Hợp tác xã kiểu mới: Từ gom góp đến làm ăn lớn

Hợp tác xã GAP Cù Lao Giêng xuất khẩu xoài sang Hàn Quốc. Ảnh: HẠNH CHÂU

Theo ông Trần Văn Cứng - Chủ tịch Liên minh HTX An Giang, 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu bình quân của HTX 6,4 tỷ đồng/năm, lợi nhuận bình quân 1,2 tỷ đồng/năm. Có 46 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, khoa học, kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp; 20 HTX nông nghiệp ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động quản lý, sản xuất; 8 HTX nông nghiệp có sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) đạt từ 3 sao trở lên... Điển hình như HTX Thương mại - dịch vụ - du lịch nông nghiệp Khánh Hòa (nhãn xuồng); HTX Thương mại - dịch vụ chăn nuôi ếch Khánh Hòa (khô ếch 1 nắng); HTX GAP Cù Lao Giêng (xoài tượng da xanh, xoài cát hạt lép); HTX GlobalGAP Mỹ An (bắp bào tử)… Ngoài ra, khoảng 90 HTX nông nghiệp (chiếm 40% tổng số HTX nông nghiệp đang hoạt động) và 2 liên hiệp HTX liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm với gần 30 doanh nghiệp.

Tại vùng chuyên canh xoài xã Cù Lao Giêng, những nông dân trồng xoài sản xuất nhỏ lẻ đã chủ động liên kết với nhau, hình thành Câu lạc bộ 10k, qua chi hội nông dân ấp. Sau đó, dần nâng lên thành Hội quán GAP Cù Lao Giêng, từ năm 2020 đến nay là HTX GAP Cù Lao Giêng, liên kết theo chuỗi giá trị xoài với doanh nghiệp, tạo vùng sản xuất xoài theo hướng an toàn, chất lượng cao, xuất khẩu đến nhiều thị trường khó tính.

Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Giám đốc HTX GAP Cù Lao Giêng Nguyễn Minh Hiền cho biết: “HTX hiện có 51 thành viên chính thức, 243 thành viên liên kết, tổng diện tích xoài liên kết vùng nguyên liệu canh tác 300ha đạt chứng nhận VietGAP, 50ha GlobalGAP. Những năm qua, HTX đã tích cực liên kết với doanh nghiệp để xây dựng chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ”.

Tín hiệu vui, đầu năm đến nay, HTX GAP Cù Lao Giêng ký hợp đồng ghi nhớ và tiêu thụ xoài tượng xanh, xoài hạt lép với các doanh nghiệp: Công ty Trách nhiệm hữu hạn (TNHH) Hoàng Phát, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu, Công ty TNHH một thành viên An Khang, Công ty TNHH sản xuất chế biến nông sản Cát Tường, Công ty TNHH Econect…, tổng sản lượng hơn 9.000 tấn; xuất bán gần 1.600 tấn xoài đi thị trường Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Úc, New Zealand… HTX còn thực hiện nhiều dịch vụ cung ứng vật tư nông  nghiệp (đầu vào) cho thành viên, công nợ 6 tháng không tính lãi, bao tiêu sản phẩm đầu ra, dịch vụ chăm sóc vườn. Doanh thu 6 tháng đầu năm 2025 của đơn vị hơn 4 tỷ đồng.

An Giang còn có 2 liên hiệp HTX  (Thoại Sơn và Tri Tôn) phát triển theo hướng liên kết theo chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa quy mô lớn của địa phương; liên kết giữa các HTX thành viên với doanh nghiệp; thực hiện tốt khâu tổ chức sản xuất, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm của HTX thành viên. Liên hiệp HTX Tri Tôn có 8 thành viên HTX nông nghiệp, với diện tích 15.772ha, hoạt động chủ yếu hỗ trợ HTX thành viên thực hiện những công đoạn trong quy trình sản xuất và tiêu thụ lúa.

Liên hiệp HTX Thoại Sơn có 6 thành viên HTX nông nghiệp, diện tích 7.500ha, hoạt động sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung gắn với chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến bao tiêu sản phẩm; tạo điều kiện để các thành viên giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình sản xuất - kinh doanh, thông qua việc tổ chức tốt quy mô sản xuất. Liên hiệp HTX được Công ty Cổ phần Tập đoàn Lộc Trời trang bị 32 bộ máy cày, 68 bộ máy cắt, 23 bộ cuộn rơm, 81 chẹt sắt và cung ứng dịch vụ drone (sạ giống, bón phân, phun thuốc), tăng hiệu quả sản xuất, lợi nhuận.

534 HTX của tỉnh Kiên Giang (cũ) cũng chú trọng xây dựng HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị phát triển sản phẩm bền vững; hỗ trợ HTX hoạt động đúng bản chất, giá trị của HTX kiểu mới, giúp tăng cường năng lực, làm cho thành viên có nhiều lợi ích hơn. Các HTX đã có khả năng sản xuất sản lượng lớn, đồng nhất, chất lượng theo yêu cầu của doanh nghiệp. Điển hình, 126 HTX thực hiện tốt các khâu trong chuỗi, như: Cung ứng đầu vào (lúa giống, bơm tưới, làm đất, cung ứng vật tư nông nghiệp, thu hoạch) - khâu sản sản xuất (quản lý lịch thời vụ, ứng dụng khoa học, kỹ thuật) - khâu thu gom - khâu tiêu thụ. Một số HTX sáng tạo thực hiện chuỗi liên kết thuê chung - mua chung - bán chung thông qua hình thức đấu thầu để có sản phẩm tốt nhất, dịch vụ tốt nhất, khách hàng tốt nhất và giá cả hợp lý. Từ đó, thành viên giảm chi phí, tăng thu nhập từ 1 - 2,5 triệu đồng/ha/vụ, bước đầu xác lập mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa sản xuất và chế biến, tạo ra vùng nguyên liệu ổn định cho chế biến, xuất khẩu.

“Liên kết theo chuỗi giá trị không chỉ là hướng đi đúng mà còn là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh hội nhập hiện nay. Để làm được điều đó, mỗi thành viên HTX cần đồng lòng, đổi mới tư duy và phương pháp vận động. Với quyết tâm cao và sự hỗ trợ từ Nhà nước, doanh nghiệp, HTX sẽ từng bước nâng cao giá trị nông sản Việt, vươn ra thị trường quốc tế”, ông Nguyễn Minh Hiền cho biết. 

HẠNH CHÂU