Nhà khoa học Việt Nam thứ hai được bầu làm Viện sỹ thông tấn nước ngoài

 Phó giáo sư Nguyễn Tuấn Cường được ghi nhận là một trong những chuyên gia tiêu biểu về thư tịch Hán Nôm, văn bản học và văn hóa tri thức Việt Nam. (Ảnh: Thanh Hương/TTXVN)

Theo thông tin từ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, tại phiên họp ngày 17/10/2025 của Viện Hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres), Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Tuấn Cường, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã được bầu làm Viện sỹ thông tấn nước ngoài (Correspondant étranger) ở tuổi 45.

Ông là nhà khoa học Việt Nam thứ hai nhận vinh dự này, sau cố Giáo sư Phan Huy Lê.

Viện Hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp được thành lập năm 1663, là một trong năm Viện thành viên của Học viện Pháp quốc (Institut de France), có uy tín hàng đầu thế giới trong lĩnh vực khoa học nhân văn, chuyên nghiên cứu khảo cổ học, lịch sử, ngữ văn và văn hóa cổ điển.

Phó Giáo sư Nguyễn Tuấn Cường sinh năm 1980 tại Thái Bình (nay thuộc Hưng Yên), là Nghiên cứu viên cao cấp, được phong Phó Giáo sư năm 2019, bảo vệ Tiến sỹ năm 2012, từng giảng dạy tại Đại học Quốc gia Hà Nội và giữ cương vị Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm giai đoạn 2015-2025.

Ông cũng từng là học giả khách mời tại Viện Harvard–Yenching (Đại học Harvard, Hoa Kỳ) và tham gia chương trình học thuật của Quỹ Nhật Bản tại Osaka (2011–2012).

Với hơn 20 cuốn sách và hơn 100 nghiên cứu bằng tiếng Việt, Anh, Trung, Nhật, Pháp, Hàn, ông được ghi nhận là một trong những chuyên gia tiêu biểu về thư tịch Hán Nôm, văn bản học và văn hóa tri thức Việt Nam.

Ông chủ trì Tùng thư Văn hóa Hán Nôm, đồng chủ trì Tùng thư Văn bia Việt Nam và Tùng thư Bia Hậu Việt Nam, đây là những dự án có ý nghĩa quan trọng trong bảo tồn, hệ thống hóa và lan tỏa di sản văn hiến Việt Nam.

Niềm vinh dự gắn với trách nhiệm lan tỏa tri thức

Theo Phó Giáo sư Nguyễn Tuấn Cường, danh xưng “Correspondant étranger” là vinh dự học thuật dành cho những học giả quốc tế có đóng góp nổi bật trong lĩnh vực nhân văn.

Việc ông được lựa chọn là sự trân trọng của một Viện hàn lâm danh tiếng hàng đầu châu Âu, với lịch sử hơn ba thế kỷ rưỡi, dành cho những đóng góp học thuật của một học giả Việt Nam.

Từ góc nhìn của ông, đây không phải là sự tôn vinh dành riêng cho cá nhân, mà phản ánh sự trân trọng đối với nhiều thế hệ học giả Việt Nam đã có nhiều năm cống hiến, đóng góp cho ngành Việt Nam học và các ngành khoa học nhân văn cổ điển.

Ông bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các bậc tiền bối như Giáo sư Phan Huy Lê, Giáo sư Hà Văn Tấn, Giáo sư Nguyễn Tài Cẩn, Giáo sư Nguyễn Quang Hồng, những người đã đặt nền móng cho nghiên cứu Hán Nôm và khoa học nhân văn cổ điển, tạo nên những giá trị để thế hệ sau tiếp bước.

Những năm gần đây, nhiều công trình nghiên cứu, xuất bản quốc tế và hợp tác học thuật của Việt Nam được đánh giá cao, góp phần đưa tiếng nói tri thức Việt Nam ngày càng hiện diện rõ ràng hơn trên bản đồ học thuật thế giới; trong đó di sản Hán Nôm, một phần sắc nét của văn minh chữ Hán ở Đông Á đang nhận được sự quan tâm lớn từ các học giả quốc tế.

Tri thức Việt Nam trong dòng chảy học thuật quốc tế

Từ góc độ phát triển học thuật, Phó Giáo sư Nguyễn Tuấn Cường cho rằng Việt Nam cần đầu tư mạnh hơn cho nghiên cứu cơ bản, nhất là các lĩnh vực nền tảng như sử học, khảo cổ học, văn hóa học, ngôn ngữ học, Hán Nôm, những ngành tuy không tạo ra giá trị vật chất tức thời nhưng là căn cốt của bản sắc dân tộc và là cơ sở để đối thoại bình đẳng với thế giới.

Ông nhấn mạnh vai trò của hợp tác quốc tế lâu dài, dựa trên chia sẻ dữ liệu, phương pháp và ý tưởng, nhằm xây dựng mạng lưới tri thức bền vững giữa các viện, trường và cộng đồng học giả.

Chỉ khi Việt Nam xây dựng được một nền học thuật vững từ bên trong, với đội ngũ chuyên gia được đào tạo bài bản, phương pháp hiện đại và tinh thần học thuật khai phóng, thì tri thức Việt Nam mới có thể được lắng nghe ở tầm quốc tế.

Trong quá trình công tác tại Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Giáo sư Nguyễn Tuấn Cường luôn nỗ lực góp phần xây dựng môi trường nghiên cứu hiện đại, kết hợp giữa giá trị văn hóa truyền thống và phương pháp khoa học quốc tế; thúc đẩy số hóa tư liệu, bảo tồn văn hiến cổ điển và mở rộng hợp tác nghiên cứu, đào tạo với các học viện lớn trên thế giới.

Quan niệm của ông là tri thức Việt Nam chỉ thật sự bước ra thế giới khi được nâng đỡ bằng năng lực thực chất và tinh thần học thuật khiêm tốn nhưng tự tin.

Giáo sư, Tiến sỹ Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, việc Phó Giáo sư Nguyễn Tuấn Cường được Viện Hàn lâm Văn khắc và Mỹ văn Pháp bầu làm Viện sĩ thông tấn nước ngoài là một ghi nhận rất đáng trân trọng đối với giới khoa học xã hội và nhân văn Việt Nam.

Đây chính là sự trân trọng của một viện hàn lâm danh tiếng, có lịch sử hàng trăm năm, dành cho những đóng góp học thuật nghiêm túc và bền bỉ của một học giả Việt Nam.

Thành tựu này cho thấy trí thức Việt Nam hoàn toàn có thể bước ra thế giới bằng năng lực thực chất và tinh thần cống hiến, đồng thời phản ánh sự trưởng thành của đội ngũ nghiên cứu trong nước trong quá trình hội nhập quốc tế.

Sự kiện này càng có ý nghĩa hơn trong bối cảnh cộng đồng khoa học Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học và công nghệ theo tinh thần Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị.

Giáo sư Lê Văn Lợi nhấn mạnh, vinh dự này không chỉ dành cho cá nhân Phó Giáo sư Nguyễn Tuấn Cường, mà còn là niềm tự hào chung của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và cộng đồng khoa học xã hội và nhân văn cả nước.

Đây là động lực quan trọng để các nhà nghiên cứu trẻ tiếp tục nuôi dưỡng đam mê, theo đuổi những giá trị học thuật chân chính và góp phần đưa những nghiên cứu về văn hóa, lịch sử Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế./.

Theo TTXVN/Vietnam+