Hiệu quả trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng

Thực hiện Thông Tư liên tịch 10/2018/TTLT/BTP-BCA-BQP-BTC VKSNDTC-TANDTC, ngày 29/6/2018 của Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) tối cao và Toà án nhân dân (TAND) tối cao quy định về phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng. Hàng năm, hội đồng đều ban hành kế hoạch hoạt động thực hiện công tác phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng. Các ngành luôn quan tâm chỉ đạo cán bộ, công chức, đơn vị trong ngành thực hiện nghiêm túc, triển khai có hiệu quả hoạt động phối hợp liên ngành trong công tác TGPL, số lượng đối tượng là người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo và các đương sự khác thuộc diện được TGPL được biết, tiếp cận và được giải thích về quyền được TGPL ngày càng cao. Thông qua hoạt động tham gia tố tụng, công tác TGPL bảo đảm thực hiện quyền được TGPL của người dân, góp phần giữ vững ổn định an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.

Theo đó, kết quả triển khai phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng năm 2024, Công an tỉnh tiếp tục triển khai đến toàn thể cán bộ, chiến sĩ (lực lượng điều tra, quản lý trại tạm giam, nhà tạm giữ) để quán triệt, thực hiện nội dung của Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCABQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC quy định về phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng. Qua đó, cơ quan cảnh sát điều tra công an toàn tỉnh đã thực hiện đúng việc đặt bảng thông tin về trợ giúp pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận thông tin, yêu cầu TGPL. Trong quá trình tố tụng, điều tra viên, cán bộ điều tra có trách nhiệm giải thích cho người bị tạm giữ, tạm giam, bị can và các đương sự khác thuộc diện đối tượng TGPL biết, giới thiệu đối tượng tiếp cận hoặc trực tiếp có văn bản yêu cầu Trung tâm TGPL tại địa phương thực hiện tham gia bào chữa, bảo vệ quyền lợi cho đương sự; đồng thời cơ quan điều tra các cấp luôn tạo điều kiện thuận lợi cho luật sư, cộng tác viên trợ giúp viên pháp lý tiếp cận với người bị tạm giữ, tạm giam, cung cấp tài liệu, thông tin có liên quan về vụ án đến người thực hiện TGPL. Từ ngày 1/1/2024 - 31/10/2024, cơ quan cảnh sát điều tra các cấp thuộc Công an tỉnh đã đề nghị và cấp giấy đăng ký bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người thực hiện trợ giúp pháp lý 503 trường hợp (người nghèo, cận nghèo, trẻ em, người dân tộc thiểu số…) thuộc diện được TGPL theo quy định của pháp luật.

Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư - cộng tác viên tham gia tố tụng tại các phiên tòa

Trong quá trình tiến hành tố tụng, tiếp công dân, kiểm sát viên có giải thích cho người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo và các đương sự biết về quyền được trợ giúp pháp lý, hướng dẫn họ tiếp cận các thông tin về TGPL. Niêm yết bảng thông tin, hộp tin TGPL ở nơi thuận tiện nhất để công dân dễ tiếp cận… Năm 2024, thông qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự, kiểm sát hoạt động tư pháp, tiếp công dân, Viện kiểm sát các cấp đã giới thiệu đến Trung tâm TGPL chưa có trường hợp được TGPL cấp giấy đăng ký cho trợ giúp viên pháp lý và luật sư - cộng tác viên TGPL theo yêu cầu của đối tượng trợ giúp pháp lý. Theo kế hoạch công tác năm của Hội đồng Phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng, năm qua, TAND tỉnh đã cử cán bộ tham gia Đoàn kiểm tra liên ngành về việc thực hiện Thông tư liên tịch 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC, ngày 29/6/2018 và tham gia tổ thẩm định, đánh giá chất lượng vụ việc TGPL. Qua đó, kịp thời phát hiện, hướng dẫn đối tượng thuộc diện TGPL tiếp cận dịch vụ pháp lý thông qua công tác tiếp dân, thụ lý giải quyết, xét xử các loại vụ án thuộc thẩm quyền của TAND cấp huyện. Từ ngày 1/1/2024 - 31/10/2024, đã cấp 39 giấy đăng ký bào chữa, bảo vệ cho trợ giúp viên pháp lý và luật sư là cộng tác viên theo đề nghị của Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh. Trong quá trình tham tố tụng tại tòa án, trợ giúp viên pháp lý và các luật sư luôn được tòa án 2 cấp trong tỉnh tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận hồ sơ, sao chụp các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án theo quy định; các quyền và nghĩa vụ của người bào chữa, người đại diện hoặc người bảo vệ quyền lợi hợp pháp luôn được đảm bảo thực hiện theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, đã thực hiện 565 vụ việc TGPL thông qua hình thức tham gia tố tụng, liên quan 598 đối tượng, so cùng kỳ năm 2023 tăng 116 vụ (tăng 25,9%)...

Năm 2025, Hội đồng Phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh An Giang tiếp tục tổ chức triển khai Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và Thông tư liên tịch 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC quy định về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng. Quán triệt, phổ biến nội dung Luật TGPL và truyền thông về hoạt động TGPL. Phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng, bảo đảm 100% đối tượng thuộc diện được TGPL có trợ giúp viên pháp lý, luật sư - cộng tác viên tham gia tố tụng khi có yêu cầu.

NGUYỄN HƯNG