Công an xã Ba Lế, huyện Ba Tơ (Quảng Ngãi) giúp người dân sửa sang lại nhà hư hỏng do bão.
Mặc dù là cơn bão mạnh, nhưng theo đánh giá, thiệt hại do bão gây ra đã được hạn chế ở mức thấp nhất. Theo thống kê sơ bộ ban đầu, bão làm 74 người bị thương, gần 100 nhà sập, đổ; hơn 3.000 nhà bị hư hại, tốc mái, nhiều cây xanh bị ngã, đổ. Tuy nhiên, những thiệt hại vừa nêu giảm nhiều so với các cơn bão có cường độ tương đương đổ bộ. Có được kết quả đó là sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của người dân. Ðặc biệt, công tác phòng, chống thiên tai ngày càng bài bản, chuyên nghiệp hơn.
Dự báo xa, cảnh báo sớm
Bão số 4 (tên quốc tế là Noru) là một cơn bão rất mạnh, trước khi đổ bộ vào Philippines đã đạt cấp độ siêu bão. Trên Biển Ðông, bão đạt cấp 14, cấp 15, giật cấp 17 khi ở phía nam quần đảo Hoàng Sa. Theo Giám đốc Trung tâm dự báo Khí tượng-Thủy văn quốc gia Mai Văn Khiêm, công tác dự báo về cơn bão này đã được triển khai rất sớm. Ngay từ ngày 23/9 khi bão còn cách xa Philippines, Trung tâm đã ra công văn cảnh báo sớm và gửi tới Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống thiên tai. Ðến ngày 26/9, khi bão vừa vào Biển Ðông, Trung tâm dự báo đã phát tin bão khẩn cấp, kèm theo thông tin dự báo từng giờ về cường độ, hướng di chuyển của bão.
Với sự quan tâm của toàn hệ thống chính trị, công tác dự báo phục vụ cơn bão số 4 đã được triển khai từ rất sớm. Toàn bộ hệ thống các trạm quan trắc khí tượng-thủy văn của Tổng cục Khí tượng-Thủy văn, đặc biệt là các ra-đa thời tiết ven biển đã thực hiện quan trắc tăng cường, bổ sung phục vụ dự báo bão. Theo đó, nhận định ban đầu khu vực các tỉnh, thành phố Ðà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Ðịnh là vùng có cấp độ rủi ro thiên tai cấp 4. Nhưng đến chiều ngày 27/9 đã thu hẹp vùng rủi ro thiên tai cấp 4 tập trung tại các tỉnh, thành phố Thừa Thiên Huế, Ðà Nẵng, Quảng Nam, bắc Quảng Ngãi. Tổng cộng, Trung tâm dự báo đã ban hành 33 tin chính thức và 44 tin nhanh bổ sung phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, ứng phó.
Mặt khác, Trung tâm Dự báo Khí tượng-Thủy văn quốc gia thường xuyên giữ liên lạc và thảo luận với các Cơ quan Khí tượng Philippines, Nhật Bản để trao đổi về đặc điểm bão và những tác động ở Philippines, về dự báo quỹ đạo, cường độ và ảnh hưởng có thể có của bão số 4. Mặc dù các cơ quan dự báo quốc tế đưa ra nhận định bão rất mạnh khi vào bờ, có nước dự báo lên siêu bão. Nhưng với hệ thống quan trắc ra-đa dọc ven biển, cơ quan dự báo Việt Nam đã đưa ra các phân tích và dự báo cường độ bão khi đổ bộ vào bờ sát thực tế hơn.
Ngoài ra, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã xây dựng và vận hành các hệ thống giám sát vận hành 11 quy trình liên hồ chứa và Hệ thống giám sát tài nguyên nước, trong đó với hơn 130 hồ chứa, đập dâng quan trọng được cập nhật hằng giờ và khoảng trên 450 hồ chứa, đập dâng lớn nhỏ đã kết nối và truyền dữ liệu tự động, liên tục tối thiểu 15phút/lần phục vụ dự báo, cảnh báo thiên tai.
Lực lượng chức năng giúp dân lợp lại nhà bị tốc mái tại thôn Mai Vĩnh, xã Vinh Xuân, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. (Ảnh CÔNG HẬU)
Thiệt hại ít không phải do may mắn
Theo Tổng cục Phòng, chống thiên tai, bão số 4 đã làm 74 người bị thương; 95 nhà sập, 3.264 nhà bị hư hại, tốc mái, 1.415 nhà bị ngập. Về nông nghiệp, đã có 295ha lúa, 1.038ha hoa màu, 6ha thủy sản bị ngập; 5.262 cây xanh gãy đổ. Nhiều công trình thủy lợi, bờ sông, đường giao thông bị sạt lở… Tuy nhiên, mức độ thiệt hại như thống kê là rất thấp so với các cơn bão cùng cấp đổ bộ. Theo Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, chống bão số 4 hiệu quả, không thiệt hại về người không phải là do may mắn. Có được kết quả như vậy là nhờ sự chủ động từ Trung ương đến địa phương. Việc sơ tán người dân ra khỏi vùng nguy hiểm, vùng có nguy cơ sạt lở cao được các địa phương triển khai rất khẩn trương. Người dân cũng đã tự giác và tuân thủ các chỉ đạo cũng như tích cực phối hợp với các lực lượng chức năng, chủ động trong phòng, chống bão lụt.
Ðể hạn chế thấp nhất thiệt hại về người do bão gây ra cần xây dựng các kịch bản phương án và triển khai phù hợp với diễn biến bão theo phương châm bốn tại chỗ.
Phó Tổng cục Trưởng Phòng, chống thiên tai Phạm Ðức Luận
Chia sẻ với chúng tôi về công tác chỉ đạo, điều hành trong phòng, chống bão số 4, Phó Tổng cục Trưởng Phòng, chống thiên tai Phạm Ðức Luận cho biết: Ðể hạn chế thấp nhất thiệt hại về người do bão gây ra cần xây dựng các kịch bản phương án và triển khai phù hợp với diễn biến bão theo phương châm bốn tại chỗ. Ðồng thời quyết liệt vận động và tổ chức di dời nhân dân ra khỏi vùng nguy hiểm; cho học sinh nghỉ học, người lao động nghỉ làm; không cho người dân ra đường trong thời gian bão là các yếu tố quyết định để không xảy ra thiệt hại về người. Mặt khác, không được chủ quan, cần huy động nội lực, kết hợp kinh nghiệm ứng phó. Quan trọng nhất là người dân, cộng đồng đùm bọc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau.
Là địa bàn bão trực tiếp đổ bộ, nhưng thành phố Ðà Nẵng không có thiệt hại về người, kể cả người bị thương. Trong tổng số hơn 3.000 căn nhà hư hỏng, tốc mái, Ðà Nẵng chỉ có hơn 200 nhà hư hại. Theo ông Lê Trung Chinh, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Ðà Nẵng thì qua công tác phòng, chống bão số 4, thành phố Ðà Nẵng rút ra ba bài học kinh nghiệm lớn. Thứ nhất là cần quyết liệt di dời dân ra khỏi khu vực nguy hiểm, khu vực có khả năng sạt lở bằng các biện pháp mạnh. Việc vận động nhân dân không dễ nhưng chính quyền thành phố đã kiên trì giải thích, vận động từ cơ sở để người dân đồng ý di dời. Thứ hai là thực hiện nghiêm túc, kịp thời, quyết liệt các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo tiền phương ứng phó bão số 4, các bộ, ngành chức năng trong phòng, chống bão lụt. Thứ ba là triển khai bài bản phương án ứng phó với bão, sẵn sàng kích hoạt các phương án, kịch bản về phòng, chống bão lụt tương ứng thực tiễn bằng phương châm "bốn tại chỗ".
Ông Hoàng Văn Ðiền, Tổ trưởng tổ dân phố 60, phường Nại Hiên Ðông, quận Sơn Trà, thành phố Ðà Nẵng cho rằng, nhờ sự chỉ đạo quyết liệt từ cấp thành phố đến phường và chi bộ khu vực đến tổ dân phố, người dân đã nâng cao được ý thức phòng, chống bão, giảm thiểu thiệt hại.
Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt từ cấp thành phố đến phường và chi bộ khu vực đến tổ dân phố, người dân đã nâng cao được ý thức phòng, chống bão, giảm thiểu thiệt hại.
Ông Hoàng Văn Ðiền, Tổ trưởng tổ dân phố 60, phường Nại Hiên Ðông
"Tổ dân phố chúng tôi cập nhật tin tức nhanh nhất từ Tổng đài 1022 của thành phố Ðà Nẵng, chuyển ngay đến nhóm Zalo của tổ dân phố để từng hộ dân nắm được diễn biến thời tiết. Bà Phạm Thị Nương (trú xã Bình Hải, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) chia sẻ: "Ngay khi có thông tin bão số 4 bắt đầu ảnh hưởng đến Quảng Ngãi là trưởng thôn đã đi từng cụm xóm hướng dẫn, phân từng nhóm hộ đi đâu, ở đâu để trú bão an toàn. Xa thì có xe đón đi, gần thì bà con tự di chuyển. Người già thì đội xung kích đưa đi tận nơi. Chiều 27/9, trước khi bão đổ bộ, vợ chồng tôi cùng hai con đã chuẩn bị nhu yếu phẩm và tự di chuyển lên điểm trường tiểu học của xã để qua đêm bão". Sự tận tâm và trách nhiệm của chính quyền đã khiến bà Nương và mọi người tích cực hưởng ứng.
Tại cuộc họp trực tuyến đánh giá tình hình, khắc phục thiệt hại và rút kinh nghiệm công tác ứng phó với bão số 4 ngày 28/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh sáu bài học kinh nghiệm về công tác ứng phó bão, đó là: cương quyết, quyết liệt, nhất quán vận động, di dời nhân dân ra khỏi nơi nguy hiểm là yếu tố quyết định để không bị thiệt hại về người. Thứ hai, nắm chắc diễn biến, bám sát tình hình, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, người dân và doanh nghiệp để phòng, chống bão nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả. Thứ ba, xây dựng kịch bản, phương án phù hợp tình hình và khi xảy ra tình huống thì vận hành các kịch bản, phương án này theo phương châm bốn tại chỗ. Thứ tư, công tác lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, chủ động, tích cực, bám sát tình hình, từ sớm, từ xa, từ cơ sở. Thứ năm, thông tin, hướng dẫn kịp thời, thông suốt, toàn diện, đầy đủ tới người dân, các cấp ủy, chính quyền và doanh nghiệp. Thứ sáu, theo quy luật tự nhiên, miền trung là nơi thường xuyên có mưa lũ, bão gió vào các tháng 9, 10, 11, vì vậy, phải luôn đề cao tinh thần cảnh giác, không lơ là, chủ quan, cũng không lo sợ, hoang mang, hốt hoảng, mất bình tĩnh. Phải ứng phó bão lũ với sự bản lĩnh, bình tĩnh, tự tin, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, với nội lực, kinh nghiệm của mình, sự lãnh đạo của Ðảng, sự quản lý của Nhà nước và các cấp chính quyền, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia của người dân và doanh nghiệp.
Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh chủ động ứng phó mưa lũ, ngập lụt, sạt lở đất
Ngày 29/9, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai có Công điện số 30/CÐ-QG gửi Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh để chủ động ứng phó với mưa lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất. Từ đêm ngày 28-29/9, các tỉnh Thanh Hóa đến Hà Tĩnh đã có mưa lớn từ 150-300mm, gây lũ, ngập lụt trên diện rộng, nhất là tại Nghệ An. Ngày 30/9, tiếp tục có mưa lớn, lũ thượng lưu sông Ngàn Sâu và Ngàn Phố lên mức báo động (BÐ)2-BÐ3 và trên BÐ3, các sông khác ở Thanh Hóa, Nghệ An lên BÐ1 và trên BÐ1. Nguy cơ cao lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi, ngập lụt vùng trũng thấp, ven sông.
Văn phòng đề nghị các tỉnh theo dõi chặt chẽ diễn biến mưa lũ, thông tin kịp thời, đầy đủ đến các cấp chính quyền, người dân; tổ chức sơ tán người dân khỏi vùng nguy cơ cao ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất. Bố trí lực lượng kiểm soát, hướng dẫn giao thông tại các ngầm, tràn, khu vực ngập sâu, nước chảy xiết; chủ động lực lượng, vật tư, phương tiện khắc phục sự cố; vận hành điều tiết, bảo đảm an toàn các hồ chứa và hạ du, đặc biệt là các hồ chứa thủy điện nhỏ, hồ thủy lợi xung yếu...
Tại Nghệ An, do hoàn lưu bão số 4 gây mưa lớn, đã có hai người chết và một người bị mất tích; 71 hộ phải di dời, 7.306 nhà bị ngập, 25 nhà bị ảnh hưởng do sạt lở đất. Trên địa bàn tỉnh hiện có nhiều tuyến đường, cầu cống bị sạt lở, hư hỏng, người và phương tiện không thể qua lại trên các tuyến quốc lộ 48, 48E, 15, nhiều tuyến tỉnh lộ...
Theo Nhân Dân