Ngôi miếu lớn nhất Việt Nam
Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam là di tích lịch sử, kiến trúc và tâm linh quan trọng của An Giang và khu vực phía Nam. Theo Ban Quản trị Lăng miếu núi Sam, miếu Bà được xây dựng đơn sơ bằng tre lá vào khoảng năm 1820. Năm 1870, ngôi miếu được xây dựng lại bằng gạch hồ ô dước.
Năm 1962, miếu được tu sửa khang trang bằng đá miểng và lợp ngói âm dương. Đến năm 1972, miếu được xây dựng mới, đồ sộ và lộng lẫy theo lối kiến trúc cổ kính phương Đông, với bố cục kiểu chữ “Quốc”, hình khối tháp dạng hoa sen nở, mái tam cấp 3 tầng, lợp ngói đại ống màu xanh, góc mái vút cao như mũi thuyền đang lướt sóng.
Hiện nay, miếu Bà được thiết kế đèn nghệ thuật về đêm khá lộng lẫy, trông như đoá sen nở rực rỡ giữa bầu trời, tạo nên dấu ấn đặc biệt trong lòng du khách.
Khách thập phương dâng cúng rất nhiều vật phẩm lưu niệm, để thể hiện lòng thành kính...
Với lịch sử phát triển và bề thế hiện có, miếu Bà Chúa Xứ núi Sam được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác lập là ngôi miếu lớn nhất Việt Nam vào ngày 25/5/2008, với khuôn viên rộng khoảng 3.000 m2.
Tượng Bà bằng đá sa thạch xưa và lớn nhất
Về nguồn gốc tượng Bà, các nhà nghiên cứu cho rằng tượng Bà Chúa Xứ núi Sam thuộc loại tượng thần Visnu, tạc dáng người ngồi nghĩ ngợi, quý phái vương giả. Chất liệu bằng đá “son”, có giá trị nghệ thuật cao, được tạc vào khoảng cuối thế kỷ thứ VI.
Tượng Bà cao 1,48m, được đặt trên bệ cao trong miếu, 2 bên có đôi hạc trắng biểu tượng cốt cách tiên thánh của Bà. Bên phải tượng là một linga bằng đá đặt trên hương án thờ, gọi là bàn thờ Cậu. Bên trái tượng Bà là hương án thờ một tượng gỗ chạm hình yoni, gọi là bàn thờ Cô.
Theo diễn giải của các vị bô lão, tượng Bà xưa kia ngự trên đỉnh núi Sam, gần Pháo Đài. Bệ đá Bà ngự nay vẫn tồn tại và được bảo vệ như một chứng tích cho quá trình hình thành, tồn tại từ thời cổ xưa của tượng Bà.
Cùng với miếu Bà, tượng Bà cũng được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công nhận là tượng Bà bằng đá sa thạch xưa và lớn nhất Việt Nam.
Miếu Bà Chúa xứ núi Sam còn được Liên Hiệp các hội UNESCO Việt Nam phối hợp Hội đồng Thương mại và Công nghệ toàn cầu Ấn Độ (GTTC India) vinh danh là “Điểm đến du lịch tâm linh tiêu biểu Châu Á - Thái Bình Dương”; Lễ hội Vía Bà Chúa xứ núi Sam được vinh danh là “Hoạt động văn hoá tiêu biểu Châu Á – Thái Bình Dương” trong năm 2023.
THANH TIẾN