Những bước chân vạn dặm

“Mỗi lần đi Đội K, sao nghe bùi ngùi trong dạ quá!” - ông Huỳnh Trí bộc bạch khi xe lăn bánh. Đoạn đường từ ngã ba Lộ tẻ Tri Tôn (nhà ông) đến Đội K93 (thị trấn Tịnh Biên, huyện Tịnh Biên) chỉ mấy mươi cây số, nào đủ dài để ông ôn lại chuyện đi tìm đồng đội đã hy sinh. Nên ông kìm nén những thổn thức khôn nguôi vào khóe mắt ướt.

Gần 22 năm trước, Đội K93 được thành lập, trực thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh, với nhiệm vụ hết sức thiêng liêng: Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất Campuchia và trên địa bàn tỉnh An Giang qua các thời kỳ; bàn giao cho thân nhân và cải táng tại hệ thống nghĩa trang liệt sĩ trên cả nước. Hầu như cán bộ, chiến sĩ (CBCS) của đội hoạt động liên tục trong cả năm, rong ruổi hàng vạn bước chân, tìm kiếm khắp núi rừng. Trên cơ sở các thông tin về mộ chí đã nắm được và đặc điểm, tình hình ở từng khu vực, địa bàn, đội đề xuất kế hoạch, phương pháp tìm kiếm, quy tập phù hợp, hiệu quả.

Chiến tranh ác liệt kéo dài trên diện rộng, thi hài liệt sĩ chôn cất phân tán tương tự. Khu vực có mộ chí thường ở trong rừng sâu, núi cao hiểm trở; thời gian đã lâu, địa hình, địa vật thay đổi; đường xa, có nơi phải luồn rừng, hành quân bộ từ 3-5km. Vì vậy, việc tìm kiếm, quy tập đòi hỏi cường độ lao động cao và hao tốn rất nhiều thời gian.

“Việc thu thập thông tin kéo dài (có khi hàng chục ngày không mang lại kết quả) dễ nảy sinh tâm lý bi quan, chán nản. Nhưng tôi xác định, khó khăn, vất vả đến đâu thì kiên quyết khắc phục đến đó. Tôi tin rằng, vẫn có người biết thông tin, chỉ là chúng tôi tạm thời chưa tìm gặp được mà thôi” - đại tá Phạm Quang Trung chia sẻ.

Một hài cốt liệt sĩ được cất bốc

Đại úy Huỳnh Văn Kịch (Tiểu đội trưởng Trinh sát Đội K93) gắn bó từ lúc đội vừa thành lập, thời gian theo nghề chiếm quá nửa tuổi đời anh. Giai đoạn 2013-2020, người lính nhỏ bé ấy cùng đơn vị tìm kiếm, cất bốc, quy tập được 350 bộ hài cốt liệt sĩ trong nước và ở Campuchia, với khối lượng đào, lấp hơn 30.110m3 đất, đá.

Anh Kịch chia sẻ: “Vận dụng kinh nghiệm qua những lần quy tập, tôi tiếp tục hướng dẫn CBCS trong tổ cất bốc làm thế nào để đạt hiệu quả cao, mất ít thời gian nhất. Hài cốt liệt sĩ thường được chôn theo hướng nam - bắc, thì phải đào hướng đông - tây; hoặc các hố đào tuân thủ khoảng cách nhất định, để không sót lại hài cốt; bảo quản di vật một cách khoa học, tránh nhầm lẫn giữa các hài cốt…”.

Suốt 22 năm, Đội K93 tìm kiếm, quy tập trên 3.200 hài cốt liệt sĩ - một nỗ lực vượt bậc của bao thế hệ CBCS. “Chúng tôi xây dựng quyết tâm, tinh thần đoàn kết, khắc phục mọi khó khăn, gian khổ để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, nhà nước và nhân dân giao, góp phần xoa dịu nỗi đau thương mất mát của thân nhân, gia đình liệt sĩ trên cả nước. Ngoài ra, đội tham gia vận động quần chúng trong lực lượng, nhân dân nước bạn, phối hợp cùng lực lượng và chính quyền tỉnh Takeo, Kompong Speu tuyên truyền, giải thích, động viên nhân dân phát hiện và cung cấp thông tin khu vực có mộ chí. Hàng năm, đội tham mưu Bộ CHQS tỉnh phối hợp khám, chữa bệnh cho gần 5.000 lượt người, góp phần tăng thêm tình hữu nghị giữa lực lượng vũ trang, chính quyền địa phương và nhân dân các bên” - đại tá Nguyễn Quốc Thông (Đội trưởng Đội K93) cho biết.

Đại tá Lê Minh Quang (Chính ủy Bộ CHQS tỉnh) khẳng định, thời gian qua, tập thể CBCS Đội K93 đã chủ động khai thác, kết nối, xử lý nguồn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; tổ chức khảo sát, huy động nhiều lực lượng, phương tiện, tìm kiếm trên quy mô rộng lớn. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ trong giai đoạn mùa khô 2021-2022, CBCS Đội K93 càng nỗ lực tìm kiếm, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ ở Campuchia theo kế hoạch được phê duyệt; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, lực lượng chức năng của tỉnh và Campuchia tiến hành đúng, đủ thủ tục, hồ sơ xuất, nhập cảnh theo quy định của 2 nước; thực hiện tốt công tác dân vận, giữ gìn tốt mối quan hệ, đoàn kết với chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân Campuchia…

Ít ngày nữa thôi, Đội K93 lại tiếp tục hành trình đi tìm đồng đội ở xứ người, sau 2 năm gián đoạn vì dịch bệnh COVID-19. Những bước chân nối tiếp, bộ đội đi tìm nhau: Người sống đi tìm người đã khuất. Người đương thời tìm người đã vắng xa. Đến khi nào hài cốt liệt sĩ cuối cùng được tìm thấy, họ mới thôi trăn trở, bùi ngùi…

GIA KHÁNH