Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ

Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã yêu cầu hoàn thiện pháp luật về sở hữu trí tuệ, tài sản số, dữ liệu... làm nền tảng cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Đây chính là kim chỉ nam cho việc tăng cường bảo hộ, thực thi quyền sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên số.

Quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt là nhãn hiệu, tên thương mại thể hiện vai trò then chốt trong chiến lược phát triển thương hiệu doanh nghiệp khi hoạt động thương mại điện tử, tiêu dùng số ngày càng trở nên phổ biến. Không chỉ góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, sở hữu trí tuệ còn là “tấm khiên” giúp bảo vệ nguồn gốc, xuất xứ, uy tín, bản sắc địa phương - những yếu tố sống còn trong thị trường toàn cầu hóa. Theo Cục Sở hữu trí tuệ, số lượng nhãn hiệu được bảo hộ lên tới hơn 700.000, tăng 10 - 11% mỗi năm. Đây là tín hiệu đáng mừng, thể hiện ý thức bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Từ Diệp Công Thành tập huấn chuyên đề tổng quan về sở hữu trí tuệ. Ảnh: CẨM TÚ

Tuy nhiên, vi phạm vẫn còn nhiều với hàng ngàn vụ mỗi năm. Năm 2024, toàn quốc ghi nhận hơn 2.000 vụ xâm phạm với giá trị hàng hóa vi phạm lên tới hàng trăm tỷ đồng. Riêng 6 tháng đầu năm 2025, cơ quan chức năng phát hiện, xử lý hơn 3.270 vụ, gây thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng. Nhiều doanh nghiệp dù đã đẩy mạnh đổi mới sáng tạo nhưng chưa có thói quen bảo hộ và tài sản hóa quyền sở hữu trí tuệ, nhiều sáng chế trong chiến lược kinh doanh không được đăng ký, bảo hộ nhãn hiệu, xác lập quyền bí mật công nghệ, kết quả bị làm giả, thương hiệu bị chiếm dụng.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Từ Diệp Công Thành - Giám đốc Trung tâm Sở hữu trí tuệ và Chuyển giao công nghệ Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức tầm quan trọng của việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và ngăn chặn hành vi xâm phạm về quyền sở hữu trí tuệ, tránh rủi ro khi triển khai dự án khởi nghiệp, thương mại hóa sản phẩm. Việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ giúp doanh nghiệp nâng cao giá trị thương hiệu của sản phẩm, tạo lập uy tín với đối tác, nhà đầu tư, tăng cơ hội cạnh tranh trên thị trường.

Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức tập huấn nâng cao hiệu quả bảo hộ sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên chuyển đổi số cho hợp tác xã, doanh nghiệp, hộ kinh doanh sản phẩm OCOP. Ảnh: CẨM TÚ

Hiện nay, nhiều công ty khởi nghiệp dù có mô hình kinh doanh tốt, nhưng chưa quan tâm đúng mức đến vấn đề sở hữu trí tuệ. Đa phần nhà đầu tư sẽ không mạo hiểm rót vốn vào sản phẩm có nguy cơ vi phạm sở hữu trí tuệ. Do vậy, sớm xác lập quyền sở hữu trí tuệ sẽ giúp doanh nghiệp đàm phán với nhà đầu tư, góp phần tăng giá trị của doanh nghiệp một cách tối ưu nhất.

Để phát triển tài sản trí tuệ, tỉnh An Giang đã và đang đẩy mạnh nhiều chương trình hỗ trợ, hướng dẫn doanh nghiệp địa phương, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, chủ thể OCOP xây dựng thương hiệu, phát triển tài sản trí tuệ, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường. Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt hỗ trợ chi phí đăng ký bảo hộ trong nước đối với 24 nhãn hiệu và 1 giải pháp hữu ích. Sở Khoa học và Công nghệ hỗ trợ, hướng dẫn hồ sơ, thủ tục đăng ký 8 nhãn hiệu gồm: Ban Quản lý di tích văn hóa Óc Eo, cơ sở sản xuất nước đóng bình, đóng chai Tường Như, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên hóa mỹ phẩm Well, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Crop Care…

Phát huy vai trò cơ quan chuyên trách, Sở Khoa học và Công nghệ chủ động phối hợp sở, ngành, đơn vị liên quan, địa phương tổ chức lớp đào tạo, tập huấn, hội thảo, hội nghị về sở hữu trí tuệ trên địa bàn tỉnh, trong đó tập trung phổ biến văn bản quy phạm pháp luật mới về sở hữu trí tuệ, bảo vệ tài sản trí tuệ. Theo Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Lê Quốc Cường, thời gian tới, Sở tăng cường hướng dẫn doanh nghiệp xây dựng, tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý đối với đặc sản, sản phẩm làng nghề, sản phẩm đặc thù của địa phương. Đồng thời, hỗ trợ đăng ký bảo hộ về tài sản trí tuệ cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, trong đó hỗ trợ đăng ký bảo hộ sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu và giống cây trồng mới trong và ngoài nước.

Thực tế cho thấy, thúc đẩy đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự thay đổi cả về chính sách, nguồn lực và nhận thức xã hội. Khi coi trọng, quan tâm bảo vệ tài sản trí tuệ của mình, doanh nghiệp sẽ biến sáng tạo trở thành động lực phát triển, nâng cao giá trị cạnh tranh, tạo tiền đề phát triển thương hiệu bền vững.

CẨM TÚ