Những kỳ vọng từ cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Mỹ ở Alaska

Theo báo Vedomosti (Nga), ngày 15/8 tới, lịch sử sẽ chứng kiến một sự kiện ngoại giao mang tính biểu tượng và đầy thách thức: Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ gặp mặt tại Alaska. Sự kiện này được công bố bởi ông Trump trên mạng xã hội và sau đó được Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov xác nhận. Đây là cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo tại Mỹ kể từ năm 2015, và là lần đầu tiên ông Putin trở lại lãnh thổ Mỹ sau gần một thập kỷ.

Việc chọn Alaska làm địa điểm gặp mặt không phải là ngẫu nhiên. Theo ông Pavel Koshkin, nghiên cứu viên cao cấp tại ISKRAN, phát biểu với Vedomosti, Alaska có ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Đây từng là lãnh thổ của Nga và việc gặp mặt tại đây có thể được coi là một nỗ lực để tránh lôi kéo các đồng minh châu Âu vào các cuộc đàm phán. Hơn nữa, ông Nikolai Silaev, nhà khoa học chính trị Nga, nhận định rằng việc gặp nhau trên lãnh thổ của mỗi quốc gia là một cách để khôi phục truyền thống tốt đẹp, hướng tới bình thường hóa quan hệ. Về mặt hậu cần, Alaska cũng rất thuận tiện, giúp cả hai bên không cần xin phép các nước châu Âu mở không phận cho các chuyến bay.

Cuộc gặp thượng đỉnh này diễn ra trong bối cảnh cuộc xung đột Nga - Ukraine vẫn đang diễn ra, và kỳ vọng lớn nhất là về một giải pháp hòa bình. Tuy nhiên, cách tiếp cận của Tổng thống Trump, đặc biệt là tuyên bố về "một số trao đổi lãnh thổ" có thể xảy ra, đã tạo ra một làn sóng phản ứng mạnh mẽ.

Về phản ứng của Ukraine và châu Âu: Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã phản đối gay gắt, khẳng định rằng mọi quyết định về Ukraine mà không có sự tham gia của Ukraine đều là "những quyết định chống lại hòa bình". Cùng với đó, một số lãnh đạo châu Âu như Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã ra tuyên bố chung nhấn mạnh sự cần thiết của việc đối thoại với Kiev và cung cấp các bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Về khả năng ông Zelensky tham dự hội nghị: Mặc dù CNN đưa tin về khả năng ông Zelensky đến Alaska, các chuyên gia như ông Silaev đều đánh giá tiềm năng một cuộc họp ba bên diễn ra là rất thấp. Tổng thống Putin đã từng nói rằng cần có "những điều kiện nhất định" cho một cuộc gặp với ông Zelensky, và hiện tại, những điều kiện đó "vẫn còn lâu mới được tạo ra".

Chương trình nghị sự và những chủ đề tiềm năng

Theo các chuyên gia, chủ đề chính của cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ sẽ là nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột Nga - Ukraine. Moskva sẽ tìm cách thúc đẩy các vấn đề này để đạt được những nhượng bộ tối đa, trong khi Washington cũng muốn có những nhượng bộ từ cả hai phía.

Tuy nhiên, cuộc gặp thượng đỉnh này không chỉ xoay quanh vấn đề Ukraine. Ông Maxim Suchkov, Giám đốc Viện Nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Quan hệ quốc tế quốc gia Moskva (MGIMO), cho rằng Tổng thống Trump muốn giải quyết vấn đề này càng sớm càng tốt để chuyển sang các chủ đề khác. Theo ông Suchkov, cuộc gặp ở Alaska cũng sẽ thúc đẩy đối thoại về Bắc Cực, một khu vực có thể là kịch bản của cả đối đầu lẫn hợp tác. Về phần mình, chuyên gia Silaev nhấn mạnh rằng việc thảo luận các chủ đề mới sẽ giúp cải thiện mối quan hệ vốn đang căng thẳng.

Các chủ đề tiềm năng khác bao gồm: Thứ nhất là về Trung Đông: thảo luận về các vấn đề tại khu vực này, như về Syria và Iran. Thứ hai là về không gian: Hợp tác và cạnh tranh trong lĩnh vực không gian. Thứ ba là về không phổ biến vũ khí hạt nhân: Một chủ đề luôn được cả hai cường quốc quan tâm.

Dù vậy, ông Dmitry Novikov, Phó Giáo sư tại Trường Kinh tế Cao cấp (HSE), nhấn mạnh rằng khó có thể đạt được tiến triển đáng kể về các vấn đề khác nếu chưa vượt qua được cuộc khủng hoảng Ukraine. Ông Novikov cảnh báo không nên kỳ vọng vào những kết quả đột phá ngay lập tức, đặc biệt là với Ukraine.

Tóm lại, cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin tại Alaska là một sự kiện đầy hứa hẹn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức. Việc lựa chọn địa điểm, cách tiếp cận ngoại giao, và những phản ứng từ các đồng minh cho thấy đây không chỉ là một cuộc đàm phán song phương, mà là một "canh bạc" ngoại giao có khả năng định hình lại trật tự thế giới. 

Theo TTXVN