Nhà ở xã hội phục vụ tái định cư

- Khoản 6, Điều 3, Luật Nhà ở 2014 quy định: Nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở theo quy định. Bên cạnh đó, Khoản 3, 5, Điều 13, Luật Nhà ở 2014 quy định về chính sách phát triển nhà ở: Nhà nước ban hành cơ chế, chính sách miễn, giảm thuế, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi, các cơ chế ưu đãi tài chính khác và hỗ trợ từ nguồn vốn của nhà nước để thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội. UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại phải dành diện tích đất ở để xây dựng nhà ở xã hội.

Khoản 1, 2, Điều 35, Luật Nhà ở 2014 quy định nguyên tắc phát triển nhà ở để phục vụ tái định cư, bao gồm: Trường hợp thu hồi đất và giải tỏa nhà ở để xây dựng công trình khác tại khu vực nội đô thuộc đô thị loại đặc biệt, tại đô thị loại 1 và loại 2 thì nhà nước chuẩn bị quỹ nhà ở thông qua việc sử dụng nhà ở thương mại hoặc nhà ở xã hội được xây dựng theo dự án để bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất và giải tỏa nhà ở (trừ trường hợp quy định tại Khoản 4, Điều 36 của Luật Nhà ở 2014).

Trường hợp thu hồi đất và giải tỏa nhà ở để xây dựng công trình khác tại khu vực không thuộc quy định tại Khoản 1, Điều 35, Luật Nhà ở 2014, mà có nhà ở thương mại hoặc nhà ở xã hội được xây dựng theo dự án, nhà nước sử dụng nhà ở này để bố trí tái định cư. Nếu không có nhà ở thương mại, nhà ở xã hội thì nhà nước thực hiện đầu tư xây dựng nhà ở để phục vụ tái định cư trước khi thu hồi đất và giải tỏa nhà ở (trừ trường hợp quy định tại Khoản 4, Điều 36, của Luật Nhà ở 2014) .

Đối với việc sử dụng nhà ở xã hội để bố trí tái định cư, người thuộc diện được tái định cư thực hiện việc thuê, thuê mua, mua nhà ở xã hội theo quy định tại luật này. Chính phủ quy định chi tiết việc đầu tư xây dựng, việc mua nhà ở thương mại hoặc sử dụng nhà ở xã hội để làm nhà ở phục vụ tái định cư, về loại nhà và tiêu chuẩn diện tích nhà ở, về đối tượng, điều kiện được bố trí nhà ở, trình tự, thủ tục bàn giao nhà ở và việc quản lý, sử dụng nhà ở để phục vụ tái định cư. Ngoài ra, Điều 28 của Nghị định 99/2015/NĐ-CP, quy định: Việc mua nhà ở thương mại và sử dụng nhà ở xã hội để làm nhà ở phục vụ tái định cư phải căn cứ vào Điều 35, 39, Luật Nhà ở 2014 và phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Trường hợp thuộc khu vực phải sử dụng nhà ở thương mại để làm nhà ở phục vụ tái định cư theo quy định tại Khoản 1, Khoản 2, Điều 35 của Luật Nhà ở 2014 thì: Đơn vị được nhà nước giao bố trí nhà ở phục vụ tái định cư có trách nhiệm xác định vị trí dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại cần mua và trao đổi với chủ đầu tư về phương án mua nhà ở; trên cơ sở trao đổi với chủ đầu tư, đơn vị được giao bố trí tái định cư lập phương án mua nhà ở; trong đó nêu rõ hồ sơ pháp lý của dự án đầu tư xây dựng nhà ở, vị trí, số lượng, diện tích từng loại nhà ở, dự kiến giá mua, tiến độ bàn giao và báo cáo Sở Xây dựng nếu có dự án. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị của đơn vị được giao bố trí tái định cư kèm theo phương án mua nhà ở và hồ sơ pháp lý của dự án, Sở Xây dựng có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với cơ quan tài chính, tài nguyên và môi trường của địa phương thẩm định để trình UBND cấp tỉnh phê duyệt phương án.

Giá mua bán nhà ở thương mại để bố trí tái định cư được xác định trên cơ sở tham khảo giá thị trường tại thời điểm mua bán, bao gồm cả tiền sử dụng đất, trường hợp cơ quan chủ trì và phối hợp không thống nhất được phương án giá mua nhà ở, thì có thể thuê một đơn vị có chức năng thẩm định giá độc lập để tính giá; chi phí thuê đơn vị thẩm định giá được tính vào kinh phí mua nhà ở thương mại quy định tại Khoản 2, Điều 28, Nghị định 99/2015/NĐ-CP. Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày UBND cấp tỉnh phê duyệt phương án mua nhà ở, đơn vị được nhà nước giao bố trí tái định cư có trách nhiệm ký kết hợp đồng mua bán nhà ở với chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại theo quy định tại Điều 41 của Luật Nhà ở 2014. Sau khi ký hợp đồng, đơn vị được nhà nước giao bố trí nhà ở tái định cư thông báo cho hộ gia đình, cá nhân thuộc diện được tái định cư thực hiện ký hợp đồng mua bán nhà ở.

Trường hợp sử dụng nhà ở xã hội để bố trí tái định cư theo quy định tại Khoản 1, 2, Điều 35 của Luật Nhà ở 2014 thì thực hiện: Người được tái định cư có nhu cầu mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội phải có đơn ghi rõ nhu cầu mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở gửi UBND cấp huyện nơi cư trú. UBND cấp huyện có trách nhiệm kiểm tra, xác nhận việc chưa được nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở vào đơn và tổng hợp danh sách kèm theo đơn của người có nhu cầu tái định cư gửi Sở Xây dựng để rà soát, kiểm tra.

Sau khi kiểm tra, Sở Xây dựng lập danh sách hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và có tờ trình đề nghị UBND cấp tỉnh phê duyệt danh sách. Căn cứ vào nguồn cung nhà ở xã hội trên địa bàn và nhu cầu sử dụng nhà ở xã hội của người được tái định cư, UBND cấp tỉnh quyết định phê duyệt danh sách. Căn cứ vào danh sách đã được duyệt, Sở Xây dựng gửi danh sách này cho UBND cấp huyện để thông báo cho các hộ gia đình, cá nhân; đồng thời có văn bản đề nghị chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội thực hiện ký hợp đồng mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở theo nhu cầu của hộ gia đình, cá nhân được ghi trong danh sách.

K.N