Nhiều điểm mới trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi)

Cấp phát sổ bảo hiểm xã hội

Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội - đóng bảo hiểm xã hội còn 15 năm

Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình nội dung xin ý kiến quy định, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc đối với NLĐ đóng BHXH. Cụ thể, theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định theo 2 phương án. Trong đó, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng bao gồm mức lương và phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật lao động. Có thể lấy tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng với mức lương và phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật lao động.

Dự thảo còn đề xuất giảm đóng BHXH chỉ còn 15 năm. Với phương án này, sẽ có một nhóm NLĐ tham gia BHXH muộn (45-47 tuổi mới tham gia) hoặc những người tham gia không liên tục nhưng khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn chưa tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH cũng được hưởng lương hưu hàng tháng. Tuy vậy, trong hoạt động chuyên môn cho thấy, số người rút BHXH 1 lần với tỷ lệ 77,5%, tập trung nhiều ở nhóm lao động trẻ, từ trên 20 tuổi đến đủ 40 tuổi. Do quy định giảm năm đóng nên mức hưởng ở nhóm này sẽ thấp vì theo nguyên tắc của BHXH là đóng - hưởng, tức là đóng nhiều hưởng nhiều và ngược lại.

Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc - chỉ được rút 50% bảo hiểm xã hội 1 lần?

Tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất bổ sung đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Qua đó, mỗi cá nhân chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã sẽ phát sinh kinh phí đóng BHXH 25% (trong đó 22% vào Quỹ hưu trí và tử tuất, 3% vào Quỹ Ốm đau, thai sản). Người làm việc không trọn thời gian, NLĐ và người sử dụng lao động sẽ đóng vào Quỹ hưu trí và tử tuất (người sử dụng lao động 14%, NLĐ 8%), Quỹ ốm đau, thai sản (người sử dụng lao động 3%) trên tiền lương của NLĐ.

Dự thảo luật đề xuất 2 phương án rút BHXH 1 lần. Đó là vẫn giữ nguyên như hiện hành là sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được rút một lần. Phương án 2 vẫn cho phép NLĐ rút BHXH 1 lần, nhưng không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào Quỹ hưu trí và tử tuất. Phần còn lại sẽ được bảo lưu, ghi nhận trên sổ BHXH để NLĐ có thể tiếp tục tham gia và hưởng chế độ khi đủ tuổi nghỉ hưu.

 Bảo hiểm xã hội tự nguyện hưởng chế độ thai sản - về chế độ nghỉ bệnh

 Tại Điều 100 dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đề xuất bổ sung chế độ thai sản vào nhóm quyền lợi mà người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng khi lao động nữ sinh con, hoặc khi lao động nam đang đóng BHXH mà có vợ sinh con. Điều kiện hưởng chế độ thai sản trong trường hợp này là NLĐ phải đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con. Với việc tham gia BHXH tự nguyện, NLĐ sẽ nhận được trợ cấp thai sản là 2 triệu đồng/con sinh ra. Nguồn kinh phí chi trả sẽ do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Dự thảo sửa đổi luật lần này đã bỏ quy định về việc cho người mắc bệnh dài ngày nghỉ đến 180 ngày. NLĐ mắc bệnh dài ngày chỉ được tính hưởng 75% mức tiền lương đóng BHXH, tùy điều kiện bình thường và thời gian đóng BHXH. Thời gian nghỉ chế độ ốm đau của NLĐ đều được xác định thời gian đóng BHXH và điều kiện làm việc, không phân biệt người đó mắc bệnh gì.

Bổ sung tầng trợ cấp và trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu

Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) bổ sung tầng trợ cấp hưu trí xã hội bên cạnh tầng BHXH cơ bản (BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện). Theo đó, dự thảo luật quy định đối tượng công dân Việt Nam từ đủ 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng khác thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Với trợ cấp 1 lần, dự thảo đưa ra xin ý kiến với 2 phương án có sửa đổi, bổ sung quy định về trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu để khuyến khích NLĐ tiếp tục đóng BHXH sau tuổi đã nghỉ hưu. Cụ thể, mức trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%. Cứ mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Hoặc mức trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%. Cứ mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

N.R