Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng

Trẻ em với tâm sinh lý chưa ổn định, dễ bị dụ dỗ, dễ tin tưởng, thường trở thành mục tiêu của những hành vi bắt nạt, xâm hại, lừa đảo hoặc lệch lạc về hành vi do ảnh hưởng từ những nội dung tiêu cực. Việc trẻ bắt chước theo các trào lưu nguy hiểm qua mạng xã hội, dụ dỗ gửi ảnh nhạy cảm hoặc nghiện internet dẫn đến trầm cảm, suy giảm sức khỏe học đường, thậm chí tử vong... không còn là chuyện hiếm. Hầu hết các vụ việc xuất phát từ tình trạng trẻ tiếp cận với internet, các thiết bị điện tử hay mạng xã hội từ sớm nhưng không được trang bị đầy đủ nhận thức, kỹ năng để nhận diện các hành vi xâm hại, lừa đảo, dụ dỗ và bảo vệ bản thân an toàn trên không gian số.

Học sinh Trường Trung cấp An Giang 1 (cơ sở 1) được trang bị kiến thức, kỹ năng số trong sử dụng internet. Ảnh: THƯ CÁC

Theo thống kê của Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Bộ Công an, hơn 77% trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam truy cập internet hằng ngày. 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng ghi nhận hàng chục vụ lừa đảo, dụ dỗ, thao túng tâm lý và bắt cóc trực tuyến liên quan đến trẻ em, sinh viên. Nhiều nạn nhân bị ép buộc cắt đứt liên lạc với gia đình, bị điều khiển từ xa nhằm mục đích tống tiền hoặc buôn người. Những nguy cơ này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sức khỏe, sự phát triển toàn diện của trẻ.

Theo Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm - giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp, Đại học RMIT Việt Nam, việc đảm bảo an toàn số cho nhóm yếu thế như trẻ em, thanh thiếu niên, người cao tuổi mang ý nghĩa chiến lược, không chỉ là trách nhiệm xã hội còn là nền tảng của quản trị số bền vững.

Với phương châm “Dành những gì tốt đẹp nhất cho trẻ em”, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh quan tâm thực hiện tốt công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em, nhất là triển khai đồng bộ các giải pháp bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Tỉnh thực hiện các giải pháp chủ động phòng ngừa, phát hiện các hành vi xâm hại trẻ em trên môi trường mạng; đảm bảo các điều kiện cần thiết để trẻ em được tham gia an toàn, lành mạnh trên môi trường mạng; có các giải pháp hỗ trợ phù hợp để trẻ em phục hồi khi chịu tác động tiêu cực từ môi trường mạng. Ủy ban nhân dân tỉnh giao ngành chức năng tăng cường ngăn chặn, xử lý các hành vi lợi dụng môi trường mạng thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm đối với trẻ em dưới mọi hình thức theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền hệ sinh thái các sản phẩm, ứng dụng của Việt Nam trên môi trường mạng đáp ứng nhu cầu học tập, giải trí của trẻ em. Thực hiện công tác phòng, chống xâm hại trẻ em trên môi trường mạng, Sở Khoa học và Công nghệ tăng cường phối hợp tuyên truyền, hướng dẫn kỹ năng số cơ bản đến trẻ em; thường xuyên rà soát kịp thời phát hiện, ngăn chặn các trường hợp đăng tải hình ảnh, video có nội dung xâm hại hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến trẻ.

Theo Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Nguyễn Xuân Kiệm, bảo vệ trẻ em trên không gian mạng không phải là câu chuyện của cá nhân hay một tổ chức đơn lẻ mà đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ của gia đình, trường học và toàn xã hội. Trong giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ như hiện nay, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng trở thành vấn đề cấp thiết, rất cần sự quan tâm, chung tay thực hiện của các cấp, ngành, địa phương. Luật An ninh mạng năm 2018 quy định một số nội dung về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, trong đó nêu rõ trẻ em có quyền được bảo vệ, tiếp cận thông tin, tham gia hoạt động xã hội, vui chơi, giải trí, giữ bí mật cá nhân, đời sống riêng tư và các quyền khác khi tham gia trên không gian mạng.

Trẻ em cần được đào tạo kỹ năng số, học cách nhận diện các nguy cơ tiềm ẩn, biết cách hành xử có trách nhiệm, văn minh trên mạng, nhất là biết tìm kiếm hỗ trợ từ người lớn khi gặp vấn đề. Phụ huynh đồng hành, hướng dẫn con không nên chia sẻ dữ liệu cá nhân, cùng thống nhất với con để xây dựng một quy tắc chung về thời gian sử dụng internet, nội dung được truy cập, qua đó thiết lập một môi trường số an toàn ngay tại nhà.                        

THƯ CÁC