Phiên thảo luận ngày 17/6 tại nghị trường, các đại biểu Quốc hội đã ghi nhận những kết quả đáng tự hào về tình hình kinh tế-xã hội đồng thời đề xuất nhiều giải pháp căn cơ với chiến lược dài hạn.
Cần sớm điều chỉnh lại thuế thu nhập cá nhân
Bày tỏ sự đồng tình cao với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) nhấn mạnh rất vui mừng với những kết quả kinh tế-xã hội đã đạt được trong năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025. Mặc dù bối cảnh quốc tế không thuận lợi nhưng Việt Nam vẫn đạt và vượt 15/15 chỉ tiêu kinh tế-xã hội, kinh tế vĩ mô chúng ta tiếp tục ổn định. Đặc biệt là lạm phát được kiểm soát dưới 4% trong 10 năm liên tiếp. Theo đó, các cân đối lớn của nền kinh tế đảm bảo được đồng thời xuất siêu ghi nhận liên tục từ năm 2016 cho đến nay.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng chỉ ra những bước tiến đáng kể về vị thế quốc gia với thu nhập bình quân đầu người đã tiếp cận thu nhập trung bình cao theo chuẩn, đặc biệt là các chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu đã tăng 2 bậc, chỉ số về thương hiệu tăng một bậc và gần đây nhất là chỉ số hạnh phúc của đất nước tăng 8 bậc, hạng 46/143 (nếu kể từ năm 2021, Việt Nam ở hạng 77 thì điều này thể hiện được sự thành công rất lớn).
Nhìn lại chặng đường gần 40 năm đổi mới, Đại biểu Trần Hoàng Ngân ghi nhận sự tăng trưởng liên tục của đất nước, nhưng cũng lưu ý về những cú sốc từ bên ngoài. Theo đó, ông khuyến nghị ba nhóm giải pháp chính, thứ nhất là cần kiên trì 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực. Thứ hai, cơ cấu lại 3 động lực truyền thống là xuất khẩu, đầu tư và tiêu dùng. Đặc biệt về tiêu dùng, ông cho rằng cần quan tâm hơn nữa về tiêu dùng nội địa, đặc biệt là thị trường 100 triệu dân của đất nước.
“Gần đây hoạt động tiêu dùng trong xã hội có chiều hướng chững lại. Do đó, tôi đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội để có chính sách tăng tổng cầu. Đặc biệt là cần thiết phải sớm điều chỉnh lại thuế thu nhập cá nhân theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh và tôi nghĩ rằng không thể chậm trễ hơn vấn đề này," Đại biểu Trần Hoàng Ngân nói.
Thứ ba, ông Ngân cho rằng cần khơi thông 3 động lực mới là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đồng thời phát huy động lực từ không gian phát triển mới với 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh mới. Để giảm thiểu tác động từ bên ngoài, Việt Nam phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế quốc gia, bao gồm nông nghiệp công nghệ cao, kinh tế biển, du lịch và các ngành dịch vụ chất lượng cao như tài chính ngân hàng, y tế.
"Một bộ phận lớn người lao động, cán bộ công chức đang dần bị thay thế bởi công nghệ robot, trí tuệ nhân tạo và tinh gọn bộ máy. Nếu không có giải pháp căn cơ, nhân văn và bền vững, chúng ta sẽ đối mặt với hệ quả xã hội rất nghiêm trọng và có nguy cơ trở thành nguyên nhân làm gia tăng bất bình đẳng xã hội trong tương lai," Đại biểu Bảo Trân nói.
Để giải quyết vấn đề này, Đại biểu Bảo Trân đề xuất cần xem xét sớm cải cách tăng lương cho cán bộ, công chức những người ở lại sau sáp nhập. Bên cạnh đó, chính sách cần sửa đổi, thay thế ngay thuế thu nhập cá nhân vốn đã không còn phù hợp"; "xây dựng quỹ chuyển đổi việc làm quốc gia để hỗ trợ người lao động bị đào thải do công nghệ"; và "áp dụng chính sách thuế công nghệ phù hợp để tái phân bổ nguồn lực cho an sinh và đào tạo lại."
Cần thay đổi mạnh mẽ từ tư duy quản lý sang kiến tạo
Bày tỏ sự đồng tình với các báo cáo của Chính phủ và Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Đại biểu Siu Hương (đoàn Gia Lai) đã đề xuất kiến nghị cụ thể liên quan đến công tác cán bộ người dân tộc thiểu số. Cụ thể là cần sớm có văn bản sửa đổi hoặc thay thế Quyết định 402 (ngày 14/3/2016) của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số trong thời kỳ mới.
Theo đó, Đại biểu Siu Hương đã phân tích sự bất cập của Quyết định này trong bối cảnh cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương đã thay đổi chỉ còn 2 cấp (tỉnh và xã) cũng như yêu cầu cơ cấu cán bộ do sáp nhập các tỉnh. Bà kiến nghị cần bổ sung thêm tiêu chí đánh giá tỷ lệ cán bộ người dân tộc thiểu số trên tổng số cán bộ lãnh đạo quản lý từng cấp.
Thứ hai, Đại biểu Siu Hương nhấn mạnh sự cần thiết có chiến lược dài hạn liên quan đến chính sách đào tạo và tạo nguồn cán bộ người dân tộc thiểu số. Bà cho biết Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách quan tâm, nhưng thực tế tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số trong bộ máy chính quyền, đặc biệt ở cấp Trung ương và cấp tỉnh còn rất hạn chế. Do đó, bà đề nghị Chính phủ cần triển khai xây dựng một Đề án tổng thể mang tính bao trùm, gắn kết công tác cán bộ người dân tộc thiểu số từ quy hoạch, tạo nguồn đến đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng, sử dụng, bổ nhiệm mang tính dài hạn.
Về phát triển vùng và liên kết vùng, Đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng cần thành lập Quỹ phát triển vùng và Ban điều phối vùng kinh tế trọng điểm cùng với cơ chế thử nghiệm mô hình chính quyền vùng hoặc khu hành chính đặc biệt. Đặc biệt, ông cho rằng cần hiện đại hóa công tác thống kê, dự báo và điều hành chính sách vĩ mô. Cụ thể là xây dựng Trung tâm dữ liệu kinh tế-xã hội quốc gia và nâng cấp vai trò điều phối của Hội đồng tài chính tiền tệ quốc gia thành Hội đồng điều phối chính sách kinh tế vĩ mô.
Bên cạnh những điểm sáng, Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn Hải Dương) chỉ ra những thách thức mà nền kinh tế đang đối mặt. Cụ thể, cơ cấu tăng trưởng còn phụ thuộc vào các động lực truyền thống. Trong khi, các động lực mới như kinh tế số, công nghệ cao, kinh tế xanh còn chưa phát huy hết hiệu quả. Đại biểu Sơn nêu hiệu quả đầu tư công còn thấp với tỷ lệ giải ngân chậm, doanh nghiệp trong nước còn yếu, khó tiếp cận tín dụng, doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI )chưa tạo giá trị gia tăng cao, liên kết lỏng lẻo với doanh nghiệp nội địa. Thêm vào đó, chất lượng nguồn nhân lực còn là điểm nghẽn, trong khi một số chính sách chưa theo kịp thực tiễn và thủ tục hành chính còn chồng chéo.
Từ đó, ông Sơn đề nghị Chính phủ cần có những hành động cụ thể, chi tiết và tiếp tục đột phá về thể chế, đổi mới tư duy làm chính sách, cơ cấu lại chính sách tài khóa, tiền tệ, nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư công, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp tư nhân và có chiến lược thu hút FDI mang lại giá trị gia tăng cao hơn.
Quan tâm sâu sắc đến phát triển bền vững, Đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) cho rằng nếu vấn đề môi trường tiếp tục ảnh hưởng đến sức khỏe của nhân dân sẽ tác động trực tiếp khiến tốc độ cho tăng trưởng bị chậm lại. Cụ thể, ông dẫn báo cáo của Ngân hàng Thế giới cảnh báo về chi phí (khoảng từ 12-18 triệu USD một ngày đến năm 2030 và khoảng 6% GDP đến năm 2035) cho xử lý ô nhiễm nếu không hành động sớm. Do đó, ông Huân đề nghị việc tập trung vào môi trường, ngăn chặn sự ô nhiễm của dòng sông, rác thải tràn lan, kiểm soát tỷ lệ ung thư liên quan đến môi trường thì cần phải được tăng cường hơn nữa.
Đại biểu Huân cũng nhấn mạnh các vấn đề xã hội cần được đề cao hơn nữa, như điều kiện sống của đồng bào dân tộc thiểu số, tiếp cận nước sạch và chất lượng văn hóa, giáo dục, y tế. Ông cũng kêu gọi một sự thay đổi mạnh mẽ trong tư duy quản lý sang kiến tạo và thực sự quản trị các nguồn lực.
Đọc nhiều
