Xóm cá ven dòng Vĩnh Tế

Chộn rộn khúc kênh

Ngày cuối tuần, có dịp dạo một vòng ven kênh Vĩnh Tế, mới thấy hết không khí tất bật của “xóm cá”. Tại vựa cá của anh Giàu (phường Núi Sam, TP. Châu Đốc), nhiều phụ nữ đang rửa cá, chuẩn bị giao cho cơ sở làm mắm. Đây là đợt khai thác cá cuối cùng trong năm trên đồng, nên họ tranh thủ làm vần công không ngơi nghỉ. Những con cá linh, cá chốt to bằng ngón tay cái được thu mua mạnh. Anh Giàu cho hay, thời điểm này, nguồn cá đồng rất tươi ngon, vựa của anh gom hàng tấn cá linh/ngày.

Những chiếc rọng cá của ngư dân ven kênh Vĩnh Tế

Mỗi ngày, hàng chục đầu xuồng đến đây cân cá linh, cá chốt, cá lóc. Ngoài ra, khoảng 20 phụ nữ đảm trách khâu làm sạch cá, kiếm thu nhập từ 200.000 - 300.000 đồng/ngày. Hồi trước, cả xóm này làm cá ngày đêm, thắp đèn dầu cần mẫn. Mỗi ngày, các chị làm sạch hàng tấn cá linh, nhờ vậy thu nhập ổn định, không phải đi xa làm việc vất vả. Có chị rổn rảng cho biết thêm, mấy tháng trước lên tỉnh Bình Dương làm công nhân không đủ ăn, chi phí tiền trọ. Anh Giàu kêu về làm cá, vậy mà có dư. “Cá linh 10.000 đồng/kg, kho ăn từ sáng cho đến chiều. Nhiều loại cá khác ở đây giá rẻ bèo, ăn không hết phải làm khô, mắm. Đi xa, vật giá quá cao, làm hoài không có dư. Về quê gần gia đình chòm xóm, nương tựa nhau, thu nhập mỗi tháng 6 triệu đồng, tôi có thể nuôi sấp nhỏ ăn học” - chị Chúc bày tỏ.

Anh Giàu cho hay, nhờ có mấy chị em này mà công đoạn làm sạch cá được duy trì ổn định, nguồn cá cung cấp cho cơ sở khô, mắm đều đặn. Ngày trước, nước trên đồng rút cạn, người dân khai thác đổ đống trước nhà, nhưng không ai làm, do thiếu thốn nhân công lao động, đành phải bán cho người dân ủ mắm hoặc làm cá mồi trong chăn nuôi cá. Trong mùa lũ, vựa cá của anh Giàu còn bố trí nhân công làm sạch bụng cá linh ướp lạnh cung cấp cho các chợ trên TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Bình Dương.

Mặt hàng đón Tết

Con nước trên đồng rút về kênh, những luồn đú trơ bộ khung cũ kỹ, tấm lưới còn in rõ một vạch ngang, nhìn là biết đỉnh lũ năm nay cao đến mức nào. Phía xa, một vài người dân đang nhổ cây đài (cây tràm cắm cố định luồn đú) dời xuống dòng kênh, tiếp tục khai thác những con cá còn sót lại. Anh Sớm vừa cân xong 300kg cá linh rọng sống cho người mua mang về cắt đầu làm mắm. Vợ anh rửa tay đếm tiền khách trả, còn anh lên bờ chỉnh sửa lại chiếc máy dầu, lạch cạch chuẩn bị tát nước trên đồng sạ lúa vụ đông xuân. Anh Sớm vui vẻ cho biết: “Cá làm sạch bụng giao tận nơi 50.000 đồng/kg. Đầu mùa giá cá linh làm sạch 100.000 đồng/kg. Dạo rày, nguồn cá trên đồng chạy mạnh, khoảng 1 tuần nữa là sẽ đứt nguồn cá linh do khô đồng”.

Dõi theo bờ bên kia dòng kênh, gió đông lất phất làm những hàng cây xác xơ, cũng là lúc con nước rút cạn đồng, trơ lớp bùn non nhão nhoét. Quanh năm, người dân quen với vụ mùa, con nước nên có kinh nghiệm. Mùa lũ về thì mang ngư cụ ra đồng khai thác cá, tôm. Khi mùa nước giựt thì sạ lúa. Nhờ vậy, họ có thu nhập thường xuyên. Riêng, mùa lũ năm nay, anh Sớm bỏ túi trên 50 triệu đồng từ nghề khai thác cá trên đồng nước. Anh khoe, có được nguồn vốn này, anh tiếp tục đầu tư chi phí cho vụ lúa đông xuân tới đây.

Xóm cá chộn rộn ven dòng kênh Vĩnh Tế

Tiếp tục men theo con đường cũ sát mé kênh, chúng tôi lại gặp một bến cá mua bán nhộn nhịp. Những chiếc vỏ lãi chạy xé nước từ bên cánh đồng giáp biên, chở cá về cân cho chủ vựa. Tiếng cười nói, tiếng trả giá làm náo động xóm làng ven biên. Nhìn xuống dòng kênh, ghe xuồng tấp nập cặp bến. Thi thoảng, còn thấy chiếc ghe chở đoàn khách du lịch nước ngoài tham quan đời sống bà con.

Anh Biên (chủ vựa thu mua cá đồng) bước xuống chiếc vỏ lãi, xúc cá tạp trong thùng xốp vào sọt, đem lên bờ cân cho chủ nuôi cá ao hầm. Mỗi ngày, anh thu mua hơn 2 tấn cá đủ loại. Cá tạp thì anh ướp lạnh bán cho chủ nuôi cá. Còn cá linh, cá chốt, anh cân lại cho bạn hàng bán lẻ tại chợ quê và người làm mắm. Anh Biên kể, ngày trước, mỗi khi lũ về, nơi đây là bãi cá đồng nhiều nhất xóm. Thấy được tiềm năng bến bãi nơi đây, anh bỏ vốn xây cái quán nhỏ, tiện lợi cân cá và phục vụ nước giải khát cho bà con.

Cái nắng biên giới gắt gỏng, nhưng khi vào quán anh Biên ngồi rất thoải mái và mát mẻ, do hứng trọn vẹn từng cơn bấc non khẽ khàng. Từ trên quán, nhìn xem ngư dân cân cá đồng rộn ràng, chúng tôi cảm nhận được vùng quê giàu sản vật do thiên nhiên phóng khoáng ban tặng. Nước càng rút khô thì những loại cá ngon, như: Lóc, trê, chạch, leo, kết... được khai thác rất nhiều. Nguồn cá bán chợ không hết, tiểu thương mua về làm khô, mắm tiêu thụ từ nay đến Tết Nguyên đán. Ông Bảy Thâu (67 tuổi) đậu chiếc xe gắn máy “thồ” cặp giỏ xách khủng, chờ ngư dân thu mua cá chốt. Khi những sọt cá còn tươi rói được mang từ dưới kênh lên đổ vào giỏ xách, ông tự hào về con mắm do người dân ở phường Núi Sam làm rất thơm ngon, không đâu sánh bằng.

Trời chiều, xóm cá dòng kênh Vĩnh Tế thưa dần tiếng máy nổ của ngư dân. Họ vào quán ngồi nhâm nhi thư giãn ly cà-phê, xua tan mệt nhọc sau một ngày mưu sinh vất vả trên đồng.

LƯU MỸ