Điểm mới của 3 luật có hiệu lực đầu năm 2024

Mở rộng đối tượng ưu tiên khám, chữa bệnh

 Luật KCB có 12 chương, 121 điều, được Quốc hội thông qua ngày 9/1/2023 tại kỳ họp bất thường lần thứ 2. Theo đó, lấy người bệnh làm trung tâm cho mọi hoạt động cung cấp dịch vụ KCB; tiếp tục chính sách xã hội hóa, đa dạng hóa loại hình dịch vụ y tế. Đối với bệnh nhân, luật bổ sung quy định “người từ đủ 75 tuổi và người khuyết tật đặc biệt nặng sẽ được ưu tiên KCB”. Người có công với cách mạng, người cao tuổi, trẻ em, người khuyết tật; người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, đang sống ở biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế, xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn; người bị bệnh tâm thần, bệnh phong, bệnh truyền nhiễm nhóm A, nhóm B... là đối tượng được ngân sách nhà nước ưu tiên nguồn cho kCB.

Luật quy định nội dung nâng cao kỹ năng của người hành nghề; thay đổi phương thức từ cấp giấy phép hành nghề thông qua xét hồ sơ sang kiểm tra đánh giá năng lực hành nghề trước khi cấp giấy phép hành nghề. Riêng đối với lương y, người có bài thuốc gia truyền, người có phương pháp chữa bệnh gia truyền, tiếp tục áp dụng hình thức xét cấp dựa vào hồ sơ. Mở rộng đối tượng hành nghề từ cấp giấy phép hành nghề theo văn bằng chuyên môn sang quy định cấp giấy phép hành nghề theo chức danh chuyên môn. Giấy phép hành nghề có giá trị 5 năm; quy định cập nhật kiến thức y khoa là một trong các điều kiện gia hạn giấy phép hành nghề.

Các cơ sở KCB phải tự đánh giá chất lượng theo bộ tiêu chuẩn chất lượng cơ bản do Bộ Y tế ban hành hàng năm. Kết quả tự đánh giá phải cập nhật lên Hệ thống thông tin về quản lý hoạt động KCB, làm căn cứ cho việc kiểm tra, đánh giá; công khai thông tin về mức độ chất lượng của cơ sở. Luật cho phép phòng khám đa khoa tư nhân tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn được tổ chức giường lưu để theo dõi, điều trị người bệnh, nhưng tối đa không quá 72 giờ.

Tư cách hợp lệ của nhà thầu, nhà đầu tư

Luật Đấu thầu gồm 10 chương, 96 điều, là một trong 8 luật được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 5 (tháng 6/2023). Luật có nhiều sửa đổi, bổ sung, trong đó quy định tiêu chí về tư cách hợp lệ của nhà thầu, nhà đầu tư.

Cụ thể, đối tượng không bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác; không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Nhà thầu, nhà đầu tư có tư cách hợp lệ nếu không trong thời gian bị cấm tham dự thầu theo quyết định của người có thẩm quyền. Về bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu, luật bổ sung quy định nhà thầu nộp hồ sơ quan tâm hoặc hồ sơ dự sơ tuyển phải độc lập về pháp lý, tài chính với quản lý dự án, giám sát, nhà thầu tư vấn lập, thẩm tra, thẩm định hồ sơ thiết kế, dự toán, nhà thầu tư vấn lập, thẩm định nhiệm vụ khảo sát, thiết kế.

Thành tích đến đâu, khen thưởng đến đó

 Luật Thi đua, khen thưởng gồm 8 chương, 96 điều, được Quốc hội thông qua ngày 15/6/2022, tại kỳ họp thứ 3. Luật bổ sung nhiều quy định mới về thi đua, khen thưởng đối với cá nhân, tổ chức trong nước và người nước ngoài: Thành tích đạt đến đâu khen thưởng đến đó; chú trọng khen thưởng cá nhân, tập thể, hộ gia đình trực tiếp lao động, sản xuất - kinh doanh; cá nhân, tập thể công tác ở địa bàn biên giới, trên biển, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Bỏ hình thức khen thưởng “huy hiệu” cho cá nhân có đóng góp vào quá trình phát triển của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Các hình thức khen thưởng, bao gồm: Huân chương, huy chương, danh hiệu vinh dự nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước, kỷ niệm chương, bằng khen, giấy khen.

Nguyên tắc xét thi đua, khen thưởng có nhiều thay đổi. Cụ thể, không còn căn cứ vào đăng ký tham gia thi đua, chỉ căn cứ theo phong trào thi đua, thành tích thi đua, tiêu chuẩn danh hiệu thi đua... Đối với xét khen thưởng, dựa vào thành tích đạt được (thay vì phạm vi, mức độ ảnh hưởng của thành tích); điều kiện và hoàn cảnh cụ thể lập được thành tích (thay vì trách nhiệm và hoàn cảnh cụ thể lập được thành tích).

 Đối tượng được tặng Huân chương Lao động được cũng được thay đổi. Cá nhân phải ghi rõ: Công nhân, nông dân, doanh nhân, trí thức, nhà khoa học. Còn với tập thể ghi rõ: Doanh nghiệp, tổ chức kinh tế khác; cá nhân, tập thể người Việt Nam định cư ở nước ngoài, cá nhân, tập thể người nước ngoài. Bổ sung hình thức khen thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” đối với thanh niên xung phong có thành tích trong các cuộc kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, hoàn thành nhiệm vụ, trung thành với cách mạng, có thời gian tại ngũ từ 2 năm trở lên. Thanh niên xung phong hy sinh trong khi làm nhiệm vụ trong các cuộc kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc đã được công nhận liệt sĩ thì được truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”. Luật bổ sung quy định: Người nước ngoài sẽ được xét tặng khen thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập (hạng Nhất, Nhì, Ba), Huân chương Lao động (hạng Nhất, Nhì, Ba), Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.

N.R