Ngành thủy sản vững vàng trước “sóng gió”: Xuất khẩu có thể cán mốc 11 tỷ USD

Từ đầu năm 2025 đến nay, dù tình hình thiên tai diễn biến phức tạp, song nhiều chỉ tiêu của ngành nông nghiệp và môi trường vẫn duy trì ở mức tích cực. Trong đó, các sản phẩm thủy sản chủ lực duy trì sức bật tốt và dự kiến cả năm đạt 9,7-9,8 triệu tấn, tạo nền tảng để xuất khẩu có thể đạt 11 tỷ USD.

Giá trị xuất khẩu thủy sản tăng 13,2%

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết thiên tai từ đầu năm 2025 đến nay gây thiệt hại kinh tế ước tính lên tới 97.000 tỷ đồng; ảnh hưởng nghiêm trọng đối với ngành nông nghiệp, trong đó có lĩnh vực thủy sản. Tuy nhiên, tình hình tăng trưởng vẫn duy trì ấn tượng.

Hiện tăng trưởng thủy sản đã đạt khoảng 9,05 triệu tấn (dự kiến cả năm đạt 9,7-9,8 triệu tấn) và vẫn có khả năng vượt kết quả năm 2024.

Để có được kết quả trên, trong thời gian qua, ngành nông nghiệp và môi trường đã tăng cường xúc tiến thương mại, đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu; đàm phán “mở cửa” thị trường, xử lý rào cản kỹ thuật, truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm, khắc phục các cảnh báo “thẻ vàng” IUU.

Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng chú trọng tới việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về phòng chống thiên tai, bảo vệ và phát triển rừng, bảo tồn đa dạng sinh học; đẩy mạnh cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, đổi mới phương thức chỉ đạo, điều hành trên nền tảng dữ liệu, thông tin thời gian thực, tăng cường đối thoại, đồng hành cùng người dân và doanh nghiệp.

Nhờ đó, nuôi trồng thủy sản trong tháng 11/2025 phát triển ổn định. Tính chung 11 tháng qua, sản lượng thủy sản tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước, trong đó cá đạt 6.362,4 nghìn tấn, (tăng 2,6%); tôm đạt 1.413,9 nghìn tấn (tăng 5,5%). Hiện các địa phương miền Nam đang tập trung vào thu hoạch tôm nuôi, vùng Đồng bằng sông Cửu Long bắt đầu thả nuôi vụ mới.

Về xuất khẩu, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong tháng 11/2025, giá trị xuất khẩu hàng thủy sản ước đạt 1,05 tỷ USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu hàng thủy sản 11 tháng qua đạt 10,38 tỷ USD (tăng 13,2%). Trong đó, Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nhật Bản là 3 thị trường tiêu thụ hàng thủy sản lớn nhất của Việt Nam, chiếm thị phần lần lượt là 20,2%; 17,6%; 15%.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, kết quả trên cho thấy nỗ lực bền bỉ của ngành nông nghiệp và môi trường trong bối cảnh thị trường nhiều biến động, nhất là các cú sốc chính sách từ thị trường Hoa Kỳ.

Đặc biệt, dù quý 3 năm 2025 bắt đầu xuất hiện dấu hiệu chững lại do ảnh hưởng của thuế đối ứng và thiên tai phức tạp, song các nhóm sản phẩm thủy sản chủ lực của Việt Nam vẫn duy trì được sức bật tốt và tạo nền tảng để xuất khẩu thủy sản cả năm (năm 2025) có thể cán mốc 11 tỷ USD.

Cùng với đà tăng trưởng của thủy sản, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: "Nếu thời tiết tháng 12 không có các đợt mưa bão ảnh hưởng và ngành giữ được đà tăng trưởng khoảng 6 tỷ USD, kim ngạch xuất khẩu hoàn toàn có thể chạm mốc 70 tỷ USD, đạt chỉ tiêu Chính phủ giao (65-70 tỷ USD)."

Phát triển thủy sản có trách nhiệm

Mặc dù ngành thủy sản ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng trong 11 tháng, song theo ông Nhữ Văn Cẩn - Phó Cục trưởng Cục Thuỷ sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), trong tháng 10 và tháng 11 vừa qua, bão số 10, 11, 13 và mưa lũ cũng đã gây thiệt hại nghiêm trọng đối với nuôi trồng và khai thác thủy sản tại các tỉnh khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Trong đó, thiên tai gây ra thiệt hại lớn, tập trung chủ yếu tại các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai và Khánh Hòa. Cụ thể, tổng diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại khoảng 1.848 ha; hơn 23.000 ô lồng với 331.293 m2 lồng bè bị hư hỏng, cuốn trôi; trên 4.045 hộ dân bị ảnh hưởng. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính 5.290 tỷ đồng, riêng ba tỉnh trọng điểm trên thiệt hại 4.032 tỷ đồng.

Theo ông Cẩn, thiệt hại trên dự báo sẽ ảnh hưởng đến sản xuất thủy sản năm 2026. Vì vậy, cục đã chủ động tham mưu, đề xuất các giải pháp để chỉ đạo sản xuất, trong đó có giải pháp cấp bách trước mắt và giải pháp dài hạn nhằm sắp xếp, khôi phục lại sản xuất theo hướng thích ứng và bền vững.

Theo đó, trước mắt, Cục Thuỷ sản và Kiểm ngư đề xuất các địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục xác nhận thiệt hại để hỗ trợ kịp thời theo Nghị định 09/2025/NĐ-CP quy định về chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch hại thực vật; hướng dẫn xử lý môi trường, xác định thời điểm thả giống an toàn, ưu tiên đối tượng có chu kỳ nuôi ngắn ngày để phục vụ nhu cầu cuối năm.

Về lâu dài, các địa phương rà soát, sắp xếp, quy hoạch lại hoạt động nuôi lồng bè để giảm thiểu rủi ro; ưu tiên đầu tư hạ tầng các vùng nuôi trọng điểm; tăng cường quan trắc cảnh báo môi trường định kỳ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong cảnh báo thiên tai - môi trường vùng nuôi trồng thủy sản; xây dựng cơ chế tín dụng đặc thù và bảo hiểm rủi ro cho nuôi biển.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cũng khẳng định việc phát triển thủy sản có trách nhiệm và thân thiện với môi trường không chỉ là xu thế toàn cầu, mà còn là điều kiện để ngành thủy sản Việt Nam hội nhập sâu rộng, đáp ứng các chuẩn mực quốc tế.

"Vì vậy, việc tăng cường kiểm soát chất thải, đổi mới công nghệ, chuyển đổi số, cùng với huy động sự tham gia của toàn xã hội sẽ tạo nền tảng quan trọng để hình thành các sản phẩm thủy sản Việt Nam chất lượng, giá trị cao với chi phí hợp lý: vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa không gây tổn hại đến môi trường và hệ sinh thái tự nhiên," ông Tiến nhấn mạnh.

Dự báo tình hình thời gian tới, một số ý kiến chuyên gia dự báo với tình hình hiện nay, năm 2026, ngành thủy sản vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức: Từ sự kéo dài của thuế đối ứng tại thị trường Hoa Kỳ, nguy cơ chịu tác động từ MMPA, đến áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Indonesia, Ấn Độ...

Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp thủy sản cần chủ động tái cơ cấu thị trường, đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng, đầu tư công nghệ chế biến, nâng cao tiêu chuẩn bền vững, qua đó tạo nền tảng cho tăng trưởng dài hạn./.