Nét đẹp làng nghề truyền thống

Sản phẩm dệt được trưng bày phục vụ nhu cầu mua sắm của du khách

Nơi hội tụ các làng nghề

Toàn tỉnh hiện có 29 làng nghề, làng nghề truyền thống tiểu thủ công nghiệp được công nhận, với trên 3.700 hộ sản xuất - kinh doanh; tạo việc làm cho hơn 12.000 lao động. Có nhiều làng nghề được UBND tỉnh công nhận đạt “Tiêu chí làng nghề tiểu thủ công nghiệp tỉnh An Giang”, như: Nhang Bình Đức, lưỡi câu Mỹ Hòa, bánh tráng Mỹ Khánh (TP. Long Xuyên); dệt thổ cẩm Chăm Châu Phong (TX. Tân Châu); rập chuột An Châu (huyện Châu Thành); bó chổi cọng dừa (huyện Thoại Sơn); dệt thổ cẩm Khmer Văn Giáo (TX. Tịnh Biên); sản xuất và chế biến đường thốt nốt Châu Lăng (huyện Tri Tôn); đóng xuồng ghe Mỹ Hiệp, mộc Chợ Thủ (huyện Chợ Mới); rèn Phú Mỹ, bánh phồng Phú Mỹ (huyện Phú Tân)... Mỗi làng nghề là một câu chuyện riêng, chứa đựng những “bí quyết” và kỹ thuật trao truyền qua nhiều thế hệ, tạo nên những sản phẩm độc đáo.

Những nén nhang thơm dịu, chiếc lưỡi câu sắc bén, đến những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu, chiếc bánh tráng giòn tan… các sản phẩm thủ công tinh xảo đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Các làng nghề giúp người dân có nguồn thu nhập ổn định, góp phần giảm nghèo, nâng cao đời sống và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống. Với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và sự sáng tạo của người dân, làng nghề truyền thống trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển, trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách, đóng góp tích cực cho kinh tế địa phương.

Di sản văn hóa quý báu

Châu Phong - làng quê bình yên thuộc TX. Tân Châu, nổi tiếng với nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số Chăm. Những tấm vải thổ cẩm với họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ không chỉ là sản phẩm thủ công mà còn là di sản văn hóa quý báu của cộng đồng người Chăm. Nghề dệt thổ cẩm Chăm Châu Phong có lịch sử lâu đời, gắn liền với cuộc sống của đồng bào. Từ xa xưa, phụ nữ Chăm đã truyền dạy cho nhau kỹ thuật dệt, tạo ra những tấm vải để may quần áo, mùng, mền. Mỗi hoa văn trên tấm vải đều mang một ý nghĩa sâu sắc, thể hiện sự trân trọng đối với thiên nhiên, cuộc sống và tín ngưỡng, văn hóa của đồng bào Chăm.

Ông Mohamad (chủ cở sở dệt thổ cẩm Chăm Châu Phong) chia sẻ: “Nghề dệt thổ cẩm người Chăm có từ đầu thế kỷ XIX. Ngày xưa, trong nhà người Chăm đều có khung dệt và nghề dệt trở thành công việc mà người phụ nữ Chăm nào cũng phải biết. Thiếu nữ Chăm (từ 10 - 12 tuổi) đã được truyền dạy những thao tác đơn giản của nghề dệt. Giai đoạn hưng thịnh, làng Chăm Châu Phong có hàng trăm hộ làm nghề dệt thổ cẩm. Tuy nhiên, hiện nay, chỉ còn cơ sở của tôi còn “giữ lửa” nghề truyền thống. Để góp phần phát triển làng nghề truyền thống, tôi đang liên kết các tour du lịch đưa khách tham quan đến trải nghiệm nghề dệt thổ cẩm”.

Ngày 6/3/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận nghề dệt thổ cẩm của người Chăm ở xã Châu Phong (TX. Tân Châu) là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. “Đây là niềm vinh dự, tự hào trong cộng đồng người Chăm ở An Giang nói chung và xã Châu Phong nói riêng. Thời gian tới, tôi tiếp tục duy trì, phát triển nhiều hơn nữa những sản phẩm dệt thổ cẩm với những mẫu mã đẹp hơn để nghề trở về thời hoàng kim. Qua đó, góp phần giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa tiêu biểu của đồng bào dân tộc thiểu số Chăm Châu Phong” - ông Mohamad bày tỏ.

Chủ tịch UBND TX. Tân Châu Nguyễn Thanh Lâm cho biết, những năm gần đây, làng nghề dệt thổ cẩm được sự hỗ trợ quảng bá của các cấp, ngành và kết nối với các công ty du lịch, lữ hành… góp phần lan tỏa nét đẹp văn hóa của đồng bào qua các sản phẩm dệt, như: Sà rông, áo thổ cẩm, khăn choàng tắm, vải… Được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là niềm vinh hạnh, vui mừng của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và bà con làng nghề. Hy vọng, với sự chung tay trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề truyền thống, nghề dệt thổ cẩm sẽ phát triển, để bà con có cuộc sống sung túc hơn.

Đường thốt nốt - đặc sản vùng Bảy Núi

Món quà từ thiên nhiên

Đến với vùng đất Bảy Núi, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những cánh đồng lúa xanh mướt, những ngôi chùa Khmer uy nghiêm mà còn được thưởng thức hương vị đặc biệt của đường thốt nốt. Sản phẩm này là một loại gia vị quen thuộc trong ẩm thực và là minh chứng sinh động cho sự khéo léo, tinh tế của đồng bào dân tộc thiểu số Khmer trong việc khai thác và chế biến những sản vật từ thiên nhiên.

Nghề làm đường thốt nốt của người Khmer tại huyện Tri Tôn và TX. Tịnh Biên có từ lâu đời. Cây thốt nốt với bộ rễ chắc khỏe, thân cây cao vút trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống người dân nơi đây. Từ thân cây, lá, trái, nước thốt nốt… đều được tận dụng tối đa. Đặc biệt, nước thốt nốt sau khi được chế biến sẽ trở thành những dòng đường vàng óng, mang hương vị ngọt thanh rất đặc trưng.

Năm 2024, nghề làm đường thốt nốt của đồng bào Khmer huyện Tri Tôn và TX. Tịnh Biên được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm tự hào của đồng bào dân tộc thiểu số Khmer miền núi An Giang và là tiền đề để chính quyền, cộng đồng Khmer nâng cao ý thức trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị của di sản văn hóa dân tộc. Bởi, nghề nấu đường thốt nốt là một nghề vất vả. Để có được những dòng đường thốt nốt thơm ngon, phải trải qua một quy trình sản xuất vô cùng công phu. Chính những khó khăn đã tạo nên giá trị đặc biệt của đường thốt nốt. Mỗi giọt đường vàng óng đều chứa đựng tâm huyết của người làm. Đó không chỉ là một sản phẩm để thưởng thức mà còn là biểu tượng của sự cần cù của người dân vùng Bảy Núi.

Phó Chủ tịch UBND TX. Tịnh Biên Nguyễn Thanh Hùng cho biết, địa phương có 305 cơ sở sản xuất đường thốt nốt, với 780 lao động trực tiếp tham gia sản xuất, sản lượng trên 3.000 tấn/năm. Sản phẩm đường thốt nốt cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh… Một số được xuất khẩu ủy thác qua thị trường Australia, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Hoa Kỳ... Nghề nấu đường thốt nốt là nghề thủ công truyền thống, chứa đựng những yếu tố văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số Khmer.

THU THẢO