Công tác giáo dục khoa học xã hội và nhân văn trong nhà trường Quân đội: Bước chuyển biến tích cực nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo

Chương trình tinh gọn, hiện đại

Giáo dục KHXHNV trong nhà trường Quân đội là bộ phận quan trọng của công tác giáo dục-đào tạo, trực tiếp bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, năng lực tư duy cho học viên; đồng thời, trang bị khả năng nhận diện và đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.

Trước tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự phát triển của khoa học, công nghệ, yêu cầu đổi mới công tác giáo dục KHXHNV trong nhà trường Quân đội trở nên cấp thiết. Trong đó, việc áp dụng chuyển đổi số (CĐS) để xây dựng chương trình theo hướng tinh gọn, hiện đại trở thành bước đột phá mở ra cách dạy, học mới.

Tại phòng thu studio hiện đại của Trường Sĩ quan Thông tin, những bài giảng được thiết kế giàu hình ảnh, âm thanh và tư liệu minh họa. Giảng viên chủ động xây dựng học liệu số đa dạng, từ slide thuyết trình, video clip, phim tư liệu đến các mô hình trực quan sinh động. Mỗi bài giảng trở thành một sản phẩm số sẵn sàng chia sẻ trên hệ thống học tập trực tuyến của nhà trường. CĐS cũng mở ra kênh phản hồi hai chiều, giúp giảng viên và học viên tương tác nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy, học tập.

Đại tá, PGS, TS Nguyễn Như Thắng, Phó hiệu trưởng Đào tạo, Trường Sĩ quan Thông tin cho biết: “Đối với giảng dạy các môn KHXHNV, nhà trường thực hiện “mềm hóa” kiến thức bằng công nghệ số để xây dựng các học liệu số sinh động. Chẳng hạn, các video clip, bài giảng điện tử, các nền tảng quản lý học tập tạo ra môi trường học tập tích cực, chủ động, giúp người học dễ tiếp thu và tăng tư duy phản biện”.

Đẩy mạnh CĐS trong xây dựng chương trình các môn KHXHNV là một trong những nội dung trọng tâm của đề án đổi mới công tác giáo dục KHXHNV trong nhà trường Quân đội, được triển khai đồng bộ, quyết liệt, mang lại chuyển biến rõ rệt về nội dung, phương pháp, chất lượng đào tạo. Điều đó được thể hiện rõ ở Trường Sĩ quan Chính trị. Thực hiện đề án, việc đổi mới chương trình, nội dung đào tạo được triển khai có hệ thống, sát thực tế, phù hợp với từng môn học, học kỳ, năm học.

Thiếu tướng, PGS, TS Đinh Quốc Triệu, Phó chính ủy Trường Sĩ quan Chính trị cho biết: “Nhà trường đã rà soát, xây dựng, điều chỉnh kịp thời chuẩn đầu ra các chương trình đào tạo và liên thông với chuẩn đầu vào của trình độ đào tạo bậc học cao hơn, cơ bản khắc phục sự trùng lặp trong chương trình đào tạo của các đối tượng. Quá trình thực hiện đề án, nhà trường bổ sung, chỉnh sửa 6 chương trình đào tạo giáo viên KHXHNV, văn bằng 2 hạ sĩ quan, binh sĩ và chuyển loại chính trị; xây dựng 23 chuẩn đầu ra cho các đối tượng”.

Sau một năm triển khai đề án, các học viện, nhà trường trong Quân đội đã rà soát, điều chỉnh và cập nhật chương trình đào tạo theo hướng tinh gọn, thiết thực, hiện đại, gắn lý luận với thực tiễn, đạt nhiều kết quả tích cực, tạo chuyển biến rõ rệt về chất lượng và tính thời sự của nội dung giảng dạy. Chương trình các môn khoa học Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Lịch sử Đảng, Đường lối quân sự của Đảng đã loại bỏ những phần trùng lặp, hàn lâm, xa rời thực tiễn. Các nội dung mới, có giá trị ứng dụng cao được bổ sung như: Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng; kiến thức về CĐS, an ninh mạng, văn hóa số trong Quân đội...

Trung tướng Nguyễn Văn Đức, Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam, khẳng định: “Các nhà trường đã chú trọng lồng ghép kiến thức liên ngành, kết hợp KHXHNV với khoa học quân sự, khoa học, công nghệ và pháp luật, giúp học viên hình thành tư duy tổng hợp, khả năng phân tích, xử lý vấn đề trong bối cảnh đa chiều. Bên cạnh việc cập nhật kiến thức mới, nội dung giảng dạy còn được “quân sự hóa”, gắn chặt với đặc thù hoạt động của từng loại hình đơn vị. Nhờ những đổi mới này, chương trình KHXHNV trong nhà trường Quân đội ngắn gọn nhưng sát thực hơn, bảo đảm về lý luận nền tảng và đáp ứng thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu”.

Tiếp tục đổi mới đồng bộ, toàn diện

Không dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức, giảng viên của Trường Sĩ quan Lục quân 1 còn đưa những vấn đề có tính thời sự vào bài giảng nhằm khơi gợi khả năng phân tích, xử lý tình huống của học viên. Trong một buổi thực hành tổ chức hội nghị chi bộ thông qua kế hoạch chiến đấu, học viên được tập bài ngoài thao trường trên cương vị là những cán bộ ở đơn vị để giải quyết các tình huống giả định. Trực tiếp theo dõi điều hành buổi tập, Trung tá, TS Nguyễn Hoàng Huy, giảng viên Khoa Công tác Đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT), Trường Sĩ quan Lục quân 1, cho rằng: “Không giới hạn trong giảng đường, các học phần CTĐ, CTCT gắn chặt với thực tiễn huấn luyện và diễn tập. Vì thế, học viên được đặt vào bối cảnh cụ thể, sát thực tế, qua đó nâng cao khả năng xử lý tình huống”.

Theo Đại tá, TS Đặng Văn Thuấn, Phó chủ nhiệm Khoa CTĐ, CTCT, Trường Sĩ quan Lục quân 1: Mô hình thảo luận nhóm và tổ chức luyện tập trước khi diễn tập giúp học viên vận dụng kiến thức lý luận vào giải quyết những tình huống thực tiễn đặt ra, trên cơ sở đó nâng cao khả năng tư duy lý luận, kỹ năng tiến hành CTĐ, CTCT gắn với cương vị học viên sau khi ra trường. Đó cũng là cách thức đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực.

Thực tế hiện nay, việc đổi mới phương pháp được các nhà trường quan tâm chỉ đạo, thực hiện. Từ những bài giảng truyền thống, giảng viên đã áp dụng phương pháp mới, tổ chức trao đổi, khuyến khích học viên bày tỏ chính kiến, phân tích, phản biện và đề xuất phương án xử lý. Việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa học lý thuyết và luyện tập đã đưa kiến thức KHXHNV không còn nằm trong trang sách mà trở thành kỹ năng, bản lĩnh và tư duy của bộ đội. Chính cách tiếp cận này đã tạo nên bước chuyển biến trong giảng dạy các môn KHXHNV.  

Cùng với điều chỉnh về nội dung, phương pháp, công tác giáo dục KHXHNV hiện nay cần tiếp tục đổi mới theo hướng đồng bộ, toàn diện, thực chất, hiệu quả. Theo Đại tá, ThS Vũ Văn Thướng, Thư ký Hội đồng Bộ môn CTĐ, CTCT (Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam), trong đổi mới công tác giáo dục KHXHNV, phải chú trọng đến xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ giảng viên KHXHNV đủ về số lượng, chất lượng cao. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu và ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học thuộc lĩnh vực KHXHNV; quan tâm bảo đảm cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy và học.

Thiếu tướng Tống Văn Thanh, Phó cục trưởng Cục Tuyên huấn khẳng định: “Đổi mới công tác giáo dục KHXHNV trong nhà trường Quân đội đòi hỏi sự quyết tâm cao từ các cấp lãnh đạo và toàn thể cán bộ, giảng viên. Việc triển khai đồng bộ các giải pháp sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục-đào tạo trong các nhà trường Quân đội nói chung, chất lượng giáo dục KHXHNV nói riêng, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong thời kỳ mới”.

Theo Quân Đội Nhân Dân