Những phận đời ven sông

 Rộn ràng mùa cá 

Trưa nắng nhẹ, từ chợ Long Xuyên nhìn về sông Hậu, hàng chục chiếc ghe, xuồng của ngư dân cập bến sau buổi sáng vật lộn theo sóng nước khai thác cá, tôm. Trên bờ, mấy chị tiểu thương lóng ngóng nhìn xuống ghe chuẩn bị thu mua cá. Dường như tại bến chợ này, ngư dân và tiểu thương đã quen nhau từ trước, vì khi có ghe cập bến thì họ nhanh tay với lấy từng vợt cá lên cân mà đôi bên không cần ngã giá.

Chợ này bán cá nhiều nhất vào buổi trưa tới chiều tà. Cá ở đây do ngư dân ven dòng sông Hậu khai thác, rồi bán lại cho tiểu thương. Ngoài khai thác cá trên sông, người dân còn đóng bè nuôi cá mang đến chợ bán, tăng thêm thu nhập. Quanh năm, họ sống nhờ vào dòng sông vừa khai thác vừa nuôi trồng thủy sản, tăng lợi nhuận kinh tế cho gia đình. Xế trưa, cân cá bán cho tiểu thương xong, những ngư dân nhanh tay nổ chiếc máy dầu phành phạch chạy thẳng về xóm cồn ven sông.

Ngư dân chuẩn bị chài, lưới khai thác cá trên sông. Ảnh: THÀNH CHINH

Tôi hỏi mấy chị tiểu thương mới biết ngư dân phần lớn sống bên cồn Phó Ba thuộc xã Mỹ Hòa Hưng, số còn lại ở ven dòng sông Hậu thuộc xã Hội An và các xã lân cận thuộc tỉnh Đồng Tháp. Chị Như - tiểu thương bán cá tại chợ Long Xuyên cho biết, ngày nào cũng vậy, xế trưa là có ngư dân chạy ghe đến đây bán cá. Ngư dân ở cồn Phó Ba có khoảng 50 ghe, xuồng đi khai thác cá, tôm trên sông.

Gặp chiếc đò nhỏ chạy băng qua dòng sông Hậu, người dân cho biết, đó là phương tiện mà bà con qua lại trên sông để giao thương và đi chợ. Còn học sinh bên cồn thì xuống đò sang sông đến trường tìm con chữ. Chúng tôi lên đò rong ruổi bên cồn Phó Ba vô tình gặp một vài ngư dân còn kéo lưới, chài cá trên sông. Nhờ chủ đò cặp vào ghe lưới ông Nguyễn Văn Thương, chúng tôi theo ghe để xem hành trình ngư dân sống bằng nghề khai thác cá trên sông.  

Bám dòng sông mưu sinh

Anh Thương là đời thứ 3 sống ở xứ cồn này. Ở cái tuổi 40, anh dạn dày kinh nghiệm mưu sinh trên sông. Thậm chí, anh còn được người dân xóm cồn xem là hậu duệ lặn sông cự phách. Vừa tâm sự với chúng tôi, chiếc ghe đã xuôi dòng đến đoạn cuối đuôi cồn. Nhanh tay kéo chiếc chài rê lên, cá, tôm nhảy lách chách trông rất mê. Anh Thương bày tỏ, lũ năm nay lên mạnh, bà con xóm cồn rất vui vì nguồn cá, tôm nhiều. Mỗi ngày, anh Thương chài hơn 10kg cá, tôm các loại, thu nhập hơn 500.000 đồng.

Khi nhắc về nghề lặn sông, Thương nói, hôm trước anh cùng thanh niên trong xóm chạy ghe xuống Mỹ Tho để trục vớt ghe tàu cho người dân. Nghề bạc này rong ruổi khắp nơi, khi thì qua Đồng Tháp, khi thì xuống Vĩnh Long, Cần Thơ. Mỗi khi nghe ngư dân điện có ghe, xuồng chìm cần thợ lặn thì anh Thương cùng vài người ở xóm cồn dong chiếc ghe đến tận nơi. “Nhiều khi mất cả tuần tôi mới trục vớt được chiếc sà lan nổi lên mặt nước. Hầu hết, sà lan chìm là sà lan chở cát, đá hoặc lúa, gạo. Mùa này, khi qua những khúc sông nước chảy xiết, sà lan thường gặp tai nạn”, anh Thương tâm sự.

Xóm ngư phủ ven sông Hậu mùa nước nổi. Ảnh: THÀNH CHINH

Nhiều người ví von nghề lặn sông là nghề “nhất phá sơn lâm, nhì đâm hà bá” và được liệt vào một trong những nghề nguy hiểm, nhưng người dân xóm cồn vẫn chấp nhận bám nghề. Ngày nào còn làm thì có tiền xài, còn hôm nào nghỉ lặn, gác chiếc mái dầm thì coi hết tiền. Dân thợ lặn mong muốn được đổi đời, lên bờ làm việc khác ổn định hơn. Họ cũng sợ bệnh tật, chết bất đắc dĩ trên sông, nhưng không có đất sản xuất, không nghề nghiệp ổn định, họ phải bám víu cái nghiệp lặn sông. Ngày nay, nhiều gia đình bên cồn cố gắng lo cho con ăn học đến nơi, đến chốn để mong đời con được khá hơn. Giờ đây, xóm cồn chỉ còn vài chục người sống bằng nghề mưu sinh theo sông nước. Nhiều thanh niên cũng lên thành phố lớn tìm việc làm trong các khu công nghiệp.

Đến tết, bà con xóm cồn vui mừng rộn rã đón người con xa xứ trở về trong niềm phấn khởi. Người dân nào cũng bày tỏ niềm tự hào vì cuộc sống bên cồn dần khởi sắc hơn nhờ biết chăm lo đầu tư cho con cái thoát khỏi cái nghề hạ bạc.

Nắng chiều rơi nhanh trên mặt sông, chia tay xóm cồn chúng tôi hy vọng thế hệ mai sau của xóm này học hành tử tế để cuộc sống phát triển, nhiều gia đình không còn cảnh bám víu cái nghề cơ cực trên dòng sông Hậu này.

THÀNH CHINH