Trường đại học phải trích tối thiểu 3% học phí để cấp học bổng: Chính sách mới tác động ra sao?

Bộ Tư pháp đang thẩm định dự thảo nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục, trong đó đáng chú ý là quy định về tỉ lệ các trường đại học phải trích từ nguồn thu học phí để cấp học bổng. 

Dự thảo do Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng.

Điều chỉnh nhiều thủ tục, quy trình

Theo cơ quan soạn thảo, dự thảo nghị định điều chỉnh nội dung thủ tục, quy trình bổ nhiệm cán bộ quản lý cơ sở giáo dục; tiến sĩ danh dự, giáo sư danh dự; việc chuyển nhượng vốn đối với cơ sở giáo dục; việc miễn, giảm giá vé dịch vụ công cộng cho học sinh, sinh viên; học bổng khuyến khích học tập, học bổng chính sách...

Trong đó, về quy trình phong tặng tiến sĩ danh dự, nghị định đã bỏ bước trình hội đồng trường đối với cơ sở giáo dục đại học công lập. Việc sửa đổi này là do hiện nay cơ sở giáo dục đại học công lập không còn hội đồng trường theo quy định của Luật Giáo dục đại học sửa đổi.

Cập nhật quy định về học bổng

Một nội dung khác, về quy định nguồn học bổng khuyến khích học tập, dự thảo nghị định quy định tỉ lệ bố trí ngân sách tối thiểu cho học bổng khuyến khích học tập tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học công lập là 5% tổng chi ngân sách cho giáo dục đại học và 3% từ tổng thu học phí chính quy đối với trường công lập.

Nội dung này được điều chỉnh do Luật Giáo dục đã được sửa đổi, bổ sung quy định ngân sách nhà nước chi cho giáo dục đại học tối thiểu 3% tổng chi ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó nâng tỉ lệ trích học bổng từ nguồn thu học phí tại trường tư thục ngang với tỉ lệ tại trường công lập là tối thiểu 3% nguồn thu học phí.

Dự thảo cũng điều chỉnh các tiêu chí xét cấp học bổng khuyến khích học tập cho học sinh trường chuyên và trường năng khiếu đảm bảo sự thống nhất với cách đánh giá mới. Việc đánh giá kết quả rèn luyện và kết quả học tập của học sinh không còn sử dụng khái niệm "hạnh kiểm" và "học lực" như trước mà được thay bằng các mức tốt, khá, đạt, chưa đạt.

Dự thảo cũng sửa đổi quy định về mức học bổng cấp một tháng cho học sinh để phù hợp với quy định tại nghị quyết 217/2025 của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. 

Theo đó, nghị quyết 217 quy định "miễn học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục công lập".

Do đó, từ năm 2025-2026 học sinh tại các cơ sở giáo dục công lập không phải đóng học phí; việc quy định mức học bổng cấp cho một học sinh một tháng tối thiểu theo mức học phí hiện hành là không phù hợp. Thay vào đó, dự thảo nghị định quy định mức học bổng tối thiểu theo mức trần của khung học phí.

Cụ thể, dự thảo quy định đối với trường chuyên, trường năng khiếu: mức học bổng cấp cho một học sinh do HĐND cấp tỉnh quyết định nhưng không thấp hơn ba lần mức trần của khung học phí hiện hành đối với trường trung học phổ thông tại địa phương.

Đối với khối trung học phổ thông chuyên trong cơ sở giáo dục đại học: mức học bổng cấp cho một học sinh do hiệu trưởng cơ sở giáo dục đại học quy định nhưng không thấp hơn mức trần của khung học phí hiện hành đối với trường trung học phổ thông tại địa phương nơi trường đó đặt trụ sở.