Bão lũ 'cuốn trôi' hơn 20 tỷ USD ở Nam Á và Đông Nam Á chỉ trong một tháng

Tháng 11/2025 đánh dấu một trong những giai đoạn thời tiết cực đoan nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ tại Nam Á và Đông Nam Á, khi các đợt mưa lớn bất thường quét qua khu vực, cuốn theo thiệt hại nặng nề về người và tài sản.

Chú thích ảnh

Người dân vượt qua khu vực ngập lụt ở Medan, Bắc Sumatra, Indonesia ngày 27/11/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Tác động kinh tế đối với một trong những khu vực tăng trưởng nhanh nhất thế giới ngày càng rõ rệt, đặt ra thách thức lớn cho triển vọng phục hồi và ổn định tài chính trong những năm tới.

Hơn 20 tỷ USD thiệt hại chỉ trong một tháng

Lũ lụt tại Sri Lanka, Thái Lan và Indonesia kể từ cuối tháng 11/2025 đã khiến trên 1.400 người thiệt mạng và gây tổn thất kinh tế ít nhất 20 tỷ USD, theo nguồn dữ liệu do hãng tin AP News và Bloomberg thu thập. Con số này nhiều khả năng sẽ còn tăng khi các đánh giá chi tiết được hoàn tất. Tại nhiều nơi, trụ cột sản xuất, nông nghiệp, du lịch và thương mại gần như tê liệt.

Thống kê của công ty bảo hiểm Aon Plc cho biết, năm 2024, lũ lụt theo mùa gây thiệt hại khoảng 25 tỷ USD tại châu Á - Thái Bình Dương. Nhưng chỉ riêng tháng 11/2025, thiệt hại đã gần chạm mức này, cho thấy mức độ khốc liệt đang gia tăng nhanh chóng.

Sri Lanka là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nhất. Bão Ditwah đã khiến trên 465 người thiệt mạng và trên 300 người mất tích. Theo ông Rajiv Biswas - Giám đốc điều hành (CEO) Công ty nghiên cứu Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương, có trụ sở tại Singapore, mức thiệt hại kinh tế ước tính lên tới 1,6 tỷ USD, tương đương 0,8% GDP, kéo giảm triển vọng tăng trưởng của Sri Lanka trong năm 2025 từ 3,5% xuống 2,7%. Nền kinh tế Nam Á này vốn đang chật vật sau khủng hoảng nợ năm 2022, nay tiếp tục đối mặt gánh nặng mới.

Miền Nam Thái Lan cũng vừa trải qua một trong những đợt lũ nghiêm trọng nhất, gây thiệt hại hơn 15 tỷ USD và làm tê liệt một trung tâm công nghệ - du lịch quan trọng. Xuất khẩu linh kiện điện tử, phụ tùng ô tô - mặt hàng xuất khẩu chiến lược Thái Lan - bị gián đoạn nghiêm trọng. Nếu tình hình này còn kéo dài, mức thiệt hại có thể tăng thêm 400 triệu USD mỗi tháng. Ông Biswas ước tính tổng thiệt hại trong tháng 11/2025 vào khoảng 781 triệu USD, đe doạ làm giảm thêm 0,1 - 0,2% GDP của Thái Lan.

Trong khi đó, tại Indonesia, ít nhất 700 người thiệt mạng do lũ quét và lở đất, đặc biệt ở đảo Sumatra - vùng sản xuất than, dầu cọ và cà phê trọng điểm. Thiệt hại kinh tế ước tính hơn 4 tỷ USD, tương đương 0,29% GDP. Thiên tai đã khiến nhiều làng mạc bị cô lập hoàn toàn do hạ tầng bị phá hủy.

Việt Nam đã phải hứng chịu tới 15 cơn bão trong năm 2025, nhưng thiệt hại về nhân mạng thấp hơn. Tính đến cuối tháng 11/2025, theo Cục Quản lý Đê điều và Phòng chống thiên tai, thiệt hại kinh tế do mưa bão rơi vào khoảng 85.099 tỷ đồng (khoảng 3,2 tỷ USD), gần tương đương mức kỷ lục năm 2024 do siêu bão Yagi. Nhiều doanh nghiệp báo cáo chậm tiến độ sản xuất, giao hàng trì trệ và chi phí đầu vào gia tăng, tạo áp lực lên lạm phát.

Nền kinh tế Malaysia chịu tác động nhẹ hơn so với Thái Lan, Indonesia hay Sri Lanka, song lũ lớn vẫn buộc hàng nghìn người sơ tán và gây thiệt hại kinh tế ước tính ở mức 0,1% GDP.

Chú thích ảnh — Cảnh ngổn ngang sau lũ tại huyện Hat Yai, tỉnh Songkhla, Thái Lan ngày 28/11/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Triển vọng 2026: Tăng trưởng khu vực đứng trước thách thức lớn

Mặc dù các trung tâm công nghiệp lớn của Thái Lan không bị phá hủy như trong trận lũ lịch sử năm 2011, nhưng thiên tai trong tháng 11/2025 vẫn được nhận định là “cú sốc lớn” đối với quá trình phục hồi của nước này giai đoạn hậu COVID-19. Gián đoạn thương mại, chuỗi cung ứng, nông nghiệp và du lịch có thể kéo giảm tăng trưởng quý IV/2025 và nửa đầu 2026 của Thái Lan.

Nguy cơ mất mùa kéo dài cũng có thể đẩy giá lương thực tăng cao, gây áp lực lạm phát lên những nền kinh tế phụ thuộc lớn vào nhập khẩu như Sri Lanka, Philippines hay Singapore.

Bài toán tài khóa càng trở nên cấp bách hơn khi nhiều quốc gia đã cạn dư địa hỗ trợ. Sri Lanka cần nguồn lực quốc tế để tái thiết, trong khi vẫn phải ưu tiên trả nợ nước ngoài. Thái Lan và Indonesia đã tung ra các gói kích thích từ trước tháng 11/2025, khiến rủi ro tài khóa gia tăng.

Chi phí tái thiết hạ tầng - từ cầu đường, khu dân cư đến cơ sở sản xuất – có thể buộc nhiều nước phải cắt giảm đầu tư thiết yếu hoặc tăng vay nợ. Công ty nghiên cứu BMI cảnh báo khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang bước vào kỷ nguyên “thảm họa kép”, khi các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra liên tiếp, để lại tác động cộng dồn khó lường lên ngân sách và tăng trưởng.

Trong khi đó, khả năng thích ứng khí hậu của nhiều nền kinh tế đang phát triển lại chưa theo kịp tốc độ rủi ro gia tăng. Tại Hội nghị lần thứ 30 các Bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP30) tổ chức ở Brazil đầu tháng 11/2025, cộng đồng quốc tế cam kết tăng gấp ba nguồn vốn thích ứng và hướng tới việc giải ngân 1.300 tỷ USD tài chính khí hậu mỗi năm, đến năm 2035. Song nhiều các chuyên gia đánh giá con số này vẫn thấp hơn nhiều so với nhu cầu thực tế.

Với mức độ thiệt hại hiện tại, nhiều tổ chức dự báo tăng trưởng GDP năm 2026 của Sri Lanka, Thái Lan và Indonesia sẽ giảm đáng kể. Việt Nam và Malaysia - mặc dù chịu tác động nhẹ hơn - vẫn đối mặt nguy cơ gián đoạn sản xuất và lạm phát chi phí đẩy.

Trong bối cảnh đó, yêu cầu củng cố khả năng chống chịu khí hậu, bao gồm đầu tư hạ tầng bền vững, cơ chế tài chính rủi ro, hệ thống dự báo sớm và chính sách bảo hiểm thiên tai, không còn là lựa chọn mà đã trở thành điều kiện tiên quyết để duy trì tăng trưởng bền vững.

Nếu không có chiến lược thích ứng toàn diện, Nam Á và Đông Nam Á sẽ tiếp tục mắc kẹt trong “vòng lặp thảm họa - phục hồi - lại thảm họa”, đe dọa nỗ lực cải thiện phúc lợi và nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn của khu vực.

Theo TTXVN