Đặc sắc Lễ hội đền Đông Cuông năm 2024

Đông Cuông là ngôi đền cổ nằm bên dòng sông Hồng thuộc địa phận thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên. Là nơi thờ chính Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn trong tục thờ Mẫu Tam phủ của người Việt.

Vào thời khắc đầu tiên của ngày Mão tháng Giêng sẽ diễn ra nghi thức đặc biệt là Lễ tế trâu ngay trước sân đền. Nghi thức này vừa mang đậm tính tâm linh truyền thống, thể hiện rõ tập tục của người Tày khao. Ngay sau Lễ tế trâu và Lễ dâng chúc văn buổi sáng sớm của ngày Mão tháng Giêng là Lễ rước Mẫu sang sông.

Đây là một trong những lễ chính của Lễ hội đền Đông Cuông, diễn ra vô cùng trang nghiêm. Khi rước Mẫu sang sông, chiếc thuyền lớn quay trở về cũng là lúc dâng hương tế Mẫu. Thầy Mo tiến hành các nghi lễ cúng chính tiệc để cầu cho quốc thái dân an, mùa màng tươi tốt, vạn vật sinh sôi, cuộc sống hạnh phúc.

Ông Hà Đức Anh, Chủ tịch UBND huyện Văn Yên cho biết, thông qua Lễ hội, huyện Văn Yên mong muốn tiếp tục mở rộng quảng bá hình ảnh Di tích lịch sử cấp Quốc gia đền Đông Cuông đến với du khách thập phương, từng bước tạo sự đột phá về phát triển du lịch tâm linh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương năm 2024 và các năm tiếp theo, góp phần tích cực vào việc bảo vệ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Đền Đông Cuông còn có tên là đền Thần Vệ quốc theo sắc phong của triều đình Nguyễn. Ở đền Đông Cuông, Mẫu Thượng ngàn là bậc anh linh, quyền cao tối thượng nhưng gần gũi, bình dị trong đời sống tâm linh của người dân. Hình tượng Mẫu Thượng ngàn cai quản 81 cửa rừng có sự pha trộn, chồng lớp bởi nhiều truyền thuyết ở các thời đại khác nhau.

Ngoài thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng ngàn, đền Đông Cuông còn thờ thần Vệ quốc - các vị thần người bản địa có công trong kháng chiến chống giặc Mông - Nguyên như Hà Đặc, Hà Chương, Hà Bổng... Đền Đông Cuông được nhiều nhà nghiên cứu văn hóa dân gian nhận định là vùng khởi nguồn của Mẫu Thượng ngàn trong hệ thống thờ Mẫu của người Việt, có vị trí quan trọng trong hệ thống thờ đạo Mẫu, được coi là cội nguồn của Mẫu Thượng ngàn.

Tiệc chiều dâng lên Mẫu gồm có lễ chay và lễ mặn. Lễ chay gồm hoa quả, bánh khảo, oản... Lễ mặn gồm xôi, thịt lợn, thịt gà... Thầy Mo đốt 12 nén nhang, khấn cúng. Thầy Mo là người cao tuổi, hiểu biết về các tục hèm, lời khấn bằng tiếng Tày, đảm đương vai trò là "cầu nối" giữa thần linh và cộng đồng trong dịp hội...