Kiến nghị ban hành chính sách đặc thù với Chương trình giáo dục phổ thông mới

Giờ học môn tiếng Anh của học sinh lớp 3 tại Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Mường Tè, huyện Vân Hồ. Ảnh minh họa: Hữu Quyết/TTXVN

Báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo về tình hình triển khai đổi mới chương trình, sách khoa khoa giáo dục phổ thông cho thấy, ngành Giáo dục đã bước đầu đạt những kết quả tích cực.

Cụ thể, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được ban hành phù hợp với định hướng, yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo theo Nghị quyết 29 của Đảng và Nghị quyết 88 của Quốc hội. Hướng dẫn xây dựng, tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường, bảo đảm yêu cầu thực hiện Chương trình linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương và cơ sở giáo dục.

Việc chuẩn bị các điều kiện về đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất để triển khai thực hiện chương trình, sách giáo khoa mới tại các địa phương đáp ứng được cơ bản yêu cầu. Các nhà trường đã phát huy tính chủ động, linh hoạt trong việc dạy - học, kiểm tra đánh giá, đáp ứng được cơ bản yêu cầu của chương trình mới.

Tuy nhiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chỉ rõ một số vấn đề tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai liên quan đến sách giáo khoa, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất.

Theo đó, sách giáo khoa được biên soạn còn một số nội dung chưa phù hợp như dùng từ địa phương, ngữ liệu chưa hay, thông tin chưa phù hợp với học sinh. Do Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết 122 về việc không tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa (do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì thực hiện), việc biên soạn và thử nghiệm sách giáo khoa điện tử, dịch sách giáo khoa sang sách chữ nổi Braille theo bộ sách này chưa thực hiện được.

Việc ban hành chương trình các môn học tự chọn tiếng dân tộc thiểu số, môn ngoại ngữ 2 và các chương trình môn ngoại ngữ 1 ngoài Tiếng Anh còn chậm so với các môn học khác. Việc biên soạn, thẩm định tài liệu giáo dục địa phương còn chậm, muộn, gây khó khăn cho việc triển khai thực hiện chương trình mới.

Đội ngũ giáo viên chưa đồng bộ về cơ cấu, thừa thiếu cục bộ, đặc biệt là thiếu giáo viên Tiểu học, thiếu giáo viên các môn Âm nhạc, Mỹ thuật ở cấp Trung học Phổ thông. Chất lượng đội ngũ không đều, nhất là ở các vùng kinh tế - xã hội khó khăn.

Tình trạng thiếu trường lớp vẫn xảy ra, đặc biệt ở một số khu đô thị, khu công nghiệp, khu chế xuất, các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Một số địa phương thực hiện dồn ghép cơ sở giáo dục một cách cơ học hoặc xây dựng trường chưa đủ tiêu chuẩn, mua sắm thiết bị dạy học chưa đảm bảo tiến độ.

Để tháo gỡ các tồn tại trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị một số giải pháp nhằm triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới hiệu quả.

Đối với Quốc hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị các cơ quan khi thẩm định phương án phân bổ dự toán ngân sách hằng năm bảo đảm tiêu chí phân bổ ngân sách chi thường xuyên cho lĩnh vực giáo dục, đào tạo để đảm bảo tỷ lệ ngân sách dành cho giáo dục theo Nghị quyết số 37/2004/NQ-QH11 của Quốc hội, Luật Giáo dục 2019; chi đầu tư phát triển tách riêng ngành Giáo dục để đảm bảo tối thiểu tổng chi theo quy định.

Đối với việc chuẩn bị cơ sở vật chất, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị Quốc hội cho phép Chính phủ tiếp tục bố trí nguồn vốn để thực hiện chương trình kiên cố hóa trường, lớp học giai đoạn 2021-2025 (ưu tiên miền núi, biên giới, hải đảo, các địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số; các tỉnh, các vùng kinh tế phát triển chậm, có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, các địa phương thường xuyên bị ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh). Quốc hội xem xét, ban hành chế độ đặc thù phụ cấp cho giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục.

Các địa phương, rà soát, xác định nhu cầu đầu tư, xây dựng kế hoạch và nguồn vốn đầu tư giai đoạn 2021-2025 của Đề án "Bảo đảm cơ sở vật chất cho chương trình giáo dục mầm non và chương trình giáo dục phổ thông"; nghiên cứu đề xuất các hạng mục, địa bàn ưu tiên đầu tư xây dựng.

Các địa phương bố trí các nguồn vốn Trung ương hỗ trợ các địa phương khó khăn thực hiện đầu tư tăng cường cơ sở vật chất, đáp ứng việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới. 

Đồng thời, các địa phương xem xét đưa các dự án, nhiệm vụ liên quan đến ngành giáo dục vào nhóm ưu tiên hàng đầu khi xây dựng nguyên tắc, tiêu chí phân bổ hạn mức kế hoạch vốn, trong đó ưu tiên mua sắm trang thiết bị dạy học, cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất, kiên cố hóa trường học, các công trình phụ trợ thiết yếu phục vụ điều kiện dạy và học để đảm bảo điều kiện cơ sở vật chất thực hiện Chương trình.

Cùng với đó, các địa phương ban hành chính sách đặc thù cho giáo dục về kinh phí chi thường xuyên để bảo đảm điều kiện để nâng cao chất lượng giáo dục; thực hiện các chính sách trong học tập cho học sinh, sinh viên; chính sách hỗ trợ phát triển giáo dục đối với con em đồng bào dân tộc thiểu số; kinh phí hỗ trợ học bổng và hỗ trợ phương tiện, đồ dùng học tập thực hiện chính sách giáo dục đối với học sinh khuyết tật.

Địa phương cần thực hiện đúng thẩm quyền và trách nhiệm trong việc lựa chọn sách giáo khoa. Việc lựa chọn sách giáo khoa bảo đảm thực hiện công khai, minh bạch, đúng pháp luật và quy trình lựa chọn, bảo đảm chặt chẽ trên cơ sở đề xuất từ tổ chuyên môn của các cơ sở giáo dục phổ thông. Các địa phương có trách nhiệm trong việc tổ chức biên soạn, thẩm định Tài liệu giáo dục địa phương. Thực tế, việc biên soạn, thẩm định tài liệu giáo dục địa phương của một số địa phương còn chậm muộn, gây khó khăn cho việc triển khai thực hiện chương trình.

Các địa phương đồng thời chịu trách nhiệm trong việc đảm bảo các điều kiện triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, thiết bị dạy học). Hiện nay, một số địa phương chưa bảo đảm về cơ sở vật chất; đội ngũ giáo viên còn thừa thiếu cục bộ; việc mua sắm thiết bị dạy học tối thiểu theo còn chậm, ảnh hưởng đến việc tổ chức dạy - học trong các cơ sở giáo dục phổ thông.

Theo TTXVN