Điều này tạo điều kiện cho các địa phương, nhà trường lựa chọn hình thức dạy học phù hợp với tình hình thực tế, tuy nhiên cũng tạo nên nhiều khó khăn cho cả thầy và trò, nhất là ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đòi hỏi sự nỗ lực của cả đội ngũ giáo viên và học sinh để hoàn thành chương trình dạy và học.
Khó khăn chồng chất
Một tiết dạy trực tuyến của giáo viên trường Trung học cơ sở Nguyễn Tri Phương, xã Quảng Tiến, huyện Cư M’gar (Đắk Lắk).
Trong bối cảnh dịch COVID-19 còn diễn biến phức tạp, việc dạy và học đang có xu hướng tổ chức theo hình thức trực tuyến trên truyền hình, internet. Tuy nhiên, tỉnh Đắk Lắk có đặc thù nhiều vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số nên đối với nhiều hộ gia đình việc học trực tuyến là điều “xa xỉ” khi thiếu thiết bị học tập lẫn đường truyền kết nối mạng internet.
Trước thềm năm học 2021-2022, Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk đã khảo sát khả năng học trực tuyến của học sinh. Kết quả cho thấy, tỷ lệ học sinh không có điều kiện học trực tuyến ở bậc Trung học Phổ thông là 3,24%; Giáo dục thường xuyên 4,53%; Trung học Cơ sở 17,54%; nhiều nhất là ở bậc Tiểu học 61,7%.
Theo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk, một trong những khó khăn để triển khai dạy học trực tuyến là nhiều học sinh thiếu thiết bị học tập. Năng lực sử dụng công nghệ thông tin của học sinh Tiểu học, một bộ phận học sinh Trung học còn hạn chế. Một số giáo viên lớn tuổi kỹ năng dạy học trực tuyến chưa thành thạo.
Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk, Lê Hữu Quynh cho biết: Năm học 2021-2022 hết sức đặc biệt khi bắt đầu và diễn ra trong bối cảnh địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội theo Chị thị 16/CT-TTg. Việc dạy và học cũng được tổ chức trong hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa, có 50% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Trên địa bàn còn khá nhiều học sinh không có thiết bị để học trực tuyến, nhiều “vùng lõm” về sóng để kết nối mạng internet. Bên cạnh đó, nhiều học sinh vẫn chưa tiếp cận được sách giáo khoa do việc đi lại bị hạn chế vì dịch bệnh hoặc hoàn cảnh gia đình khó khăn.
Cô Lê Thị Tuyến, giáo viên lớp 2A, trường Tiểu học Ama Trang Lơng, xã Cư Mgar, huyện Cư M'gar (Đắk Lắk) hướng dẫn bài tại nhà cho học sinh.
Cô Lê Thị Tuyến, giáo viên lớp 2A, Trường Tiểu học Ama Trang Lơng, xã Cư Mgar, huyện Cư M'gar, cho biết: Cả lớp có 31 học sinh đều là con em người dân tộc thiểu số và chỉ 14 em có thiết bị để học trực tuyến. Do đó, giáo viên phải áp dụng hình thức đến từng nhà học sinh để giao bài.
“Dạy học trực tuyến hay giao bài tận nhà là hình thức dạy và học đảm bảo an toàn trong hoàn cảnh dịch bệnh còn diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, điều này cũng gây khó khăn, phần nào ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học, nhất là ở cấp tiểu học khi sự tương tác trực tiếp giữa giáo viên và học sinh rất hạn chế. Do đó, mỗi giáo viên cần cố gắng để bao quát, đánh giá việc tiếp thu bài học của học sinh, đặc biệt mỗi phụ huynh phải đóng vai trò là “người thầy thứ hai” quan tâm, hướng dẫn học sinh học tập, phối hợp chặt chẽ với giáo viên để hỗ trợ con em mình”, cô Lê Thị Tuyến chia sẻ.
Đối với nhiều phụ huynh, việc dạy và học trực tuyến đang trở thành vấn đề nan giải khi diễn ra trong hoàn cảnh thiếu thốn các điều kiện cần thiết. Chị H Brắc Ayun, xã Cư M’gar, huyện Cư M’gar cho biết: Gia đình có hai cháu học lớp 7 và lớp 2, đều không có thiết bị, mạng internet để học trực tuyến. Cháu lớp 7 phải sang nhà bạn cùng lớp để “học ké”, cháu lớp 2 học theo hình thức giao bài tại nhà.
“Gia đình phải đi làm nương, rẫy nên việc kèm cháu lớp 2 học bài chỉ tranh thủ buổi tối, do đó cũng rất khó khăn trong theo dõi quá trình học tập của con em và lo lắng con không theo kịp bài học, chương trình học. Gia đình cũng cố gắng hết sức để hỗ trợ cháu và mong dịch bệnh sớm được kiểm soát để cháu đến trường học trực tiếp sẽ hiệu quả hơn”, chị H Brắc Ayun nói.
Theo Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk Phạm Đăng Khoa: Dạy và học trong bối cảnh dịch bệnh còn diễn biến phức tạp là thách thức rất lớn trong năm học 2021-2022, nhất là vừa đảm bảo an toàn phòng, chống dịch bệnh, vừa thực hiện phương châm “dừng đến trường nhưng không dừng việc học”. Đặc biệt, học sinh vùng sâu, vùng xa không có điều kiện học trực tuyến, học sinh lớp 1 không có thời gian làm quen môi trường học tập mới như các năm học trước, khiến việc duy trì chất lượng dạy và học gặp nhiều khó khăn.
Không để học sinh bị bỏ lại phía sau
Giáo viên trường Tiểu học Ama Trang Lơng, xã Cư Mgar, huyện Cư M'gar (Đắk Lắk) đến tận nhà học sinh không có điều kiện học trực tuyến để giao bài.
Ông Phạm Đăng Khoa, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk cho rằng: Để vượt qua những khó khăn, thách thức trong năm học mới, nhất là dạy và học thích ứng với diễn biến dịch bệnh thì mỗi giáo viên, nhất là giáo viên công tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số phải chủ động, linh hoạt và cố gắng gấp nhiều lần để duy trì ổn định việc dạy và học, đảm bảo hoàn thành các mục tiêu đặt ra trong năm học mới. Trong bối cảnh ấy, mỗi phụ huynh cần đồng hành với học sinh, phối hợp chặt chẽ với giáo viên trong việc dạy và học, nhất là ở cấp tiểu học. Các cấp chính quyền, các tổ chức xã hội cũng cần chung tay hỗ trợ ngành Giáo dục triển khai tốt nhiệm vụ dạy và học.
Theo ông Y Wem H’wing, Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Cư M’gar, Đắk Lắk: Để vừa đảm bảo phòng, chống dịch hiệu quả vừa tổ chức dạy và học, huyện đã chỉ đạo ngành Giáo dục xây dựng phương án tổ chức dạy học sát với tình hình thực tế, linh hoạt trước diễn biến khó lường của dịch bệnh. Để giải quyết những khó khăn như thiếu thiết bị học tập, đường truyền internet, thầy, cô giáo sẽ lựa chọn hình thức giao bài, phát phiếu học tập tại nhà. Bên cạnh đó, các thầy, cô giáo linh động trong việc hướng dẫn bài tập, tận dụng mọi điều kiện tương tác với học sinh để các em đều được học tập và “không ai bị bỏ lại phía sau”. Chính quyền địa phương sẽ hỗ trợ tích cực với ngành Giáo dục trong việc triển khai dạy và học; đồng thời giám sát chặt chẽ để đảm bảo năm học mới được diễn ra an toàn, hiệu quả.
Là một trong những giáo viên giảng dạy ở điểm trường cách xa trung tâm xã, thiếu thốn các điều kiện học tập, cô Lê Thị Hải Đường, giáo lớp 1, Trường Tiểu học Mạc Thị Bưởi, xã Ea Kiết, huyện Cư M’gar chia sẻ: Ngay từ đầu năm học mới, giáo viên đã “gõ cửa” từng nhà học sinh để khảo sát điều kiện học trực tuyến, hướng dẫn cách học trên điện thoại di động. Cả lớp có 33 học sinh thì chỉ 14 em có thiết bị học tập trực tuyến. Tuy nhiên, khu vực các em sinh sống thuộc vùng xa nên sóng điện thoại lẫn đường truyền internet đều không ổn định. Vì vậy, giáo viên đã linh hoạt vận dụng nhiều hình thức từ dạy trực tuyến đến giao bài, hướng dẫn bài tại nhà cho tất cả học sinh để đảm bảo các em đều được học tập trong bối cảnh không được đến trường vì dịch bệnh.
“Dạy học bằng nhiều hình thức với học sinh lớp 1, trên địa bàn đặc thù khiến khối lượng công việc của giáo viên tăng lên rất nhiều và phần nào khó khăn trong dạy và học, thậm chí mất nhiều thời gian khi phải di chuyển từ vùng này sang vùng khác. Tuy nhiên, được sự động viên, chỉ đạo sát của lãnh đạo nhà trường, chính quyền địa phương, mỗi giáo viên luôn nỗ lực để truyền tải nội dung bài học đến học sinh, giúp các em nhanh chóng làm quen với môi trường học tập mới, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp”, cô Lê Thị Hải Đường cho hay.
Phụ huynh tại xã Cư Mgar, huyện Cư M'gar hướng dẫn học sinh học tại nhà khi không có điều kiện học trực tuyến.
Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk cũng lưu ý, các nhà trường khi triển khai các hình thức dạy học phải thông báo, hướng dẫn cho học sinh, phụ huynh các thông tin cụ thể về nền tảng, phương tiện sử dụng dạy học; cách thức giao nhiệm vụ học tập; nội dung bài học; phương thức kiểm tra, đánh giá và nội quy học tập đối với từng hình thức dạy học. Các trường bố trí thời gian học phù hợp với tâm lý lứa tuổi. Cuối mỗi tuần học, nhà trường đánh giá việc thực hiện các hình thức dạy học để có sự điều chỉnh phù hợp, kịp thời; tuyệt đối không vì chạy theo tiến độ chương trình làm ảnh hưởng đến chất lượng dạy - học, gây khó khăn cho học sinh, gia đình học sinh trong việc tiếp cận các hình thức dạy học. Các trường quan tâm đặc biệt đến học sinh ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn; tuyệt đối không để bất cứ học sinh nào không được học.
Bên cạnh việc linh hoạt lựa chọn hình thức dạy học phù hợp với thực tế, các nhà trường cũng cần sẵn sàng phương án để tận dụng tối đa khoảng thời gian học sinh có thể đến trường để dạy và học trực tiếp, nhất là đối với những nội dung thực hành, thí nghiệm và kiến thức cốt lõi.
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk Phạm Đăng Khoa cho biết: Đối với những khó khăn liên quan đến thiết bị học trực tuyến, đường truyền viễn thông, chính quyền các địa phương đang phối hợp với ngành Giáo dục rà soát, đánh giá các điều kiện dạy và học trực tuyến, từ đó tổng hợp, tham mưu với Ủy ban nhân dân tỉnh có chỉ đạo, hỗ trợ kịp thời. Trước mắt, mỗi địa phương, mỗi giáo viên sẽ chủ động, linh hoạt các hình thức dạy và học, vừa đảm bảo yếu tố phòng, chống dịch vừa thực hiện tốt nhiệm vụ năm học.
Theo TUẤN ANH (Báo Tin Tức)