Người lao động không nên quyết định hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần
Khi đến tuổi nghỉ hưu, họ sẽ không có thu nhập hàng tháng, cũng như không được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí. Lúc này, không có lương hưu, phải sống phụ thuộc vào con, cháu và xã hội. Nếu không may bị bệnh, không có thẻ BHYT, còn phải đối mặt với nguy cơ không chi trả nổi chi phí khám, chữa bệnh chỉ sau 1 lần mắc bệnh, nằm viện thời gian dài.
Có thể phải đối mặt với tình trạng nghèo đói, kiệt quệ, trở thành gánh nặng đối với gia đình và xã hội. Theo Bảo hiểm xã hội tỉnh, hiện nay, việc giải quyết chế độ BHXH 1 lần cho NLĐ được thực hiện theo Điều 60 Luật BHXH năm 2014 và Nghị quyết 93/2015/QH13 của Quốc hội về việc thực hiện chính sách hưởng BHXH 1 lần đối với NLĐ.
Theo Bảo hiểm xã hội tỉnh An Giang, NLĐ nghỉ hưởng BHXH 1 lần đang có xu hướng gia tăng. Trong 8 tháng đầu năm 2021, có 22.130 NLĐ nhận BHXH 1 lần. Nguyên nhân của tình trạng trên chủ yếu là do DN gặp khó khăn, dẫn đến nhiều lao động phải nghỉ việc. NLĐ nghỉ việc đủ 12 tháng nên làm thủ tục đề nghị hưởng BHXH 1 lần, với mong muốn có khoản tiền để trang trải cuộc sống. Cùng với đó, không ít NLĐ chưa hình thành thói quen lúc trẻ đóng BHXH để khi về già có lương hưu, không phải phụ thuộc vào con cháu.
Bảo hiểm xã hội tỉnh An Giang cho biết, nếu NLĐ nhận BHXH 1 lần, sẽ gặp nhiều thiệt thòi. Bởi, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ, mà còn ảnh hưởng tới tình hình kinh tế - xã hội, cũng như việc đảm bảo an sinh xã hội cho nhân dân của Đảng và nhà nước. Điều này chỉ mang lại lợi ích trước mắt, nhưng NLĐ không lường hết được nguy cơ sẽ đánh mất nhiều quyền lợi lâu dài của bản thân.
Theo quy định, tổng mức đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của NLĐ. Trong đó, NLĐ đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, tổng mức đóng vào quỹ BHXH hàng năm bằng 2,64 tháng lương. Nếu NLĐ hưởng BHXH 1 lần thì mức hưởng mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Như vậy, nếu lãnh BHXH 1 lần, NLĐ sẽ rất thiệt thòi.
Khi nhận BHXH 1 lần, NLĐ sẽ không còn cơ hội được hưởng lương hưu, không có nguồn thu nhập ổn định hàng tháng và tất yếu dẫn đến các hệ lụy thiệt thòi khác, như: không được cấp thẻ BHYT miễn phí để hưởng các quyền lợi về khám, chữa bệnh BHYT, chăm sóc sức khỏe khi tuổi già; thân nhân của NLĐ không được hưởng chế độ tử tuất khi không may NLĐ qua đời. Nếu được hưởng lương hưu, khi không may qua đời, người lo mai táng được nhận 1 lần trợ cấp mai táng (bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu qua đời) và thân nhân được hưởng chế độ trợ cấp tử tuất hàng tháng hoặc 1 lần.
Hiện tại, NLĐ gặp khó khăn trước mắt, có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện. Việc gián đoạn thời gian đóng BHXH không làm mất đi thời gian và số tiền tham gia, mà được bảo lưu để cộng nối vào quá trình tham gia tiếp theo cho NLĐ. Khi tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia được nhà nước hỗ trợ mức đóng 30% đối với người thuộc hộ nghèo, 25% đối với người thuộc hộ cận nghèo và 10% đối với đối tượng còn lại, mức hỗ trợ theo mức đóng chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn.
Ngoài ra, trong giai đoạn bảo lưu thời gian đóng BHXH, nếu không may NLĐ qua đời, gia đình được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở, nếu đã tham gia BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên hoặc đã tham gia BHXH bắt buộc từ đủ 12 tháng trở lên. Thân nhân tùy theo điều kiện, được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng (tối đa 4 người) đến khi trưởng thành (nếu là con) hoặc hưởng đến khi qua đời (nếu là vợ, chồng hoặc cha, mẹ đã hết tuổi lao động và không có thu nhập hoặc có thu nhập nhưng thấp hơn mức lương cơ sở); trường hợp nhận trợ cấp tuất 1 lần thì mức trợ cấp được tính như BHXH 1 lần.
Với những lợi ích trên, NLĐ không nên quyết định hưởng BHXH 1 lần mà nên bảo lưu thời gian đóng BHXH, khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện, đến lúc hết tuổi lao động được hưởng lương hưu và chăm sóc sức khỏe.
Bài, ảnh: HẠNH CHÂU