Bảo vệ thông tin cá nhân trên môi trường mạng

Thông tin cá nhân là thông tin dùng để xác định chính xác danh tính 1 cá nhân, như: Họ tên, ngày sinh, nghề nghiệp, địa chỉ liên hệ, số điện thoại, căn cước công dân, địa chỉ email, các mối quan hệ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, tài khoản ngân hàng... Những thông tin này thường được người dùng sử dụng khi đăng ký tham gia các nền tảng MXH, như: Facebook, Twitter, Zalo, Instagram… hay nhập vào các mẫu khai báo khi sử dụng các ứng dụng, website thương mại điện tử, tham gia trò chơi trực tuyến...

Chị Tuyết Ngân (ngụ phường Mỹ Xuyên, TP. Long Xuyên) cho biết, chị sử dụng đến 2 số điện thoại, 1 số điện thoại phục vụ công việc, 1 số dành riêng cho việc giao lưu, kết nối bạn bè. Khi đặt mua hàng trên mạng hay tại các cửa hàng, chị Tuyết chỉ cung cấp số điện thoại hay dùng để kết nối bạn bè. Bản thân chị Tuyết Ngân chưa bao giờ cung cấp các số điện thoại của mình cho người lạ. Gần đây, chị Tuyết Ngân thường xuyên nhận được các cuộc điện thoại lạ, ngoài tỉnh, báo rằng chị là khách hàng may mắn trúng thưởng ở cửa hàng họ. Chị Ngân khẳng định, chưa mua hàng ở nơi đó lần nào. Tự nhiên được tin báo trúng thưởng, yêu cầu cho địa chỉ và kết bạn Zalo để liên hệ nhận quà, chị Tuyết Ngân nghĩ ngay đến chiêu trò lừa đảo nên đã từ chối nhận "lộc" ấy. Tất nhiên, đó không phải lần duy nhất chị Tuyết Ngân bị điện thoại “chiêu trò” như thế.

Trước khi cung cấp thông tin cá nhân trên môi trường mạng, mọi người cần cẩn trọng

Còn chị Phượng L. (ngụ phường Mỹ Phước, TP. Long Xuyên) mấy ngày trước bị lừa nhận món hàng đã đặt online với giá 1,6 triệu đồng. Đáng nói là khi nhận hàng xong, kiểm tra tất cả tin nhắn, thông tin mua hàng, chị mới biết là mình chưa hề đặt mặt hàng vừa được giao. “Tôi đang làm việc, có một số điện thoại lạ, giọng đàn ông cất lên thông báo rằng: “L. ơi, hôm trước em đặt 2 lít "mật ong thật" ở bên anh, nay có rồi nè, 800.000 đồng/lít nha em. Em ở đâu, anh giao lại ngay”. Vì cũng thường mua hàng trên mạng, có lúc shipper điện giao hàng, tôi cũng không nhớ món hàng đó đã đặt khi nào, sau khi mở hàng ra mới nhớ. Tưởng rằng giống những lần trước, tôi lục lại trí nhớ không biết có từng đặt “mật ong thật” không. Chưa kịp khẳng định, người giao hàng lại nói: “Em có đặt bên anh mà, quên hả?”. Nghĩ mình có đặt mà nhất thời chưa nhớ, sợ không nhận hàng sẽ bị người bán bêu tên trên MXH nói là “bom” hàng, tôi đành lấy 2 lít "mật ong thật". Nhận hàng xong, tôi từ từ kiểm tra lại thông tin, mới dám khẳng định mình chưa bao giờ đặt mua mặt hàng ấy. Không biết, từ đâu mà người lạ kia có thông tin và số điện thoại của tôi để bán mật ong?” - chị Phượng L. chia sẻ. 

Dù rất đề cao cảnh giác, anh Nguyễn Minh H. (ngụ xã Bình Hòa, huyện Châu Thành) cũng không tránh khỏi việc rơi vào bẫy của kẻ gian. Anh H. nói rằng, gần đây, anh vừa đặt mua món đồ gia dụng trên MXH, nhưng có đến 2 shop online giao hàng. “Khi tôi vừa cho số điện thoại, đặt hàng tại một trang bán hàng trên Facebook thì không lâu sau đó, có 1 số điện thoại lạ hỏi phải vừa đặt món hàng đó không. Người này nói, để hoàn tất đơn mua hàng, tôi hãy cung cấp họ tên, địa chỉ, bên họ sẽ gửi hàng sớm nhất cho tôi. Vì họ nói đúng món hàng vừa đặt nên tôi không nghi ngờ. Sau cuộc gọi đó, tôi nhận được tin nhắn của shop mình đặt mua hàng xác nhận đơn và kèm lưu ý “Shop không điện thoại xác minh đơn hàng. Khi có số điện thoại nào điện xác nhận đơn hàng, thì đó không phải là shop. Anh, chị đừng cung cấp thông tin gì, để tránh bị lừa”. Nhưng tôi đã lỡ xác nhận đơn sau cuộc gọi vừa nãy, cũng đã xác nhận đơn qua tin nhắn của shop đặt hàng. Vậy là tôi chỉ biết hy vọng, hàng nhận về sẽ chất lượng, nếu không thì xem đó là một bài học khi mua hàng online” - anh H. nhớ lại.

Tình trạng bị “cướp đơn hàng” trên mạng không còn xa lạ, khá nhiều người bán hàng online đã livestream giải thích về tình trạng trên, mong khách hàng thông cảm, tiếp tục ủng hộ. Theo chủ cửa hàng, cách giải quyết tình trạng này là đăng thông báo đến toàn bộ khách hàng của họ. Ngoài ra, trong mỗi buổi livestream bán hàng, nhân viên của cửa hàng đều tư vấn để khách tránh bị các đối tượng ăn cắp thông tin, lừa đảo với hình thức tương tự. 

Theo đó, để bảo vệ thông tin cá nhân, mọi người nên lưu ý không tiết lộ thông tin cá nhân quan trọng, như: Số căn cước công dân, số tài khoản ngân hàng hoặc mật khẩu cho bất kỳ ai trên MXH hay qua các tin nhắn không xác định nguồn gốc. Nếu nhận được cuộc gọi, tin nhắn hoặc email từ các tổ chức tài chính, hãy xác minh danh tính của họ bằng cách liên hệ trực tiếp với tổ chức đó qua số điện thoại được công bố chính thức. Đồng thời, giữ cảnh giác với các tổ chức, cá nhân đề cập đến cơ hội kiếm tiền nhanh chóng, đừng để bị lừa bởi những lời hứa quá mức hấp dẫn. Đặc biệt, kiên nhẫn và tỉnh táo khi đưa quyết định về giao dịch tài chính. Quan trọng, bản thân mỗi người phải tự nâng cao nhận thức và biết cách bảo vệ thông tin cá nhân.

PHƯƠNG LAN