Như hầu hết các lễ trọng khác trong năm, mọi hoạt động đón năm mới đều tập trung tại chùa - không gian văn hóa, cộng đồng, tâm linh và gửi gắm tâm tư, mong ước của bà con.
Nhiều ngày qua, phật tử và sư sãi góp công trang trí rực rỡ các ngôi chùa, ngày đêm đều sáng rực đèn hoa. Từng không gian được chăm chút để người dân đến cúng bái, vui chơi, sinh hoạt cộng đồng. “Mái nhà chung” của cả phum, sóc được mọi người hướng lòng thành kính về đức Phật, tưởng nhớ ông bà tổ tiên và những kỳ vọng tốt lành.
Năm mới của đồng bào dân tộc thiểu số Khmer diễn ra vào thời điểm kết thúc mùa nắng và bước sang mùa mưa. Theo quan niệm truyền thống, đây là lúc đất trời giao hòa, muôn cây xanh tốt, đánh dấu khởi đầu mới sinh sôi, ấm no, sung túc. Cảnh vật, sắc hương trong chùa vào những ngày này cũng trở nên đặc biệt hơn bao giờ hết.
Đồng bào dân tộc thiểu số Khmer chuẩn bị cho mình những bộ trang phục đẹp, sạch sẽ và đội các lễ vật lên chùa, nghe tụng kinh niệm Phật, viếng mộ người thân…
Không chỉ thể hiện quan niệm về chu kỳ vận chuyển của năm, Tết Chol Chnam Thmay của đồng bào dân tộc thiểu số Khmer còn nhằm giáo dục con người về tấm lòng hiếu thảo, đoàn kết gắn bó thắt chặt tình thương yêu trong phum, sóc. Tết đồng thời là dịp để mọi người gặp gỡ, chia phúc, thăm hỏi, bàn bạc, trao đổi kinh nghiệm chuyện tương lai.
Đắp núi cát vào dịp Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay là một tập tục và nghi lễ rất quan trọng, mang ý nghĩa là phúc duyên, tạo công đức, cầu phước cho gia đình. Tùy theo điều kiện, phật tử đóng góp để nhà chùa thực hiện. Phần cát sau đó sẽ được sử dụng để xây dựng các công trình trong chùa.
Trẻ em háo hức theo người lớn đến chùa. Ngoài được vui chơi, ngay từ khi còn nhỏ, các em đã được nhắc nhở để tìm hiểu về văn hóa, cội nguồn của dân tộc. Bên cạnh đó sẽ học về lễ nghi, đạo đức, cách ứng xử…
Tương tự như Tết Nguyên đán của người Việt, đồng bào dân tộc thiểu số Khmer đón năm mới, thêm một tuổi mới. Sau những nghi lễ mang đậm sắc thái tôn giáo tại chùa, ai cũng tin tưởng rằng năm mới sẽ đem đến nhiều thành công, hạnh phúc hơn năm cũ.
MỸ HẠNH