Đi tìm “thủ phạm” đứng sau làn sóng Covid-19 thứ hai ở châu Âu

Một dòng virus SARS-CoV-2 đột biến có nguồn gốc từ Tây Ban Nha có thể là thủ phạm gây ra làn sóng dịch Covid-19 thứ hai thảm khốc ở châu Âu, một nghiên cứu tuyên bố.

Truy ngược nguồn gốc biến thể virus

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế đang theo dõi sự lây lan và tiến hóa của virus SARS-CoV-2 cho biết, biến thể có tên gọi 20A.EU1 đứng sau 90% trường hợp mắc bệnh ở Anh kể từ mùa hè này.

Mỗi biến thể virus đều có dấu hiệu di truyền riêng, có nghĩa là các nhà khoa học có thể được truy ngược trở lại xuất phát điểm của chúng.

Các chuyên gia đã theo dõi biến thể 20A.EU1 từ một trang trại ở miền bắc Tây Ban Nha vào tháng 6 và nghi ngờ rằng nó đã chạy xuyên lục địa trong thời gian hè, khi nhiều người đi du lịch trở lại do dịch bệnh tạm lắng và việc phong tỏa được nới lỏng.

Các nhà khoa học tin rằng chủng này cũng đứng sau 80% ca nhiễm ở Tây Ban Nha, 60% ở Ireland và 40% ở Thụy Sĩ và Pháp.

Tất cả các virus đều biến đổi tự nhiên khi chúng lây lan trong quần thể. Có hàng trăm biến thể khác nhau của SARS-CoV-2, loại virus gây ra bệnh Covid-19, đang lưu hành khắp châu Âu.

Tuy nhiên, chỉ có rất ít trong số các biến thể này đã lây lan thành công và trở nên phổ biến như chủng mới được xác định.

Các nhóm khoa học ở Thụy Sĩ và Tây Ban Nha đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về biến thể 20A.EU1 đang nhanh chóng cố gắng tìm hiểu xem liệu nó có nguy hiểm chết người hoặc lây nhiễm nhiều hơn các biến thể khác hay không. Điều này sẽ giúp giải thích tại sao các ca bệnh tăng nhanh như vậy ở châu Âu kể từ mùa hè.

Họ cho rằng có thể chủng virus mới có một biến thể đặc biệt trong protein đột biến mà virus Sars-CoV-2 sử dụng để xâm nhập vào tế bào người, điều này có thể làm quá trình nhiễm bệnh dễ dàng hơn.

Theo nghiên cứu, biến thể mới bắt nguồn từ các công nhân nông trại ở đông bắc Tây Ban Nha và nhanh chóng lan truyền trong dân chúng.

Từ tháng 7, biến thể 20A.EU1 được ghi nhận tại 12 quốc gia châu Âu, bao gồm Bỉ, Đức, Italy, Latvia, Na Uy và Hà Lan. Nó cũng lây truyền từ châu Âu đến các thành phố lớn ở các lục địa khác như Hồng Kông (Trung Quốc) và New Zealand.

Cần hạn chế đi lại để tránh lây lan các biến thể virus

Tiến sĩ Emma Hodcroft, Đại học Basel, tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Từ sự lây lan của biến thể 20A.EU1, rõ ràng là các biện pháp phòng, chống Covid-19 đang được áp dụng không đủ để ngăn chặn sự tiếp tục lây lan của các biến thể”.

Một biến thể khác của virus SARS-CoV-2 mang tên D614G đã được xác định trong mùa hè và vẫn đang phát triển mạnh ở châu Âu, Mỹ và các khu vực châu Á.

Biến thể này được cho là làm cho virus dễ lây nhiễm hơn nhưng ít gây chết người hơn, điều mà các nhà nghiên cứu cho rằng nguyên nhân là do tỷ lệ tử vong tại bệnh viện và tỷ lệ tử vong thấp trong những tháng ấm hơn.

Tất cả các virus, bao gồm cả virus gây ra Covid-19, đều đột biến tự nhiên khi chúng lây lan trong quần thể. Mục đích duy nhất của virus là sao chép nhiều lần nhất có thể, và nhiều mầm bệnh phát triển theo thời gian để trở nên dễ lây nhiễm hơn. Điều này thường làm cho virus khó tiêu diệt hơn để chúng có thể tồn tại lâu hơn và lây lan cho nhiều người hơn.

Những thay đổi nhỏ trong DNA của virus xảy ra mỗi khi nó lây lan giữa người với người, phát triển trong cơ thể người, lây lan hoặc “qua mặt” hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Nhưng hầu hết các thay đổi này rất ít hoặc không có tác dụng và hiếm khi xảy ra đột biến thực sự.

Đây là một quá trình có thể mất nhiều năm, nếu không muốn nói là hàng thập kỷ, với hầu hết các loại virus.

Nhưng một số loại bệnh, chẳng hạn như bệnh cúm, biến đổi nhanh hơn nhiều. Đó là lý do tại sao hàng năm người ta phải tạo ra một loại thuốc cúm khác nhau để bảo vệ hàng triệu người chống lại các chủng cúm.

Các chuyên gia vẫn chưa chắc chắn SARS-CoV-2 đột biến nhanh như thế nào, nhưng họ có cùng quan điểm rằng quá trình này diễn ra chậm hơn so với bệnh cúm.

Bà Tanja Stadler, một nhà toán học người Đức, Giáo sư về Tiến hóa tính toán tại Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ (ETH Zurich), một trong những nhà điều tra chính của nghiên cứu cho biết, sáu phiên bản của biến thể 20A.EU1 đã được ghi nhận trên khắp thế giới, với sự khác biệt rất nhỏ về cấu tạo gen.

Nhưng bà cho biết tất cả phiên bản này đều có thể được truy ngược về nguồn gốc ở Tây Ban Nha.

Bà nói thêm: “Chúng tôi có thể thấy virus đã xâm nhập nhiều lần ở một số quốc gia và nhiều trong số những lần này đã tiếp tục lây lan trong dân chúng”.

Còn nhà khoa học Iñaki Comas, người đứng đầu tập đoàn SeqCovid-Tây Ban Nha đang nghiên cứu về virus, đồng tác giả của nghiên cứu, nói thêm: “Biến thể này đã tạo ra đợt siêu lây lan ban đầu, có thể nhanh chóng trở nên phổ biến”.   

Các tác giả của nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá cách thức hoạt động của các biện pháp kiểm soát biên giới và hạn chế đi lại.

Theo HẢI PHONG (Nhân dân)