Văn hóa nơi công cộng

Giáo dục trẻ nhỏ giúp hình thành lối ứng xử văn hóa. Ảnh: MỸ LINH

Từ hành động nhỏ

Văn hóa nơi công cộng thể hiện sự hiểu biết và ý thức trách nhiệm của mỗi người đối với cộng đồng. Trong không gian giao tiếp ngày càng mở rộng như hiện nay, văn hóa ứng xử của mỗi người cần được nâng lên để tô đẹp môi trường nơi mình học tập, công tác, sinh sống. Một hành động ứng xử văn hóa không nhất thiết là việc làm cao siêu, to lớn, đôi khi chỉ cần vài hành động nhỏ như giúp đỡ người già, trẻ nhỏ hay hỗ trợ người khuyết tật qua đường.

Anh Nguyễn Chí Thiện, làm nghề lái xe vận chuyển hàng hóa đường dài chia sẻ: “Trong những chuyến đi có nhiều lần tôi nhìn thấy những hành động tốt của những người xung quanh đối xử với nhau như giúp mang vài gói đồ qua đường, nhường đường cho người có chuyện cấp bách… Đôi khi tôi cũng nhận được sự hỗ trợ của mọi người khi xe gặp trục trặc trong chuyến đi, những lúc như vậy cảm thấy rất ấm lòng và biết ơn”.

Hành vi ứng xử giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách của mỗi người, nhất là đối với giới trẻ. Vì vậy, thời gian qua vấn đề xây dựng và phát triển văn hóa, trong đó có văn hóa ứng xử nơi công cộng được các cấp, ngành, địa phương coi trọng. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, thực hiện thông qua các cuộc vận động, phong trào, giáo dục ở nhà trường, gia đình và ngoài xã hội nhằm hướng đến mục tiêu xây dựng ý thức trách nhiệm của người dân đối với cộng đồng bằng những hành vi ứng xử phù hợp với truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc và xu thế phát triển của xã hội.

Giáo dục văn hóa ứng xử là quá trình lâu dài, trong đó vai trò của gia đình rất quan trọng, nhất là dạy dỗ trẻ nhỏ trong giai đoạn hình thành nhân cách. Chị Nguyễn Kim Chi, ngụ phường Long Xuyên chia sẻ: “Tôi thường dạy con bằng cách chỉ cho cháu thấy những việc nên làm và không nên làm ở nơi công cộng. Ví dụ, khi nhìn thấy một người tốt bụng giúp người khuyết tật đi qua đường tôi nói cho cháu biết đó là hành động đẹp và khuyến khích cháu làm theo. Còn nhìn thấy hành động cư xử, ăn nói không đúng mực với người lớn tuổi tôi phân tích cho cháu hiểu đó là việc nên tránh…”.

 Trong xã hội, bên cạnh những người có hành vi ứng xử văn minh vẫn còn không ít cá nhân hành xử thiếu văn hóa ở nơi công cộng. Những hành vi kém ý thức được thể hiện qua hành động chen lấn nhau, văng tục, phóng nhanh, vượt ẩu khi tham gia giao thông, xả rác bừa bãi nơi công cộng, vẽ bậy lên tường, ăn mặc phản cảm đi vào nơi tôn nghiêm, thờ tự…, khiến nhiều người bức xúc. Ông Ngô Văn Sái, ngụ phường Long Xuyên nói: “Tôi rất khó chịu với các hành vi người điều khiển phương tiện tham gia giao thông trên đường đi lấn làn. Có nhiều trường hợp, trời mưa, một số đoạn đường ngập nước, không ít người kém ý thức khi di chuyển qua những nơi ngập nước cứ chạy thật nhanh làm nước bẩn bắn vào quần áo, mặt mũi người xung quanh…”.

Xây dựng lối sống tốt đẹp nơi công cộng

Chị Lê Thị Mỹ Ngọc, ngụ phường Long Xuyên cho biết: “Đối với tôi hành vi ứng xử chuẩn mực nơi công cộng, ứng xử giữa mọi người với nhau rất quan trọng. Vì vậy, khi gặp tình trạng nhóm người thỏa sức hò hét, náo động ở quán ăn, quán cà phê hoặc ở nơi công cộng nào đó gây ảnh hưởng đến mọi người xung quanh, tôi rất khó chịu. Tôi nghĩ để xây dựng lối sống đẹp ở nơi công cộng mỗi người cần nâng cao ý thức tự giác và phải phát huy vai trò giáo dục của gia đình, nhà trường đối với con em, học sinh ngay từ khi còn bé”.

Xây dựng văn hóa ứng xử nơi công cộng là yêu cầu cần thiết trong bối cảnh hiện nay nhằm tạo ra môi trường văn hóa lành mạnh. Hành vi ứng xử văn hóa nơi công cộng được biểu thị thông qua sự tôn trọng, quan tâm, giúp đỡ giữa người với người hoặc ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường sống… Do đó, để nâng cao ý thức ứng xử văn hóa nơi công cộng, cần quan tâm xây dựng văn hóa ứng xử cho mọi người, mọi nhà. Mỗi người cần nhận thức, tự giác, trách nhiệm chung với cộng đồng, xã hội trong việc giữ gìn cách ứng xử đẹp, văn hóa, văn minh với nhau. Thông qua các cuộc vận động, các phong trào khuyến khích, lan tỏa các hành động, việc làm tử tế, giàu nghĩa tình…

Để hình thành lối ứng xử văn minh, lịch sự, cần nâng cao chất lượng giáo dục trong mỗi gia đình, nhà trường và xã hội. Ở nhà, người lớn phải là tấm gương cho trẻ nhỏ, phải giáo dục về hành vi văn hóa, văn minh để hình thành nhân cách. Ở trường học, học sinh phải được giáo dục đạo đức, trang bị những kỹ năng, lối sống đẹp.

Việc lan tỏa những giá trị truyền thống, nếp sống tốt đẹp của dân tộc và những bài học, câu chuyện, gương điển hình cũng cần được tuyên truyền, phổ biến. Mỗi cá nhân cần tiếp thu những nét văn hóa, văn minh trong bối cảnh phát triển của xã hội để xây dựng, phát triển nét văn hóa tốt đẹp trong đời sống. Cần có biện pháp chế tài xử lý nghiêm đối với những hành vi vi phạm chuẩn mực đạo đức và quy tắc xã hội, tạo hành lang pháp lý đủ mạnh để vừa giáo dục vừa răn đe, giúp mỗi người tự nâng cao ý thức điều chỉnh hành vi, góp phần xây dựng các chuẩn mực ứng xử văn hóa.

MỸ LINH