Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 có nhiều thay đổi về nội dung, quy chế và cách thức tổ chức. Học sinh sẽ thi theo hướng đánh giá năng lực thay vì kiểm tra ghi nhớ; đề thi có nhiều dạng câu hỏi mở, tích hợp liên môn; tổ hợp môn thi linh hoạt và đa dạng hơn. Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 còn là kỳ thi đặc biệt nhất từ trước tới nay khi có hai đối tượng dự thi theo hai quy chế thi, hai bộ đề thi khác nhau dành cho học sinh học Chương trình GDPT 2018 và thí sinh tự do theo Chương trình GDPT 2006. 

Sáng 26-6, tại buổi làm việc với tỉnh Vĩnh Phúc về công tác tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Nguyễn Kim Sơn khẳng định: Việc ra đề, chấm thi sẽ được tính toán kỹ lưỡng, bảo đảm sự thăng bằng giữa các tổ hợp, khối xét tuyển. Về công tác chấm thi, cách ra đề như thế nào thì sẽ có phương án chấm thi tương ứng.

Chia sẻ về công tác thanh tra cho kỳ thi, GS, TS Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT) cho biết, mặc dù có 25.000 thí sinh chương trình cũ sẽ dự thi nhưng qua khảo sát của Bộ GD-ĐT, hầu hết các điểm thi đều tổ chức riêng cho đối tượng này nên việc thanh tra phải rất cẩn trọng, tránh nhầm lẫn. Đối với thí sinh dự thi theo chương trình 2018 sẽ có sự khác biệt so với những năm trước, bởi trong phòng thi có nhiều môn thi nên nhiều mã đề, gây khó khăn cho đội ngũ cán bộ coi thi. Bộ GD-ĐT đã triển khai rất sớm và đồng bộ các hoạt động chuẩn bị kỳ thi, từ xây dựng ngân hàng đề thi, tập huấn đội ngũ giáo viên đến việc kiểm tra, giám sát và hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin phục vụ thi cử.

Song hành với kỳ thi nhiều đổi mới còn có một thử thách không nhỏ là việc sáp nhập đơn vị hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Điều này khiến công tác tổ chức thi ở nhiều địa phương gặp khó khăn do biến động nhân sự, thay đổi chức năng quản lý và trách nhiệm của các cơ quan phối hợp. PGS, TS Chu Cẩm Thơ, Trưởng ban Nghiên cứu đánh giá giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam nhận định: “Đây là cơ hội để đánh giá tính sẵn sàng của hệ thống giáo dục và chính quyền địa phương trong việc thích ứng, phối hợp, hành động hiệu quả”.

Phép thử cho chương trình mới

Năm 2025, lần đầu tiên toàn bộ học sinh lớp 12 học Chương trình GDPT 2018 bước vào kỳ thi tốt nghiệp. Điều này có nghĩa đây không chỉ là bài kiểm tra năng lực của học sinh mà còn là bài kiểm tra chất lượng đầu ra của cả một chương trình GDPT sau 7 năm triển khai. Chương trình mới đòi hỏi học sinh vận dụng tư duy tổng hợp, giải quyết vấn đề. Đề thi tuy hướng đến đánh giá năng lực, nhưng nếu thí sinh chưa quen dạng đề hoặc chưa được ôn luyện đúng hướng, áp lực sẽ tăng cao. Kết thúc ngày thi đầu tiên với hai môn bắt buộc là Ngữ văn và Toán, thí sinh rời phòng thi với tâm trạng phấn khởi và nhận định đề Ngữ văn gồm hai phần quen thuộc là đọc hiểu và làm văn, nhưng có nhiều điểm mới, đặc biệt là việc mở rộng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa, chủ đề “Những vùng trời khác nhau” giàu cảm xúc và không thể "học tủ".

Đề thi Ngữ văn năm nay sử dụng đoạn trích truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Minh Châu viết về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, một chủ đề quen thuộc nhưng cách ra đề lại yêu cầu cách nghĩ, cách hiểu, cách viết, cách thể hiện mới. Tình bạn, tình đồng đội, tình yêu quê hương-Tổ quốc chưa bao giờ mất đi sức lay động. Đề thi không chỉ kiểm tra kiến thức văn học mà còn tích hợp cả lịch sử, địa lý và nhận thức xã hội. Câu hỏi về sông Hồng, sông Lam gợi liên tưởng đến địa lý-lịch sử, trong khi phần nghị luận xã hội giúp thí sinh gắn kết hiện tại với quá khứ, từ đó thể hiện trách nhiệm với tương lai đất nước.

Là một trong những thí sinh đầu tiên ra khỏi phòng thi tại điểm thi Trường THPT Bùi Thị Xuân (TP Hồ Chí Minh), em Huỳnh Anh Khôi (Trường THPT Bùi Thị Xuân) chia sẻ: “Em thấy đề thi Ngữ văn khá rõ ràng và vừa sức với đa số thí sinh. Phần đọc hiểu và viết đều xoay quanh chủ đề quê hương, đất nước rất gần gũi với thế hệ trẻ nhưng vẫn tạo được chiều sâu để triển khai bài làm, có thể bày tỏ suy nghĩ cá nhân một cách linh hoạt”.

TS Trịnh Thu Tuyết, chuyên gia giảng dạy Ngữ văn, cho biết: Điểm khác biệt lớn nhất của đề thi Ngữ văn trong kỳ thi năm 2025 là ngữ liệu cho các câu hỏi phần đọc hiểu và phần viết đều không sử dụng văn bản trong cả 3 bộ sách giáo khoa hiện hành. Đó là kết quả của quá trình đổi mới dạy và học môn Ngữ văn trong trường phổ thông theo Chương trình GDPT 2018-khi thông qua các văn bản đọc hiểu trong sách giáo khoa, người dạy cung cấp cho người học kiến thức thể loại và tiếng Việt, hình thành kỹ năng đọc hiểu, cảm thụ, bàn luận, đối thoại... để thí sinh có thể tự chủ giải quyết các vấn đề mới mẻ của văn chương và cuộc sống.

So với các năm trước, đề thi môn Toán trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 theo Chương trình GDPT 2018 có nhiều đổi mới cả về cấu trúc và dạng thức câu hỏi. Cô Nguyễn Thị Hải Yến, Tổ trưởng chuyên môn Tổ Toán, Trường THCS-THPT Phenikaa (Hà Nội) cho rằng, điểm mới của đề thi là tăng cường tích hợp kiến thức thực tế và liên môn, thay thế các câu thuần tính toán bằng các bài toán mô hình hóa, tư duy-phân tích sâu. Đề có mức độ phân hóa rõ rệt, phần đầu cơ bản để xét tốt nghiệp, các câu sau tăng độ khó, trong đó có 3 câu phân loại cao gồm hai câu tổ hợp-xác suất và một câu ứng dụng tích phân. Với hướng ra đề này, thí sinh không thể học thuộc máy móc mà đòi hỏi năng lực giải quyết vấn đề, tư duy liên môn và ứng dụng thực tiễn, đúng với tinh thần giáo dục hiện đại.

Theo Quân đội nhân dân