Hai phiên họp, một quyết tâm: Việt Nam tăng tốc xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế

Cùng với việc Chính phủ gấp rút hoàn thiện 8 nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 222/2025/QH15, mục tiêu đưa trung tâm đi vào hoạt động ngay trong tháng này cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc đưa Việt Nam vươn lên vị thế mới trên bản đồ tài chính khu vực.

Gấp rút chuẩn bị

Ngày 4/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề về các nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 222/2025/QH15 về Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam. Chính phủ xem xét 8 nghị định liên quan đến lao động, việc làm, an sinh xã hội, chính sách đất đai, môi trường, thành lập trung tâm trọng tài, chính sách tài chính và cơ chế vận hành trung tâm.

Các nghị định chuyên ngành cũng được thảo luận, gồm cấp phép ngân hàng, quản lý ngoại hối, phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố, hoạt động Sở Giao dịch hàng hóa, cùng chính sách xuất nhập cảnh, cư trú của người nước ngoài tại trung tâm.

Trước đó, ngày 1/11, Thủ tướng cũng chủ trì Hội nghị về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, với các điểm cầu trực tuyến quốc tế tại Anh, Cộng hòa Séc, Hong Kong (Trung Quốc), Indonesia, thể hiện quyết tâm cao và phối hợp với đối tác quốc tế để hiện thực hóa Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam.

Như vậy, chỉ trong vài ngày đầu tháng 11, người đứng đầu Chính phủ đã chủ trì liên tiếp hai phiên họp, trực tiếp chỉ đạo về tiến độ xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam. Động thái này thể hiện mức độ quan tâm đặc biệt của Chính phủ, cũng như kỳ vọng lớn vào vai trò của trung tâm tài chính quốc gia trong việc nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính khu vực, thúc đẩy dòng vốn đầu tư, huy động nguồn lực trong và ngoài nước và tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.

Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam năm 2026 tổ chức ở TP Hồ Chí Minh ngày 4/11, TS. Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết, việc thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam là một trong những quyết sách đáng chú ý trong thời gian gần đây, nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng cao trong giai đoạn tới.

Theo TS. Phan Đức Hiếu, điểm đặc biệt là Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam sẽ hoạt động tại hai địa điểm - TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, nhưng được xem là một thể thống nhất, chứ không phải hai trung tâm riêng biệt. Trung tâm này sẽ có các cơ chế và chính sách vượt trội về dịch vụ tài chính, ngân hàng và thị trường vốn. Đồng thời sẽ có những loại hình kinh doanh, dịch vụ tài chính mà ở bên ngoài chưa thể thực hiện, thì trong Trung tâm Tài chính quốc tế sẽ được cho phép triển khai.

Mục tiêu lớn nhất là xây dựng một môi trường đầu tư - kinh doanh hiện đại, có tính cạnh tranh cao trong khu vực và thế giới, tương đương với các trung tâm tài chính phổ biến tại châu Á và toàn cầu. 

Cơ chế tại trung tâm sẽ bao trùm nhiều lĩnh vực, bao gồm ngoại hối, ngân hàng, thị trường vốn, thuế, xuất nhập khẩu, cư trú, đi lại và tài phán quốc tế. Tại Kỳ họp thứ 10 đang diễn ra, Quốc hội dự kiến sẽ xem xét việc thành lập một Tòa án chuyên biệt trong Trung tâm tài chính quốc tế, nhằm giải quyết các tranh chấp theo chuẩn mực quốc tế và thông lệ của hệ thống Common Law. Ngoài ra, sẽ có cơ quan giám sát và trọng tài quốc tế được đặt tại TP Hồ Chí Minh.

Một trong những nội dung được thảo luận nhiều là ngôn ngữ và luật áp dụng trong giao dịch. Theo dự thảo, tiếng Anh sẽ là ngôn ngữ chính thức, còn tiếng Việt là ngôn ngữ bổ sung. Các giao dịch kinh tế - thương mại trong trung tâm được phép lựa chọn luật quốc tế để áp dụng, tùy theo nhu cầu của các bên.

Cơ chế tài phán của Trung tâm là cơ chế đặc thù, tách biệt so với hệ thống hiện hành. Cũng không loại trừ khả năng có thẩm phán là người nước ngoài tham gia vào cơ quan này.

Điều khiến ông Hiếu đặc biệt phấn khởi là sự quyết liệt của Chính phủ trong việc thúc đẩy tiến độ. Chủ trương đã thông qua, nhà đầu tư trong và ngoài nước đều đang mong chờ ngày trung tâm chính thức thành lập.

"Với tư cách là người bấm nút thông qua chủ trương này, tôi rất vui mừng. Trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là một dự án, mà là một cơ chế đột phá thể chế, hướng tới tạo ra môi trường đầu tư – kinh doanh cạnh tranh tầm khu vực và thế giới. Mục tiêu là thu hút mọi nhà đầu tư không chỉ FDI, mà cả doanh nghiệp và nhà đầu tư trong nước", TS. Phan Đức Hiếu chia sẻ.

Ở góc độ địa phương được lựa chọn, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Thành viên Tổ Tham mưu Thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam tại TP Hồ chí Minh cho biết, về cơ bản, việc chuẩn bị đã sẵn sàng, chỉ còn chờ "bấm nút" khởi động.

"Về mặt nhân lực, cơ chế vận hành và kết nối đối tác, chúng ta đã có nền tảng khá ổn. Điều cần thêm lúc này là sự vận hành đồng bộ và cơ chế pháp lý cụ thể để chính thức đưa trung tâm vào hoạt động", PGS.TS Nguyễn Hữu Huân chia sẻ với phóng viên TTXVN.

Liên quan đến vấn đề giải quyết tranh chấp trong trung tâm tài chính quốc tế, ông Huân cho biết thêm, phần này sẽ phải chờ Nghị định hướng dẫn. Dự kiến, các tranh chấp sẽ được xử lý theo thông lệ quốc tế, dựa trên hệ thống luật Common Law. Hiện kế hoạch đang tính đến việc thành lập một cơ quan giám sát, một tòa án quốc tế và một trung tâm trọng tài quốc tế đặt tại TP Hồ Chí Minh.

Cần sự phối hợp giữa hai khu vực công - tư

Nhận định về mục tiêu đưa Trung tâm Tài chính quốc tế đi vào hoạt động trong năm nay, TS. Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính cho rằng, đây là chủ trương thể hiện rõ quyết tâm của nhà nước trong việc nâng tầm vị thế kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh, khả năng hiện thực hóa mục tiêu này cần được nhìn nhận qua hiệu quả triển khai thực tế.

Theo ông Hiển, những trung tâm tài chính hàng đầu thế giới như Hong Kong (Trung Quốc), New York hay Chicago đều được hình thành từ các đô thị thương mại sôi động, nằm sát các cảng biển quốc tế - nơi dòng hàng hóa và dòng vốn luân chuyển mạnh mẽ. Vì vậy, việc lựa chọn TP Hồ Chí Minh là một trong 2 địa điểm xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế là bước đi chiến lược, phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế của Việt Nam. 

Dù vậy, ông Hiển cho rằng yếu tố then chốt quyết định thành công không nằm ở vị trí địa lý, mà ở chất lượng sản phẩm tài chính và khả năng hội nhập sâu vào thị trường khu vực cũng như toàn cầu.

"Tại New York, quy mô thị trường trái phiếu lớn gấp 3 lần thị trường cổ phiếu, cho thấy vai trò trọng yếu của trái phiếu trong cấu trúc tài chính hiện đại. Thực tế, một tổ chức tài chính của Trung Quốc từng huy động tới 300 tỷ USD thông qua phát hành trái phiếu - minh chứng rõ nét cho sức hấp dẫn và độ tin cậy của kênh đầu tư này. Do đó, trái phiếu nên được xác định là một trong những sản phẩm trụ cột của trung tâm tài chính trong tương lai, góp phần tạo chiều sâu cho thị trường vốn và nâng cao sức cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực", vị chuyên gia đề xuất.

Ở góc độ định chế tài chính quốc tế, ông Phil Wright, Giám đốc cấp cao Khối ngân hàng doanh nghiệp HSBC Việt Nam nhận định, trung tâm này còn mang ý nghĩa chiến lược trong việc kết nối Việt Nam với dòng vốn toàn cầu và thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Theo ông Phil Wright, Việt Nam đang ở bước ngoặt chiến lược. Việc xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế không chỉ nhằm thu hút dòng vốn đầu tư mà còn là cơ hội để hình thành hệ sinh thái tài chính - đổi mới sáng tạo, kết nối Việt Nam với khu vực và thế giới.

Sự minh bạch, nhất quán trong chính sách và hợp tác công - tư sẽ là yếu tố nền tảng giúp Việt Nam phát triển một trung tâm tài chính sôi động, nơi tạo việc làm, thu hút nhân tài, hỗ trợ khởi nghiệp và góp phần nâng cao vị thế của nền kinh tế trên bản đồ tài chính toàn cầu.

"Con đường phía trước đòi hỏi tầm nhìn dài hạn, tính kiên định và sự phối hợp chặt chẽ giữa khu vực công và tư nhân. Tuy nhiên, thành quả đạt được - một môi trường tài chính ổn định, sáng tạo và hội nhập cao - hoàn toàn nằm trong tầm tay, mở ra triển vọng thịnh vượng và bền vững cho kinh tế Việt Nam trong nhiều thập kỷ tới", ông Phil Wright nhận định.