Anh hùng Mai Thị Nương - niềm tự hào, điểm tựa tinh thần cho quê hương

Người con gái kiên trung

Chị Mai Thị Nương (bí danh Hồng Hạnh), sinh năm 1938, tại xã Vĩnh Thạnh, huyện Giồng Riềng, tỉnh Kiên Giang (nay là xã Long Thạnh, tỉnh An Giang). Chị là con út trong một gia đình có truyền thống yêu nước. Gia đình chị là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng hoạt động.

Chân dung Mai Thị Nương. Ảnh do gia đình cung cấp

Lớn lên trên mảnh đất khốc liệt của chiến tranh, từ nhỏ, chị Mai Thị Nương tận mắt chứng kiến biết bao tội ác của giặc ngoại xâm và bè lũ bán nước đối với Nhân dân ta. Chính hiện thực đau thương ấy đã sớm hun đúc trong chị tinh thần yêu nước nồng nàn và ý chí đấu tranh kiên cường. Năm 14 tuổi, chị giấu cha mẹ, anh chị tham gia hoạt động cách mạng.

Thường xuyên tiếp xúc với cán bộ lui tới gia đình, chị Mai Thị Nương được đồng chí Nguyễn Văn Bớt (Tư Thắng) giao làm đội viên quân báo và tổ chức gọi bí danh Hồng Hạnh từ đó. Được giao nhiệm vụ, Hồng Hạnh thường xuyên nắm tình hình bọn địch đi càn để kịp thời báo cáo cho cán bộ và cơ sở cách mạng. Chị được đồng chí Lê Văn Vĩnh (bí danh Ba Trấn) - Bí thư xã Thạnh Hòa giao nhiệm vụ canh gác cho cán bộ hội họp và đưa thư, tài liệu… Nhiệm vụ nào chị cũng hoàn thành xuất sắc.

Tiết mục văn nghệ tri ân Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Mai Thị Nương trong lễ dâng hương kỷ niệm 64 năm ngày hy sinh (12/10/1960 - 12/10/2024). Ảnh: HOÀNG MAI

Hằng đêm, đợi cả nhà ngủ say, Hồng Hạnh lấy mền phủ lên chiếc gối dài giả như người đang nằm ngủ rồi xuống bến lấy xuồng một mình xuôi ngược trên dòng sông Cái Bé. Nhiều lần gặp phải dông gió hoặc đụng địch biệt kích, Hồng Hạnh bình tĩnh, khôn khéo vượt qua lưới giặc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Với nhiều thành tích và phẩm chất, lập trường chính trị vững vàng, tháng 6/1958, Hồng Hạnh được kết nạp vào Đảng Lao động Việt Nam (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam). Từ đó, chị được tổ chức phân công, chịu trách nhiệm tổ chức một đội vũ trang diệt ác bí mật ở đồn Cò Tuất. Thực hiện chủ trương của chi bộ, Hồng Hạnh tổ chức vũ trang diệt ác, cho những tên tề điệp ác ôn ăn nhậu, rồi bắt cóc đem ra ngoài hỏi tội. Tên nào có nhiều nợ máu thì phải đền tội như tên ác ôn Nước và một số tên khác, còn tên nào ít nợ máu thì giáo dục, răn đe rồi thả, từ đó địch bớt hung hăng, lộng hành.

Các đại biểu dâng hương tưởng niệm Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Mai Thị Nương. Ảnh: HOÀNG MAI

Đầu năm 1959, khi trên đường công tác từ ấp Thạnh Bình qua Sóc Mò Om, về kênh Cai Chương, đồng chí Hồng Hạnh bị địch phục kích bắt giữ. Chúng đem chị về Kiên Bình để điều tra. Chị khôn khéo một mực không khai, nói với bọn chúng là chị bị gia đình ép gả lấy chồng nên phải trốn nhà đi.

Trước thái độ bình tình, cứng cỏi trước sau như một của chị, bọn địch phải thả chị về. Sau lần bị bắt đó, tổ chức quyết định rút Hồng Hạnh vào hoạt động bí mật. Chị được phân công trực tiếp phụ trách đội vũ trang diệt ác với chức vụ đội trưởng đội vũ trang kiêm Bí thư Chi đoàn xã Thạnh Hòa. Với cương vị mới, Hồng Hạnh tích cực hoạt động để đáp lại niềm tin của Đảng, của tổ chức.

Bản lĩnh người cộng sản trong ngục tù tra tấn

Đầu tháng 9/1960, trong lúc Hồng Hạnh đang cùng với đội vũ trang họp bàn kế hoạch tổ chức diệt ác thì bị bọn biệt kích do tên Võ Văn Sang cầm đầu, bí mật bao vây và bất ngờ ập vào nơi đang họp.

Hồng Hạnh cùng đội vũ trang đánh trả quyết liệt bằng lựu đạn và vũ khí thô sơ, làm cho 2 tên địch bị thương. Biết lực lượng và vũ khí của ta không đủ chống cự lại địch, Hồng Hạnh ra lệnh cho đồng đội rút lui, còn chị chạy ra đồng đánh lạc hướng. Bọn địch phát hiện chị, bèn lo đuổi bắt nên toàn bộ đồng đội rút lui an toàn. Chị Hồng Hạnh bị địch bắt sống.

Đoàn viên, học sinh dâng hương tưởng niệm Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Mai Thị Nương. Ảnh: HOÀNG MAI

Sau khi bị bắt, chị bị chúng đưa về Chi khu Kiên Bình và giam trong hầm tối. Hôm sau, chúng bắt đầu khai thác chị. Lúc đầu, chúng dùng thủ đoạn dụ dỗ hòng để chị khai báo nhưng không được. Chúng tiếp tục đấm đá, tra tấn dã man. 

Sau hơn một tháng tra tấn, nhục hình, địch không khai thác được gì ở chị Hồng Hạnh. Trước thái độ bình tĩnh, kiên cường của chị, chúng biết sẽ không thể nào lay chuyển được tinh thần người cộng sản.

Ngày 12/10/1960, chị Hồng Hạnh bị dẫn lên đồng cảnh sát Chi khu Kiên Bình. Địch đóng cọc rồi trói căng 2 tay, 2 chân của chị xuống nền nhà. Chúng đặt chảo mỡ đang sôi bên cạnh để áp đảo tinh thần và bắt đầu tra khảo. Tên ác ôn Võ Văn Sang gầm gừ nói: “Lần này nếu không khai, tao ăn thịt mày”. Chị Hồng Hạnh vẫn hiên ngang, tỉnh táo nói thẳng vào mặt chúng: “Tao đi làm cách mạng để phục vụ Nhân dân và Tổ quốc tao, chẳng may tao sa vào tay bọn bây, tao là đảng viên cộng sản, thà chết chứ không chịu đầu hàng”.

Tuổi trẻ Giồng Riềng tìm hiểu tiểu sử Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Mai Thị Nương qua hình thức quét mã QR. Ảnh: HOÀNG MAI

Tên ác ôn Sang cay cú, lồng lộn như thú dữ, giật dao trên tay đồng bọn nhảy tới xẻo thịt, xẻo tai của chị quăng vào chảo mỡ đang xôi, rồi bọn chúng cùng nhau ăn nhậu bằng thịt của chị. Quá đau đớn Hồng Hạnh ngất đi.

Lúc chị tỉnh dậy, tên quận trưởng giở trò dụ dỗ ngọt ngào: “Cô chỉ cần nói vài lời, tôi sẽ cho cô đi Mỹ, thân thể lại khôi phục đẹp đẽ như xưa”. Hồng Hạnh tỏ vẻ khinh bỉ và nói thẳng với tên quận trưởng rằng: “Người cộng sản không biết phản bội Đảng, phản bội đồng bào mình. Tao chết đi sẽ có hàng trăm, hàng ngàn người khác đứng lên tiêu diệt bọn bây”, rồi chị hô to khẩu hiệu: “Hồ Chí Minh muôn năm, Đảng Lao động Việt Nam muôn năm!”. Bọn địch không giấu được nỗi khiếp sợ và khâm phục trước ý chí sắt đá của người chiến sĩ cộng sản kiên trung…

Sau khi chị Hồng Hạnh hy sinh, bọn giặc hèn hạ đã thủ tiêu mất xác chị. Nhân dân trong huyện và các vùng lân cận vô cùng căm phẫn, rất xúc động, thương tiếc và kính phục một con người trung hiếu, một đảng viên trung dũng.

Hun đúc tinh thần cách mạng trên đất Giồng Riềng

Từ đồng lúa đến vườn rau, vùng đất Giồng Riềng anh hùng vươn mình phát triển. Ảnh: BÍCH THÙY

Chị Mai Thị Nương anh dũng hy sinh trên mảnh đất quê hương Giồng Riềng. Kẻ thù những tưởng lấy bạo lực dã man để khuất phục dân ta nhưng tội ác của chúng làm ngọn lửa cách mạng bùng lên dữ dội. 

Chính sự hy sinh anh dũng, kiên trung của chị thúc đẩy các cuộc đấu tranh cách mạng tiến thêm một bước mới. Hàng loạt các cuộc đấu tranh liên tiếp nổ ra, đồng bào, đồng chí noi gương chị chiến đấu với kẻ thù.

Đại đội ác ôn của tên Võ Văn Sang đền tội sau đó không lâu trước mũi súng của Nhân dân Giồng Riềng và Tiểu đoàn 207 của ta. Chị Mai Thị Nương thực sự là hiện thân cho truyền thống tốt đẹp của phụ nữ Việt Nam, là tấm gương sáng cho thế hệ sau. Chị được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân ngày 20/12/1994.

 HOÀNG MAI

*Bài viết dựa trên tài liệu lý lịch chỉnh sửa, bổ sung di tích lịch sử nhà bia tưởng niệm liệt sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Mai Thị Nương và lời kể của gia đình, một số nhân chứng lịch sử được Ban Xây dựng đảng xã Giồng Riềng thẩm định.