Băn khoăn thẩm quyền phê duyệt hợp đồng dầu khí

16/08/2022 - 15:00

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị xin ý kiến Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, cũng như ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội để lựa chọn phương án phù hợp về thẩm quyền phê duyệt hợp đồng dầu khí.

Sáng 16/8, tiếp tục phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2022, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Dầu khí (sửa đổi).

Tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Dầu khí (sửa đổi). Trên cơ sở ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH), Thường trực Ủy ban Kinh tế đã chủ trì, phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan, tổ chức có liên quan nghiên cứu tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.

Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) hiện được xây dựng có bố cục gồm 11 chương với 68 điều, quy định về điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí trong phạm vi đất liền, hải đảo và vùng biển của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp (Ảnh: Phạm Thắng)

Tại phiên họp, thẩm quyền phê duyệt hợp đồng dầu khí là một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Trong báo cáo một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, một số ý kiến đề nghị cân nhắc điều chỉnh quy định về thẩm quyền phê duyệt hợp đồng dầu khí. Đồng thời về nội dung này, hiện có hai loại ý kiến.

Trong đó, loại ý kiến thứ nhất cho rằng hợp đồng chia sản phẩm dầu khí có cấu trúc nội dung phức tạp do đặc thù của hoạt động dầu khí. Trong bối cảnh hiện nay thực hiện hoạt động dầu khí ngày càng hội nhập và đã có nhiều thay đổi so với thời điểm ban hành Luật Dầu khí năm 1993, cần có cơ chế mới về phê duyệt hợp đồng dầu khí bảo đảm tính chủ động cũng như nâng cao vai trò, trách nhiệm của Bộ Công Thương và PVN trong quá trình triển khai thực hiện. Tuy nhiên, việc giao PVN phê duyệt hợp đồng dầu khí không bảo đảm khách quan trong trường hợp PVN tham gia với tư cách nhà thầu độc lập ký kết hợp đồng dầu khí. Vì vậy, đề nghị tiếp thu ý kiến ĐBQH theo hướng: quy định Thủ tướng Chính phủ chỉ phê duyệt nội dung chính của hợp đồng dầu khí; giao Bộ Công Thương phê duyệt nội dung hợp đồng dầu khí, trên cơ sở đó, PVN ký kết và quản lý hợp đồng dầu khí (Phương án 1 khoản 1 Điều 24 dự thảo Luật); đồng thời, bỏ quy định về Chính phủ ban hành hợp đồng dầu khí mẫu để bảo đảm sự thống nhất về chính sách. 

Còn ý kiến thứ hai cho rằng hợp đồng chia sản phẩm dầu khí là thoả thuận pháp lý quan trọng giữa Nhà nước và nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, ràng buộc quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia tìm kiếm thăm dò, khai thác tài nguyên dầu khí quốc gia, có tính chất dài hạn với nhiều nội dung đặc thù có liên quan đến quốc phòng, an ninh, chủ quyền, mặt biển... Vì vậy, cần thiết quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí. Ngoài ra, dự thảo Luật đã được thiết kế theo tinh thần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, Thủ tướng Chính phủ chỉ quyết định một số nội dung quan trọng như: phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, nội dung hợp đồng dầu khí…; các nội dung khác giao Bộ Công Thương và PVN thực hiện. Đề nghị tiếp thu ý kiến ĐBQH theo hướng giữ quy định như dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 3 (Phương án 2 khoản 1 Điều 24 dự thảo Luật).

Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế thống nhất với loại ý kiến thứ nhất.

Cho ý kiến, đánh giá cao dự thảo luật đã có chất lượng hoàn thiện tốt, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị báo cáo thẩm tra dự án Luật Dầu khí (sửa đổi) và các dự án luật khác cần rà soát tổng thể mục tiêu, quan điểm, định hướng chính sách lớn đến nay đã đạt được mục tiêu gì; rà soát, đánh giá khi ban hành luật sửa đổi có giải quyết được những vướng mắc, tồn tại hiện nay và liệu có phát sinh thêm bất cập.

Nhận định việc quản lý tổng hợp về điều tra cơ bản dầu khí còn mờ nhạt, Chủ tịch Quốc hội cho rằng phải khắc phục được tình trạng “cát cứ” giữa các chủ thể trong điều tra cơ bản tài nguyên thiên nhiên, khoáng sản. Bên cạnh đó, dự thảo luật cần làm rõ quan điểm kinh tế hóa ngành tài nguyên; việc quản lý, khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu điều tra cơ bản dầu khí; làm rõ nguyên tắc sử dụng kinh phí điều tra cơ bản dầu khí; rà soát thể hiện rõ hơn nữa để thể hiện tính đặc thù của hoạt động điều tra cơ bản dầu khí; bảo đảm thống nhất, nhất quán giữa các điều khoản trong dự thảo luật.

Đối với phê duyệt hợp đồng dầu khí, Chủ tịch Quốc hội cho rằng lựa chọn của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội sẽ phát sinh bất cập, khi trong một việc lại có hai chủ thể (Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương) phê duyệt, chưa rành mạch trách nhiệm giữa hai chủ thể, khó thực hiện phân cấp và bảo đảm cải cách hành chính. “Nên chăng quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ về hợp đồng dầu khí”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới và Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nhận định, dự thảo luật chỉ đề cập đến vấn đề thăm dò, khai thác dầu khí (thượng nguồn), chưa đề cập đến công nghiệp lọc, hóa dầu (trung, hạ nguồn); trong khi hoạt động khai thác dầu khí cũng nhằm mục đích phục vụ cho ngành lọc, hóa dầu trong nước. 

Ông Lê Tấn Tới cũng cho rằng, hoạt động lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí là vấn đề quan trọng, liên quan đến chủ quyền quốc gia, từ đó đề nghị cần nghiên cứu bổ sung thêm đánh giá tác động về quốc phòng, an ninh để bảo đảm chặt chẽ.

Giải trình thêm tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ về hợp đồng dầu khí phù hợp với thực tiễn hoạt động dầu khí tại Việt Nam.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị các cơ quan hữu quan chủ trì xây dựng, thẩm tra dự án luật tiếp thu ý kiến của các thành viên Ủy ban thường vụ Quốc hội tại phiên họp, nhất là các ý kiến đóng góp về tính chất đặc biệt, đặc thù của hoạt động dầu khí để bổ sung, hoàn thiện dự án luật,.

Trong đó, liên quan đến hợp đồng dầu khí, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát căn cứ pháp lý, cơ sở lý luận và thực tiễn; đánh giá đầy đủ toàn diện các tác động; tham khảo kinh nghiệm quốc tế; xin ý kiến Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, các đoàn đại biểu Quốc hội để lựa chọn phương án phù hợp.

Theo KIM THANH (Đảng Cộng Sản)