Nhật Bản thông qua gói kích thích kinh tế 135 tỷ USD

Theo hãng tin Kyodo, ngày 21/11, Chính phủ Nhật Bản đã phê duyệt gói kích thích kinh tế quy mô lớn có tổng trị giá khoảng 21.300 tỷ yen (tương đương 135 tỷ USD) nhằm ứng phó với chi phí sinh hoạt tăng cao trong bối cảnh Thủ tướng Sanae Takaichi đang thúc đẩy tăng trưởng thông qua chính sách tài khóa mở rộng.

Chú thích ảnh

Đồng tiền mệnh giá 5.000 yen của Nhật Bản. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Đây là gói kích thích đầu tiên dưới thời bà Takaichi - người mới nhậm chức cách đây một tháng. Khi tính cả phần chi của chính quyền địa phương và khu vực tư nhân, tổng quy mô gói hỗ trợ dự kiến sẽ lên tới 42.800 tỷ yen, cao hơn mức 39.000 tỷ yen của năm trước.

Gói biện pháp mới bao gồm nhiều chương trình hỗ trợ nền kinh tế lớn thứ 4 thế giới trong bối cảnh mức thuế cao của Mỹ có thể gây tổn hại tới cả doanh nghiệp lẫn hộ gia đình. Bên cạnh các biện pháp giảm gánh nặng lạm phát ngắn hạn, Chính phủ Nhật Bản cũng đặt mục tiêu tăng đầu tư vào những lĩnh vực chiến lược như đóng tàu và trí tuệ nhân tạo (AI), được coi là thiết yếu cho quản lý rủi ro và đảm bảo an ninh quốc gia. Chính phủ kỳ vọng những khoản đầu tư này sẽ giúp nâng cao tăng trưởng dài hạn.

Một số biện pháp cụ thể khác trong gói hỗ trợ gồm: trợ cấp tiền mặt 20.000 yen cho mỗi trẻ em, với tổng số tiền sẽ vào khoảng 400 tỷ yen từ ngân sách trung ương; phát phiếu mua gạo hoặc phiếu quà tặng trị giá 3.000 yen cho mỗi người (do chính quyền địa phương phát hành); giải quyết tác động của việc bãi bỏ thuế xăng tạm thời và tăng ngưỡng thu nhập không chịu thuế nhằm giảm gánh nặng tài chính cho các hộ gia đình. Trong bối cảnh giá thực phẩm duy trì ở mức cao, chính phủ trung ương sẽ bố trí 2.000 tỷ yen hỗ trợ các địa phương triển khai các biện pháp riêng nhằm giảm chi phí sinh hoạt. Ngoài ra, gói hỗ trợ cũng dành 500 tỷ yen trợ cấp hóa đơn điện và gas trong 3 tháng đầu năm tới để giúp giảm trung bình khoảng 7.000 yen chi phí năng lượng cho mỗi hộ gia đình trong giai đoạn này.

Để tài trợ cho gói kích thích, Chính phủ Nhật Bản dự kiến xây dựng ngân sách bổ sung 17.700 tỷ yen cho tài khóa hiện tại và cố gắng thúc đẩy thông qua trước khi kỳ họp Quốc hội hiện nay kết thúc vào tháng 12. Con số này vượt mức 13.900 tỷ yen trong ngân sách bổ sung của năm trước dưới thời cựu Thủ tướng Shigeru Ishiba, phản ánh lập trường chi tiêu mạnh của bà Takaichi.

Trong những năm gần đây, ngân sách bổ sung của Nhật Bản đều vượt quá 10.000 tỷ yen, cao hơn nhiều so với mức vài nghìn tỷ yen trước đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, một số nhà kinh tế vẫn bày tỏ lo ngại về hiệu quả của gói hỗ trợ mới, cảnh báo rằng việc kích thích nhu cầu trong giai đoạn lạm phát có thể khiến giá cả tăng nhanh hơn và gây sức ép lên hộ gia đình.

Chú thích ảnh — Theo thông báo mới đây của Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, giá gạo trung bình tại các siêu thị ở nước này đã tăng lên mức 4.444 yen (khoảng 28 USD) cho mỗi 5 kg. Đây là mức cao nhất kể từ sau thời điểm chính phủ ngừng bán gạo từ kho dự trữ khẩn cấp nhằm hạ nhiệt thị trường. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Triển vọng về gói kích thích quy mô lớn những ngày gần đây đã thúc đẩy việc bán ra đồng yen và trái phiếu Chính phủ Nhật Bản, phản ánh quan ngại của thị trường về tình hình tài khóa xấu đi của nước này vốn đã ở mức tệ nhất trong số các nền kinh tế phát triển, khi nợ công vượt hơn gấp đôi quy mô Tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Trước đó, cùng ngày, Bộ trường Tài chính Satsuki Katayama cũng đã cảnh báo về đà giảm giá mạnh của đồng yen thời gian gần đây và cho biết chính phủ có thể xem xem phương án can thiệp tiền tệ để đảm bảo sự ổn định của thị trường. Bà Katayama nhấn mạnh tại một buổi họp báo: "Chính phủ sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết khi tình hình đòi hỏi”. Hiện đồng yen của Nhật Bản đang ở vùng thấp nhất trong 10 tháng so với đồng USD. Lần gần đây nhất Nhật Bản can thiệp vào thị trường ngoại hối là tháng 7 năm ngoái.

Đồng yen liên tục mất giá do lo ngại Thủ tướng Sanae Takaichi sẽ tăng phát hành trái phiếu để bù đắp thâm hụt ngân sách và thúc đẩy tăng trưởng, bất chấp tình trạng tài khóa đang ở mức yếu nhất trong Nhóm 7 nền kinh tế phát triển (G7). Niềm tin suy giảm đối với chính sách tài khóa khiến nhà đầu tư giảm nắm giữ đồng yen so với các đồng tiền chủ chốt khác.

Tuy nhiên, đồng yen yếu mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp xuất khẩu - động lực tăng trưởng quan trọng của Nhật Bản - khi doanh thu từ hàng hóa bán ra nước ngoài quy đổi sang yen tăng lên. Ở chiều ngược lại, điều này cũng khiến giá nhập khẩu tăng và gây tác động tiêu cực đến quốc gia phụ thuộc nhiều vào năng lượng và thực phẩm nhập khẩu như Nhật Bản.

Dư luận nước này hiện tập trung vào khả năng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) sẽ nâng lãi suất trong thời gian tới để giảm tác động tiêu cực của đồng yen yếu, yếu tố đang khiến lạm phát tăng nhanh hơn tốc độ tăng lương và gây sức ép lên các hộ gia đình. Tại phiên điều trần ở Quốc hội ngày 21/11, Thống đốc BOJ Kazuo Ueda thừa nhận đà giảm giá của đồng yen đang ảnh hưởng đến giá tiêu dùng và “biến động tỷ giá có thể tác động mạnh hơn đến giá cả”.

Từ cuối năm 2012 sau khi ông Shinzo Abe lên nắm quyền, đồng yen bắt đầu xu hướng giảm trong bối cảnh chính phủ khi đó thực hiện chính sách “Abenomics” theo hướng nới lỏng tiền tệ mạnh mẽ, chi tiêu tài khóa quy mô lớn và thúc đẩy chiến lược tăng trưởng. Thủ tướng hiện nay Takaichi được coi là người kế nhiệm chính trị của ông Abe với quan điểm nới lỏng tài khóa và thực hiện lập trường cứng rắn về an ninh.

Theo TTXVN