Cẩn trọng khi “bắt trend”

Số lượng người dùng MXH ngày càng tăng, kéo theo sự bùng nổ các xu hướng nội dung ở đa lĩnh vực. Để thu hút người xem, tăng lượt tương tác, người dùng MXH, nhất là những người có sức ảnh hưởng trên môi trường mạng đối với giới trẻ đã tạo ra những trend “độc, lạ” và thu hút nhiều bạn trẻ “bắt trend” tạo thành “làn sóng” tràn ngập môi trường mạng. Việc “bắt trend” trên MXH không xấu, có những trend còn góp phần mang đến những hiệu ứng tích cực cho cộng đồng, như việc người dùng MXH chia sẻ những điều tốt, những khoảnh khắc đẹp trong đời sống, những điều khiến bản thân tự hào, qua đó truyền đi thông điệp sống tích cực.

Có thời gian, MXH xuất hiện trend các bạn trẻ bảo vệ môi trường bằng cách chung tay vệ sinh đường phố, kênh rạch, dọn dẹp rác nơi công cộng, giúp đỡ người bán hàng rong già yếu, có hoàn cảnh khó khăn… đã mang lại hiệu ứng tích cực, cổ vũ lối sống đẹp. Trong giai đoạn dịch COVID-19 bùng phát, môi trường mạng xuất hiện “vũ điệu rửa tay”, “ở nhà vẫn vui” trở thành trend, nhắc nhở mọi người về việc nâng cao ý thức phòng, chống dịch bệnh. Ngoài ra, hiện nay còn có nhiều người sáng tạo nội dung tạo ra những kênh chuyên về các kỹ năng mềm, kiến thức công nghệ, marketing, du lịch… Đó là một nguồn tham khảo hữu dụng để mỗi người có thể tiếp thu, làm giàu thêm vốn tri thức của bản thân.

Bên cạnh những điểm tích cực các trào lưu mang lại, thực tế cho thấy, có rất nhiều trend “vô thưởng, vô phạt” trên MXH nhưng đã trở thành xu hướng khiến giới trẻ ồ ạt, thích thú “bắt trend” theo vì sợ bản thân chậm hơn bạn bè trong các trào lưu. Điều đáng nói là mặc dù đa phần các trend được tạo ra chỉ mang tính chất thỏa mãn niềm vui nhất thời, không mang lại lợi ích nào khác cho bản thân mỗi người nhưng vẫn thu hút được lượng lớn người theo trào lưu. Sở dĩ các trend luôn thu hút người trẻ “đu” theo vì chạm đúng tâm lý của người xem, thời lượng video ngắn dễ làm, cùng với hiệu ứng đám đông, nên nhiều bạn trẻ bị cuốn vào các trào lưu, muốn “đu trend” để thể hiện với bạn bè mình bắt kịp xu hướng.

Thời gian qua, một số trào lưu “độc hại” cũng đã xuất hiện tác động đến nhận thức của một bộ phận giới trẻ, như: Trào lưu “săn mây” trên máy bay, nhảy múa trên đường băng sân bay; cổ súy đối với trào lưu ẩm thực có sự kết hợp giữa các nguyên liệu tạo ra hương vị kỳ quặc, khó nuốt; trào lưu chia sẻ cách chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp mang tính câu view, tự phát và thiếu kiểm chứng khoa học. Ngoài ra, còn có những video mang tính bạo lực, kích động thù hận, chia rẽ vùng miền cũng xuất hiện trên MXH... Thật sự nguy hiểm nếu những nội dung này không được kiểm soát chặt chẽ và tiếp cận với rất nhiều người dùng ở độ tuổi trẻ, chưa đầy đủ nhận thức. Thậm chí, chỉ vì mục đích nổi tiếng, thương mại hay thỏa mãn sự tung hô của số đông, nhiều người dùng MXH đã lôi kéo khán giả, để tăng tương tác thông qua những trào lưu tưởng chừng vô hại nhưng lại dẫn đầu xu hướng và gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức, lối sống, văn hóa ứng xử của giới trẻ.

Xã hội ngày càng mở về thông tin và trước sự phát triển của làn sóng thông tin bùng nổ như hiện nay đòi hỏi người tiếp nhận phải có khả năng sàng lọc thông tin, trào lưu hữu ích. Mặt khác, các nhà “sáng tạo nội dung” lẫn người xem cần có hiểu biết, kỹ năng và ý thức trách nhiệm trong việc tạo ra trend và chia sẻ, lan tỏa các xu hướng. Nếu sử dụng MXH một cách thông minh, đây sẽ là một phương tiện hữu hiệu trong việc hỗ trợ công việc, học tập và phát triển bản thân của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, nếu việc “bắt trend” không được định hướng, kiểm soát có thể tạo ra những xu hướng, trào lưu thiếu lành mạnh, gây hại cho cộng đồng.

MXH có tính năng tự động gợi ý nội dung phù hợp với thị hiếu của người dùng. Do đó, nếu không tỉnh táo khi lướt MXH, người sử dụng các nền tảng MXH dễ bị dẫn dắt, lôi cuốn vào các nội dung độc hại, nguy hiểm. Hiện tại, nhiều nền tảng MXH vẫn chưa thể đưa ra được biện pháp hữu hiệu nhất để giải quyết triệt để những trào lưu độc hại. Do đó, điều quan trọng vẫn là người dùng nên tự bảo vệ mình. Mặc dù “bắt trend” có thể mang lại sự nổi bật hay lợi ích ngắn hạn, nhưng nếu không suy xét kỹ lưỡng có thể dễ dàng rơi vào những rủi ro không đáng có. Vì vậy, người dùng MXH, nhất là người trẻ cần nâng cao  ý thức đảm bảo mỗi hành động đều phù hợp với giá trị cá nhân, tôn trọng cộng đồng và tránh xa những xu hướng có thể gây tranh cãi hoặc phản cảm.

MỸ LINH