Lựa chọn phương pháp ăn chay hợp lý với người tiểu đường

(Ảnh minh họa).

Chế độ ăn chay chứa nhiều rau củ quả tươi sống, đầy đủ vitamin và chất xơ, bổ sung chất béo tốt từ thực vật, cá, giúp cải thiện nguồn chất béo động vật… sẽ rất tốt cho sức khỏe nhiều người, kể cả người tiểu đường.

Tuy nhiên, người bệnh nên chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp hoặc trung bình (GI dưới < 70) và tải lượng đường huyết thấp (GI dưới 10). Bởi tùy loại thực phẩm mà người bệnh ăn vào sẽ khiến lượng đường trong máu tăng hoặc giảm khác nhau.

Do đó, người bệnh an tâm chọn được thực phẩm có chỉ số GI, GL thấp góp phần ổn định đường huyết khi ăn chay.

Với người tiểu đường tuýp 2, việc ăn chay giúp cải thiện nhiều chỉ số quan trọng cho sức khỏe.

Một là, sẽ giúp người bệnh kiểm soát lượng đường trong máu. Món chay cho người tiểu đường gồm nhiều loại rau củ quả, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu… vốn chứa nhiều chất xơ giúp ổn định đường huyết.

Bởi cơ thể không thể hấp thụ và phân hủy chất xơ nên không tạo ra sự gia tăng đột biến lượng đường trong máu như các loại carbohydrate khác. Điều này không chỉ tốt cho người tiểu đường mà còn giúp cho người bệnh ở giai đoạn tiền tiểu đường ngăn chuyển sang tiểu đường.

Hai là, kiểm soát cân nặng. Người bệnh tiểu đường không phải ăn mỡ, da động vật (da heo, da gà, da vịt…) góp phần giảm lượng chất béo xấu, vốn gây tăng cân. Trong khi, chất xơ trong rau củ quả giúp người bệnh thấy no nhanh và no lâu; do đó không phải ăn quá nhiều gây tăng cân, đồng thời hạn chế đưa thêm lượng đường vào máu.

Chế độ ăn chay toàn thực phẩm thường chứa ít calo, giúp ổn định cân nặng nhưng nếu ăn ít chất xơ sẽ mau thấy đói, nếu không kiểm soát khẩu phần ăn hoặc ăn thực phẩm giàu chất béo như pho mát cũng có thể tăng cân.

Ba là, tăng độ nhạy với insulin. Có 2 loại chất xơ, hòa tan và không hòa tan. Mỗi loại chất xơ đóng vai trò khác nhau trong cơ thể.

Chất xơ hòa tan giúp làm chậm quá trình tiêu hóa, kiểm soát lượng đường và cholesterol trong máu, ngăn hoặc kiểm soát các biến chứng tiểu đường. Chất xơ hòa tan có trong đậu đen, chuối, táo, yến mạch, đậu Hà Lan…

Còn chất xơ không hòa tan hỗ trợ độ nhạy insulin và giúp đường ruột đi ngoài đều đặn. Chất xơ không hòa tan có trong bột mì nguyên chất, cám, quả hạch, hạt và vỏ của nhiều loại trái cây và rau quả.

Người trưởng thành nên ăn từ 22 - 34 gam chất xơ/ngày và ăn đa dạng thực phẩm để có nhiều nguồn chất xơ khác nhau. Nhờ sự hỗ trợ tăng độ nhạy với insulin nên người bệnh có cơ hội ít dùng thuốc điều trị hơn và hạn chế các biến chứng do tiểu đường gây ra.

Bốn là, giảm mỡ máu. Chế độ ăn chay nhiều chất xơ giúp giảm hấp thụ cholesterol xấu, giảm cả chất béo trung tính (glyceride), tăng chất chống oxy hóa, hạn chế nguy cơ biến chứng tim mạch.

Hiện nay, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở những người không ăn chay khoảng 7,6% so với nhóm người ăn thuần chay (2,9%), người ăn chay lacto-ovo (3,2%), những người ăn chay pesco (4,8%), những người bán chay (6,1%)… Ăn chay đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nên ngày càng có nhiều người ưa chuộng.

Thế nhưng, tùy vào từng trường hợp ca bệnh cụ thể mà bác sĩ nội tiết-đái tháo đường, bác sĩ dinh dưỡng tiết chế sẽ tư vấn, hướng dẫn lựa chọn kiểu ăn chay khác nhau, tránh tình trạng rơi vào kiệt sức, suy dinh dưỡng.

Theo đó, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, carbohydrate, protein và chất béo là 3 thành phần dinh dưỡng chính. Dù carbohydrate ảnh hưởng đến lượng đường trong máu nhưng không có nghĩa loại bỏ chúng khỏi bữa ăn.

Mỗi người bệnh tiểu đường có nhu cầu năng lượng và chất dinh dưỡng riêng; do đó bữa ăn cần cân bằng giữa chất đạm, chất bột đường, chất béo, vitamin và khoáng chất và tuân thủ theo lời dặn của bác sĩ.

Ăn chay là lựa chọn lành mạnh cho người bệnh đái tháo đường. Chế độ ăn chay góp phần kiểm soát đường huyết và tránh biến chứng tiểu đường tốt hơn. Tuy nhiên, người bệnh cần tham khảo những ý dưới đây trước khi lên kế hoạch ăn chay.

Lựa chọn chế độ ăn lành mạnh dựa trên thực vật, cố gắng ăn thực phẩm ở trạng thái nguyên chất hoặc tự nhiên, chẳng hạn như một trái táo thay vì nước ép táo và ăn cả vỏ để có nhiều chất xơ hơn. Tránh thực phẩm tinh chế và chế biến sẵn hay có chất phụ gia hóa học.

Theo TRẦN LAM (Nhân Dân)