10 sự kiện nổi bật của ngành tài chính Việt Nam năm 2024

Trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước biến động phức tạp, ngành Tài chính Việt Nam đã nỗ lực vượt bậc, triển khai nhiều giải pháp sáng tạo, điều hành chính sách tài khóa linh hoạt, hiệu quả, góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tài chính-ngân sách năm 2024.

Ngày 31/12, Bộ Tài chính đã công bố 10 sự kiện nổi bật của ngành góp phần quan trọng vào trong việc ổn định và phát triển kinh tế đất nước.

Điều hành chính sách tài khóa linh hoạt

Đối mặt với nhiều thách thức kinh tế-xã hội, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất và triển khai gói hỗ trợ tài khóa quy mô lớn, lên tới 197 nghìn tỷ đồng. Các chính sách nổi bật bao gồm giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng cho hầu hết hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất thuế 10% (giá trị khoảng 49 nghìn tỷ đồng), giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu (giảm khoảng 42,5 nghìn tỷ đồng), giảm 36 khoản phí, lệ phí (giảm khoảng 700 tỷ đồng), giảm 50% lệ phí trước bạ ô tô lắp ráp trong nước (giảm khoảng 2.600 tỷ đồng) và gia hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp (khoảng 98 nghìn tỷ đồng). Những chính sách này đã góp phần tháo gỡ khó khăn, kích thích sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thu ngân sách Nhà nước vượt cao dự toán

Bất chấp tình hình thế giới bất ổn, ngành Tài chính đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước, đạt khoảng 2.025,4 nghìn tỷ đồng, bằng 119,1% (tăng 324,4 nghìn tỷ đồng) dự toán và tăng 15,5% so với năm 2023. Trong đó, thu ngân sách Trung ương ước đạt 123,7% dự toán, thu ngân sách địa phương ước đạt 114,4% dự toán. Theo đó, tỷ lệ động viên vào ngân sách Nhà nước 17,8% GDP, riêng thuế và phí đạt 14,2% GDP.

Thành công này đến từ việc triển khai đồng bộ các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, kết hợp với đẩy mạnh các giải pháp quản lý thu, chống thất thu thuế, đặc biệt là đổi mới quản lý thuế đối với kinh doanh thương mại điện tử, nền tảng số, thu tiền sử dụng đất.

Chuyển đổi số và ứng dụng AI trong quản lý

Bộ Tài chính tiếp tục tiên phong ứng dụng công nghệ, hướng đến nền tài chính số hiện đại, phục vụ mục tiêu Chính phủ số. Cụ thể, Cơ quan Thuế triển khai ứng dụng trợ lý ảo (TLA) và Chatbot, đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào quản lý thuế. Cơ quan Hải quan cũng quyết liệt thực hiện thành công với “Hải quan số,” “Hải quan thông minh” và “Hải quan xanh,” giúp đơn giản hóa thủ tục thông quan hàng hóa xuất-nhập khẩu, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Kho bạc Nhà nước nhận giải thưởng Chuyển đổi số xuất sắc với giải pháp Kho bạc điện tử-Hoàn thành triển khai dịch vụ công trực tuyến đến 100% đơn vị.

Sắp xếp tinh gọn bộ máy, hiệu lực-hiệu quả

Triển khai, tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017, Bộ Tài chính đã khẩn trương triển khai ngay với tinh thần trách nhiệm cao nhất, hoàn thành đúng thời hạn các công việc liên quan đến phương án cải cách, tinh gọn bộ máy với tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi,” “gác lại lợi ích riêng, vì lợi ích chung.”

Theo đó, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 2879/QĐ-BTC thành lập Ban Chỉ đạo sắp xếp tổ chức bộ máy của Bộ Tài chính do Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng làm Trưởng ban. Các đơn vị trong toàn ngành Tài chính xác định quyết tâm chính trị cao nhất trong thực hiện, quyết liệt, khẩn trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của đơn vị, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động.

Đột phá về thể chế, tháo gỡ điểm nghẽn

Bộ Tài chính đã hoàn thành 70/71 đề án, nhiệm vụ được giao trong năm 2024, trình Chính phủ 23 Nghị định và đang xem xét ban hành 20 dự thảo Nghị định. Đáng chú ý là ngày 29/11/2024, Quốc hội đã biểu quyết thông qua 1 Luật sửa 9 Luật, gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Dự trữ quốc gia, Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Việc sửa đổi, bổ sung 9 Luật đã kịp thời tháo gỡ ngay những điểm nghẽn, nút thắt về cơ chế, chính sách, tích cực tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thu hút đầu tư, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công, bổ sung nguồn lực cho ngân sách Nhà nước, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát hiệu quả nợ công.

Xếp hạng tín nhiệm quốc gia được đánh giá tích cực

Các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế (Moody’s, S&P, Fitch) tiếp tục khẳng định xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam với dự báo tích cực, đánh giá cao tăng trưởng kinh tế, nợ công ổn định (34% GDP so với mức trung bình BB là 53% GDP) và chiến lược quản lý nợ chủ động. Điều này tạo hiệu ứng tích cực cho nền kinh tế, nâng cao uy tín quốc gia và thu hút đầu tư nước ngoài.

Quốc hội bầu, phê chuẩn nhân sự cấp cao

Ngày 28/11, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XV, 100% đại biểu Quốc hội có mặt đã biểu quyết thông qua Nghị quyết phê chuẩn đề nghị của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm ông Nguyễn Văn Thắng giữ chức vụ Bộ trưởng Bộ Tài chính nhiệm kỳ 2021-2026.

Trước đó, ngày 26/8, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn đề nghị của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giữ chức Phó Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ khoá XV.

Chủ động sẵn sàng cho tổng kiểm kê tài sản công

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 213/QĐ-TTg ngày 01/03/2024 phê duyệt Đề án tổng kiểm kê tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 798/QĐ-BTC ngày 05/4/2024 về kế hoạch triển khai.

Nhằm triển khai Đề án thuận lợi, hiệu quả, đảm bảo tiến độ, Bộ Tài chính với vai trò là đơn vị chủ trì đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, tổ chức tập huấn, triển khai thử nghiệm công tác kiểm kê tài sản công tại các Bộ, ngành, địa phương trên cả nước, đảm bảo các điều kiện sẵn sàng cho công tác tổng kiểm kê tài sản công thực hiện từ 0h ngày 1/1/2025.

Phát triển thị trường tài chính đồng bộ, hiện đại

Thị trường chứng khoán duy trì tăng trưởng ổn định. Tính đến ngày 27/12, chỉ số VN-Index đạt 1.275,14 điểm và tăng 12,9% so với cuối năm 2023. Mức vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt gần 7,2 triệu tỷ đồng, tăng 21,2% so với cuối năm 2023, tương đương 70,4% GDP ước tính năm 2023, giá trị giao dịch bình quân đạt 21,1 nghìn tỷ đồng/phiên, tăng 19,9% so với bình quân năm trước.

Bên cạnh đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp phục hồi mạnh mẽ với 96 doanh nghiệp phát hành riêng lẻ với với khối lượng 396,7 nghìn tỷ đồng, tăng 33,6% so với năm 2023, khối lượng mua lại trước hạn khoảng 187 nghìn tỷ đồng và 1.431 mã trái phiếu của 326 tổ chức phát hành đã thực hiện đăng ký giao dịch. Tổng giá trị giao dịch trái phiếu doanh nghiệp đạt 1.026,6 nghìn tỷ đồng, giá trị giao dịch bình quân phiên đạt khoảng 4.224,8 tỷ đồng/phiên.

Thị trường bảo hiểm tiếp tục phát triển ổn định, hiện có 85 doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm và 1 chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài. Tổng tài sản ước đạt khoảng 1.007 nghìn tỷ đồng (tăng 10,9% so với năm 2023), từ đó đầu tư trở lại nền kinh tế đạt 850 nghìn tỷ đồng, tăng 13,2%.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng tổ chức các hội nghị xúc tiến đầu tư tài chính quốc tế, thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Điều hành giá linh hoạt, kiểm soát lạm phát

Năm 2024 là năm thứ 11 tiếp tục ghi nhận sự thành công trong công tác quản lý, điều hành giá, góp phần kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra.

Ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính với vai trò Thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành liên quan chủ động tính toán và dự báo các yếu tố tác động đến lạm phát, xây dựng các kịch bản, giải pháp điều hành giá cả năm. Cùng với đó, Bộ Tài chính thường xuyên cập nhật theo sát tình hình thực tế báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đưa ra các giải pháp phù hợp để kiểm soát lạm phát, qua đó góp phần ổn định mặt bằng giá cả.

Theo đó, chỉ số CPI bình quân năm 2024 ước tăng dưới 4%, thấp hơn mục tiêu đề ra và góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Hệ thống pháp luật về giá cũng được hoàn thiện, đảm bảo minh bạch và hiệu quả trong kiểm soát lạm phát.

Năm 2024 đánh dấu những nỗ lực vượt bậc của ngành Tài chính trong việc điều hành chính sách tài khóa linh hoạt, ứng dụng công nghệ, hoàn thiện thể chế và phát triển thị trường tài chính. Những thành tựu này đã góp phần quan trọng vào sự ổn định và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước trong bối cảnh đầy thách thức./.