Trong số học viên bảo vệ luận văn đạt loại xuất sắc và giỏi có nhiều người vừa mới tốt nghiệp đại học. Nhiều người trong số họ phải học “trầy vi tróc vẩy” suốt 4 năm mới có được tấm bằng tốt nghiệp loại khá. Trong khi đó, học cao học theo hình thức chính quy không tập trung (tức là chỉ học tại trường vào hai ngày nghỉ cuối tuần) khoảng một năm là có thể đăng ký đề tài làm luận văn thạc sĩ.

Làm luận văn cao học, nhất là lĩnh vực khoa học xã hội thời nay - như có chuyên gia giáo dục từng nhận định một cách chua chát: Đơn giản như... đan rổ!

Đơn giản trước hết do giảng viên hướng dẫn “dễ tính, dễ chiều, dễ xiêu lòng” trước thái độ hết sức “khiêm tốn, cầu thị, khéo léo” của học viên. Vì thế, nhiều thầy cô yêu thương, giúp đỡ học viên hết mực. Nếu không vậy thì làm sao lại nới tay chấm “cơn mưa điểm giỏi” như thế?

Đơn giản, vì đề tài nhiều học viên lựa chọn thường không quá mới mẻ, thiếu tính phát hiện, lại được chấp nhận tỷ lệ sao chép không quá 20% so với các đề tài đã có, đã làm (tất nhiên là phải có nguồn trích dẫn tham khảo). Trong khi lĩnh vực khoa học xã hội vốn rất rộng nên ai cũng có thể tìm được lý do chọn đề tài mà không dễ bị người khác bắt bẻ!

Đơn giản, vì thời nay tìm kiếm, nhờ vả được người làm hộ luận văn cao học không khó. Có cả một đội quân viết thuê luận văn cao học, với nhiều thành phần từ tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân đến cả sinh viên đại học đều có thể kiếm tiền, tăng thu nhập từ việc “đồng hành, hỗ trợ” các học viên sớm vượt qua cửa ải nhọc nhằn đèn sách khuya sớm... để bảo vệ xuất sắc luận văn tốt nghiệp!

Đơn giản, vì hội đồng thẩm định luận văn cao học ở các cơ sở đại học, sau đại học đều thuộc diện “đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”, tức là những người thân thiết đến mức chỉ cần liếc mắt qua cũng đã hiểu ý nhau rồi. Thế nên, trong nhiều cuộc bảo vệ luận văn cao học hiện nay, không ít giảng viên có học hàm, học vị “diễn” khéo lắm, khéo đến mức có vị đưa ra câu hỏi phản biện thoạt nghe rất hóc búa, nhưng thực chất là nằm trong kịch bản mà học viên bảo vệ luận văn đã biết trước để trả lời, giải đáp sao cho... thuyết phục nhất.

Đơn giản, vì các cơ sở đào tạo đại học, sau đại học đua nhau mở các mã ngành, chuyên ngành đào tạo thạc sĩ nhiều như nấm sau mưa. Vì tự chủ, vì muốn có nhiều nguồn thu để nuôi bộ máy và cũng là một cách khuếch trương, quảng bá vị thế nhà trường nên nhiều nơi tìm cách mời chào, thu hút càng nhiều học viên cao học càng tốt.

Không phủ nhận những đóng góp tích cực của các cơ sở đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước; và không phải học viện, trường đại học nào cũng “thả cửa” đào tạo trình độ cao học; nhưng thực tế vẫn có một số cơ sở giáo dục đại học khá dễ dãi trong đào tạo thạc sĩ, nhất là ở lĩnh vực khoa học xã hội. Nếu ngành giáo dục cũng như bản thân các cơ sở giáo dục đại học không kiên quyết chấn chỉnh và tự chấn chỉnh những mặt trái của sự đơn giản nêu trên thì nguy cơ hàng loạt người trẻ sở hữu trình độ cao (vì có bằng thạc sĩ) nhưng vẫn phải làm những công việc phổ thông như công nhân, giao hàng, phục vụ nhà hàng... là dễ hiểu. Nhìn rộng ra, đó còn là một sự lãng phí xã hội vì đào tạo cung vượt quá cầu!

Theo Quân Đội Nhân Dân