Nắm bắt cơ hội lịch sử

Đặc biệt trong năm 2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có những hành động cụ thể để thúc đẩy việc nắm bắt cơ hội CMCN 4.0 mang lại cho nước nhà.

Chỉ thị 16 - Quyết tâm của Chính phủ

Tháng 1-2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lần đầu tiên tham dự Diễn đàn Davos với tư cách Người đứng đầu Chính phủ nhiệm kỳ 2016-2020 của Việt Nam. Trong 3 ngày tại Thụy Sĩ, Thủ tướng đã có lịch làm việc kín đến từng phút, trong đó dành nhiều thời gian tham gia vào các phiên thảo luận về chủ đề nóng CMCN 4.0, cũng như gặp gỡ các doanh nghiệp lớn về công nghệ thông tin như Microsoft, Facebook, Alphabet (Google), Qualcom…

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

5 tháng sau khi trở về từ Davos, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 16 (ngày 4-5-2017) về tăng cường năng lực tiếp cận cuộc CMCN 4.0 để Việt Nam nắm bắt được cơ hội và vượt qua thách thức. 

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung thúc đẩy phát triển, tạo sự bứt phá hạ tầng, ứng dụng nhân lực và công nghệ thông tin, phát triển hạ tầng kết nối số và đảm bảo an toàn, an ninh mạng… 

Mặt khác, Chỉ thị 16 tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện các nghị quyết của Chính phủ với mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp. Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể nhanh chóng hấp thu và phát triển các công nghệ sản xuất mới.

Thủ tướng cho rằng Việt Nam trong những năm qua đã chủ động trong chuyển giao ứng dụng và nghiên cứu công nghệ, đặc biệt là công nghệ mới của thế giới như kết nối internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, tự động hóa… và duy trì năng lực sản xuất có chiều sâu, nâng cao sức cạnh tranh, đổi mới sáng tạo. 

Tuy nhiên, Thủ tướng nhấn mạnh điều này mới chỉ là kết quả tiềm năng, cơ hội ban đầu, trong khi thực tế, đất nước vẫn chưa bắt kịp với xu thế và bản chất của công nghiệp 4.0, và yêu cầu cần có giải pháp triển khai nhanh, chủ động khai thác cơ hội 4.0 mang đến cũng như hạn chế tác động không mong muốn. Bốn vấn đề cần giải quyết được Thủ tướng lần lượt đặt ra gồm: thay đổi nhận thức, đưa ra chính sách pháp luật hợp lý, phát triển công nghệ và nhân lực.

Cơ hội vàng từ CMCN 4.0

Tại Diễn đàn Cấp cao Công nghệ thông tin - Truyền thông Việt Nam (Vietnam ICT Summit) 2018 ngày 18-7, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của CMCN 4.0 và cho biết cuộc cách mạng này đã tạo ra những mô hình kinh doanh hoàn toàn khác biệt so với truyền thống, chẳng hạn như các hãng truyền thông toàn cầu nhưng không sở hữu quyền tác giả của một tin tức nào, hãng taxi toàn cầu nhưng không sở hữu một chiếc xe nào, hãng khách sạn toàn cầu nhưng không sở hữu một phòng nghỉ nào… Điều đó đã và đang góp phần định hình nền một thời đại kinh tế mới - thời đại của kinh tế số.

Cách mạng Công nghiệp 4.0 là một cuộc chơi mà mỗi quốc gia sẽ phải mặc định là một phần trong đó, Việt Nam cần nắm bắt cơ hội này.

CMCN 4.0 đã mở ra thời đại mới trong tiến trình phát triển của nhân loại, thời đại số và dự báo sẽ tác động mạnh mẽ lên mọi hoạt động của Chính phủ và toàn xã hội. Đây chính là cơ hội lịch sử, song cũng đầy thách thức đối với công cuộc cải cách và phát triển đất nước. 

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, để không bỏ lỡ cơ hội này, trước hết Chính phủ phải đổi mới, chuyển đổi thành Chính phủ của thời đại 4.0, có đủ khả năng, đủ năng lực quản trị phát triển quốc gia trong thời đại số. Đồng thời, các cấp, các ngành và toàn xã hội cần có những thay đổi từ nhận thức đến hành động để phát huy được những thuận lợi do ứng dụng CNTT, công nghệ số mang lại và đáp ứng được những thách thức của thời đại 4.0.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết nước ta đã bắt tay xây dựng Chính phủ điện tử ngay từ những năm 2000, gắn với quá trình đổi mới thể chế và cải cách thủ tục hành chính. Điều này đã mang đến những kết quả tích cực, nhưng tốc độ còn rất chậm, kết quả còn rất hạn chế. 

Chính vì vậy, Thủ tướng nhắc nhở các hiệp hội cần có trách nhiệm nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trên thế giới cũng như thực tiễn xây dựng Chính phủ điện tử ở Việt Nam. Từ đó, chứng minh việc ứng dụng CNTT, công nghệ số tạo ra phương thức mới trong hoạt động quản trị quốc gia của Chính phủ, và là cách tốt nhất để thúc đẩy tốc độ tăng trưởng GDP cao hơn thông qua việc tạo thuận lợi và bình đẳng hơn cho người dân và doanh nghiệp trong tiếp cận các cơ hội.

“Đây cũng là phương thức hữu hiệu nhất để tăng cường công khai, minh bạch, hạn chế tham nhũng, lãng phí trong hoạt động của chính quyền các cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia vào các hoạt động của Nhà nước”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ.

Hiện thực hóa khát vọng phồn vinh của dân tộc

Ngày 5-12-2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã lặp lại thông điệp mạnh mẽ của mình tại Hội thảo - Triển lãm quốc tế “Phát triển công nghiệp thông minh - Smart Industry World 2017”. 

Theo Thủ tướng, các quốc gia trên thế giới đều có những đối sách khác nhau nhằm tận dụng được xu thế của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, như: Chương trình công nghiệp 4.0 của Đức, chương trình hợp tác sản xuất tiên tiến của Mỹ với sáng kiến “Cộng đồng công nghiệp internet”... 

Hầu hết các nước phát triển và đang phát triển ở châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore đều đã đưa ra chiến lược phát triển kinh tế số, thúc đẩy công nghiệp thông minh. 

Nhiều tập đoàn như Alibaba, Facebook, Amazon… đã trở thành những “người khổng lồ” trong thương mại điện tử, mạng xã hội và có tác động lan tỏa, kết nối mạnh mẽ trong nền kinh tế toàn cầu.

Đến nay, kể từ sau Chỉ thị 16, các bộ, ngành và địa phương đã tập trung xây dựng và triển khai kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin. Đa số các dịch vụ công hiện nay đã chuyển sang trực tuyến (88%), trong đó hơn 10% đã ở mức độ 3 và 4. 

Hiện Việt Nam cơ bản phủ sóng 4G với trên 4.000 trạm phát sóng và hơn 95% dân số được phủ sóng; khoảng 52 triệu người dùng internet, chiếm 54% dân số (đứng thứ 5 ở châu Á - Thái Bình Dương) và khoảng 55% người Việt sử dụng điện thoại thông minh (smart phone). Đây là nền tảng quan trọng giúp Việt Nam nắm bắt nhanh chóng những thành tựu công nghệ mới.

Số doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tăng gần gấp đôi, từ 1.800 năm 2016 lên trên 3.000 năm 2017. Cùng với khoảng 40 quỹ đầu tư mạo hiểm quốc tế đã hoạt động tại Việt Nam, các tập đoàn, ngân hàng lớn và các nhà đầu tư tích cực tham gia huy động, sử dụng nguồn lực tài chính lớn cho khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. 

Đặc biệt, Tập đoàn Viettel đã được xếp hạng TOP 5 thương hiệu viễn thông hiệu quả nhất ASEAN, TOP 100 thương hiệu viễn thông lớn nhất thế giới với giá trị thương hiệu đạt ngưỡng một tỷ USD.

Thủ tướng nhận định Việt Nam sẽ phải đối mặt với nguy cơ tụt hậu ngày càng xa nếu không theo kịp “con tàu” CMCN 4.0. Vì vậy, Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm chỉ đạo của Chính phủ là tập trung xây dựng, phát triển nền kinh tế số và công nghiệp thông minh, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi của tái cấu trúc nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh.

Cùng với đó, Thủ tướng cũng nêu rõ định hướng xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, trong đó công nghệ thông tin và hạ tầng thông tin đóng vai trò là “hạ tầng của hạ tầng” cho nền kinh tế số; tập trung đầu tư hiện đại hóa đồng bộ, kết nối liên thông hệ thống hạ tầng thông tin quốc gia, bao gồm hạ tầng viễn thông, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng thông tin và hạ tầng tri thức. 

"Phát triển nhanh nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu xây dựng nền kinh tế số, biến lợi thế dân số vàng thành lợi thế về năng lực số trong hội nhập và phân công lao động quốc tế; phấn đấu đến năm 2020 Việt Nam có đội ngũ trên 1 triệu nhân lực công nghệ số trình độ cao", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.

 “Cách mạng công nghiệp 4.0 là cơ hội thực hiện khát vọng phồn vinh của dân tộc nên chúng ta không thể bỏ lỡ", Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo QUANG LONG (Công An Nhân Dân)