịch sử, chỉ sau mức kỷ lục năm 2024.

Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), 10 năm gần đây là 10 năm nóng nhất từng được ghi nhận, trong khi lượng khí thải toàn cầu tiếp tục gia tăng, chủ yếu do việc đốt than, dầu và khí đốt, bất chấp sự mở rộng nhanh chóng của năng lượng tái tạo.

Các nhà khoa học cảnh báo, nhiệt độ gia tăng đang làm trầm trọng thêm các hiện tượng thời tiết cực đoan. Khí quyển ấm hơn giữ nhiều hơi ẩm hơn, làm tăng nguy cơ mưa lớn và lũ lụt, trong khi điều kiện nóng và khô kéo dài thúc đẩy nắng nóng, hạn hán và cháy rừng. Đại dương ấm bất thường cũng góp phần tạo ra các cơn bão mạnh hơn và hiện tượng tẩy trắng san hô trên diện rộng.

“Những cơn bão dữ dội, lũ lụt tàn phá và hạn hán kéo dài đang đảo lộn cuộc sống và sinh kế. Các cộng đồng nghèo nhất luôn là những người bị ảnh hưởng đầu tiên và nặng nề nhất”, ông Patrick Watt, Giám đốc điều hành Christian Aid, kết luận.