Năm 2025 được xem là một dấu mốc quan trọng của ngành Khoa học Công nghệ Việt Nam, khi nhiều định hướng chiến lược lớn từng bước được hiện thực hóa, tạo nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.
Từ hoàn thiện thể chế, bứt phá về chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo đến những thành tựu trong nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế, bức tranh khoa học - công nghệ của Việt Nam trong năm qua ghi nhận nhiều điểm nhấn đáng chú ý.
Quyết liệt triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị ở tất cả các cấp
Thủ tướng tham quan trưng bày về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)
Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW (Nghị quyết 57) về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Nghị quyết được xem là "cuộc cách mạng" trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, và chuyển đổi số làm động lực tăng trưởng chính.
Trong năm 2025, cả hệ thống chính trị ở tất cả các cấp đều vào cuộc, quyết liệt triển khai Nghị quyết số 57. Ngày 19/2/2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 193 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; ngày 9/1/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 03 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57.
Cùng với đó, hàng chục dự thảo luật, nghị định, thông tư liên quan được Quốc hội, Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ,... thông qua, ban hành, triển khai thực hiện; Luật Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo do Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng, Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9 (tháng 6/2025) được xem là bước tiến quan trọng để hiện thức hóa những "đột phá" chiến lược của Nghị quyết 57.
Ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược có 11 nhóm công nghệ chiến lược với 35 nhóm sản phẩm công nghệ chiến lược; ngày 10/12/2025, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo (AI). Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia có khung pháp lý toàn diện về AI;…
Hệ thống quản lý trực tuyến các nhiệm vụ khoa học công nghệ theo thời gian thực
Bộ Khoa học và Công nghệ đã khai trương hệ thống quản lý trực tuyến các nhiệm vụ khoa học công nghệ. (Ảnh: Bộ Khoa học và Công nghệ)
Ngày 27/11/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã khai trương hệ thống quản lý trực tuyến các nhiệm vụ khoa học công nghệ do Quỹ Phát triển Khoa học Công nghệ quốc gia (NAFOSTED) vận hành theo thời gian thực.
Đây là một sản phẩm công nghệ mới, nền tảng mới cho đổi mới mô hình quản lý khoa học công nghệ, là bước tiến quan trọng để Việt Nam bước vào giai đoạn quản lý dựa trên dữ liệu, quy trình số và chuẩn mực quốc tế.
Hệ thống phần mềm mới sẽ giúp tăng chất lượng thẩm định, rút ngắn thời gian xét duyệt, hạn chế sai sót và rủi ro, đánh giá chính xác, đóng góp của từng nhiệm vụ và đặc biệt là tạo ra thị trường nhiệm vụ khoa học công nghệ chuyên nghiệp.
Hệ thống được các nhà khoa học đánh giá cao, nhất là trong việc quản lý, thực hiện các đề tài, nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp Nhà nước; giúp các nhà khoa học đơn giản hóa thủ tục hành chính, thuận tiện cho việc đánh giá, nghiệm thu, thanh toán tài chính, minh bạch hóa hoạt động quản lý, đầu tư, nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ…
Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được UNESCO ghi danh
Ảnh minh hoạ. (Nguồn: TTXVN)
Ngày 9/12, nghề làm tranh dân gian Đông Hồ ở khu phố Đông Khê (phường Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) được UNESCO chính thức ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Việc UNESCO ghi danh nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp có ý nghĩa sâu sắc đối với cộng đồng thực hành và công chúng Việt Nam.
Viettel làm chủ công nghệ 5G, triển khai 30.000 trạm 5G toàn quốc
Ảnh minh hoạ. (Ảnh: Viettel)
Giữa tháng 10/2025, Gartner (Công ty Nghiên cứu và Tư vấn hàng đầu thế giới về công nghệ thông tin và kinh doanh) công bố Tổng công ty Công nghiệp công nghệ cao Viettel (Viettel High Tech) là doanh nghiệp có thế mạnh chuyên biệt, thể hiện vai trò tiên phong trong thương mại hóa trạm gốc 5G Open RAN. Đây là sự công nhận Việt Nam bước vào nhóm các quốc gia dẫn đầu công nghệ 5G.
Ở khu vực Đông Nam Á, Viettel là doanh nghiệp duy nhất được Gartner ghi danh. Qua sự hợp tác giữa Viettel và Qualcomm, đến nay, hệ sinh thái 5G do người Việt Nam làm chủ 100% từ nghiên cứu, thiết kế, chế tạo. Viettel cũng là đơn vị tiên phong thương mại hóa công nghệ 5G Open RAN và hiệu quả đã được đánh giá thực tế.
Trong năm 2025, Viettel đã hoàn thành việc lắp đặt mới 23.500 trạm 5G trên toàn quốc, gấp gần 4 lần số trạm lắp đặt trong năm 2024. Với số lượng triển khai mới, Viettel sở hữu mạng lưới 5G lớn nhất tại Việt Nam với lũy kế 30.000 trạm, phủ sóng 5G đến 90% diện tích ngoài trời và 70% diện tích trong nhà trên toàn quốc, từ thành thị đến nông thôn.
Ca phẫu thuật đặc biệt, lấy thận ra ngoài "sửa chữa" rồi ghép lại
Đầu tháng 10/2025, các bác sĩ Bệnh viện Trung ương quân đội 108 đã thực hiện ca phẫu thuật đầu tiên tại Việt Nam: lấy thận có khối phình mạch ra khỏi cơ thể để tái tạo mạch máu và ghép lại chính cho người bệnh – một kỹ thuật hiếm gặp ngay cả trên thế giới.
Bệnh nhân là người phụ nữ 37 tuổi, được chẩn đoán phình động mạch thận trái ở vị trí nguy hiểm, từng được khuyến cáo cắt bỏ thận để tránh vỡ mạch. Tuy nhiên, sau quá trình chẩn đoán lâm sàng và hội chẩn, ê kíp bác sĩ Bệnh viện Trung ương quân đội 108 đã lựa chọn hướng điều trị táo bạo: cắt thận ra bằng nội soi, xử lý khối phình bên ngoài, rồi ghép trở lại vào cơ thể bệnh nhân.
Trong ca mổ kéo dài gần 4 giờ, các bác sĩ chỉ có khoảng 30 phút "vàng" để bảo vệ thận khi không được tưới máu. Kết quả, quả thận được tái tạo thành công, hoạt động bình thường ngay sau mổ, bệnh nhân hồi phục nhanh và không cần dùng thuốc chống thải ghép.
Thành công này không chỉ đánh dấu bước tiến lớn của y học Việt Nam trong phẫu thuật tiết niệu - mạch máu, mà còn mở ra cơ hội bảo tồn thận cho nhiều người bệnh, thay vì phải cắt bỏ như trước đây.
Hiện nay, trên thế giới có rất ít trường hợp xử lý mạch máu phức tạp như trường hợp này. Ở Việt Nam, đây là trường hợp đầu tiên được ghi nhận và ca phẫu thuật này mở ra hướng điều trị trong tương lai cho những bệnh nhân tổn thương thận phức tạp.
Mô hình kinh tế tuần hoàn, xử lý rác thải của Miza được vinh danh
Ngày 27/6/2025 tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn phát triển bền vững Việt Nam (ESG Vietnam Summit 2025), Công ty Cổ phần Miza được vinh danh và trao giải thưởng Top 10 doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025.
Đây là kết quả sau 15 năm của Miza trong xây dựng, phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn, quy trình, hệ thống xử lý rác thải ngành giấy.
Giáo sư Trần Thanh Vân và Giáo sư Nguyễn Kim Ngọc được Chính phủ Pháp tôn vinh
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng dự Lễ trao Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sỹ quan cho Giáo sư Jean Trần Thanh Vân và Giáo sư Lê Kim Ngọc. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Ngày 3/10/2025, tại Đại sứ quán Pháp tại Hà Nội đã diễn ra lễ trao Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sĩ quan cho Giáo sư Trần Thanh Vân và vợ ông, Giáo sư Lê Kim Ngọc.
Hồi tháng 7/2025, Tổng thống Pháp đã ra sắc lệnh thăng hạng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sĩ quan cho vợ chồng Giáo sư Trần Thanh Vân và Giáo sư Lê Kim Ngọc. Năm nay, hai giáo sư cùng 91 tuổi và là cặp vợ chồng duy nhất được thăng hạng cùng đợt này. Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sĩ quan là một trong những Huân chương cao quý nhất của nước Pháp. Trước đó, hai Giáo sư đã được tặng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Hiệp sĩ vào năm 2000 và 2016.
Giáo sư, Viện sỹ Châu Văn Minh được bầu làm Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Nga
Trong kỳ họp toàn thể cuối tháng 5/2025, Viện Hàn lâm Khoa học Nga (RAS) đã bầu Giáo sư, Viễn sỹ Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam (VAST) làm Viện sĩ RAS.
Giáo sư, Viễn sỹ Châu Văn Minh là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực hóa sinh các hợp chất thiên nhiên, với gần 500 công trình khoa học, công bố hơn 40 sáng chế và giải pháp hữu ích. Trên cương vị Chủ tịch VAST từ năm 2008, ông đã lãnh đạo triển khai nhiều chương trình khoa học công nghệ trọng điểm quốc gia như Chương trình Tây Nguyên 3, chương trình phát triển vệ tinh quan sát trái đất của Việt Nam, hệ thống bảo tàng thiên nhiên quốc gia, dự án phát triển trường Đại học công lập quốc tế Việt – Pháp (USTH),…
Đặc biệt, Giáo sư, Viễn sỹ Châu Văn Minh đã có nhiều đóng góp quan trọng trong việc phát triển hợp tác khoa học Việt - Nga, nhất là trong nghiên cứu cơ bản và đào tạo nguồn nhân lực.
Làm chủ và triển khai thành công công nghệ giám định ADN thế hệ mới
Ảnh minh hoạ. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)
Trong năm 2025, thông qua nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao và trong khuôn khổ Dự án ODA: "Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao" do Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ (giai đoạn 2024-2026) và Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP) là đơn vị phối hợp nghiên cứu, Trung tâm Giám định ADN (thuộc Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam) lần đầu hợp tác nghiên cứu, phát triển, làm chủ và triển khai thành công công nghệ giám định ADN dựa trên chỉ thị đa hình nucleotide đơn (SNP) bằng giải trình tự gien thế hệ mới (Next Generation Sequencing - NGS); có thể xác định được mối quan hệ huyết thống theo cả dòng cha và dòng mẹ tới thế hệ thứ 4 và thứ 5. Đây là công nghệ được đánh giá phù hợp với đặc điểm của rất nhiều mẫu hài cốt liệt sĩ tại Việt Nam, với tuổi đời chôn cất trung bình từ 50-70 năm, ADN bị phân hủy đứt gãy thành các đoạn khoảng 70bp không đủ chất lượng để phân tích mtDNA.
Việc làm chủ và áp dụng thành công quy trình công nghệ mới giúp giải quyết các hạn chế của quy trình giám định nhận dạng hài cốt liệt sĩ bằng mtDNA, mở ra hướng giải quyết triệt để "các nút thắt kỹ thuật" tồn tại nhiều năm trong công tác xác định danh tính hài cốt liệt sĩ tại Việt Nam (các mẫu hài cốt phân hủy nặng, thiếu thông tin thực chứng, hoặc không còn thân nhân gần).
Công nghệ NGS-SNP là bước đột phá về công nghệ giám định của Việt Nam, mở ra khả năng xây dựng hệ thống giám định ADN liệt sĩ hiện đại, đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Công ước Hà Nội về chống tội phạm mạng của Liên hợp quốc
Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang phát biểu tại Phiên bế mạc Chương trình Lễ mở ký Công ước Hà Nội. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)
Sự kiện đã thu hút hơn 110 quốc gia tham gia, với sự chủ trì của Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres và Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường. Với chủ đề "Chống tội phạm mạng - Chia sẻ trách nhiệm - Bảo đảm tương lai của chúng ta," sự kiện ghi dấu Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á được chọn làm địa điểm đặt tên và mở ký một công ước toàn cầu của Liên hợp quốc.
Công ước Hà Nội được ký kết không chỉ là bước tiến pháp lý, mà còn là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết và hợp tác toàn cầu trong bảo vệ môi trường số an toàn, nhân văn.
Không chỉ có ý nghĩa to lớn về chính trị, ngoại giao, an ninh - quốc phòng, việc mở Công ước Hà Nội còn khẳng định vị thế, khả năng, trình độ của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ thông tin nói chung và an ninh mạng, an toàn thông tin nói riêng.
Đọc nhiều
