Những chuyến tàu vượt ranh giới và bài học nhớ đời

Sáng 30/10, khu vực cảng cá Tắc Cậu, xã Bình An nhiều người dân đến xem phiên tòa xét xử lưu động 2 vụ án liên quan đến hành vi tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép. 2 bị cáo Lê Duy Tính (44 tuổi), ngụ phường Rạch Giá và Trần Văn Tài (47 tuổi), ngụ phường Vĩnh Thông đứng lặng người trước bục bị cáo.

Chuyến tàu đánh đổi tự do

Theo cáo trạng, tối 15/5, tàu kiểm ngư 216 trong biên đội chống khai thác IUU phát hiện tàu cá CM-99064-TS do Lê Duy Tính làm thuyền trưởng đang di chuyển trong vùng biển Malaysia. Khi bị bắt giữ, trên tàu có 8 thuyền viên và gần 2 tấn cá. Qua điều tra cho thấy, trước đó Tính từng bị phạt hành chính vì cho tàu hoạt động sai vùng biển. Nộp phạt xong, Tính tiếp tục đưa tàu ra vùng giáp ranh DK1/10 rồi vượt biên giới trên biển, đánh bắt trái phép gần 20 ngày. “Tôi biết sai nhưng biển mình ít cá quá, muốn kiếm thu nhập nên đành liều. Tôi mong được giảm nhẹ án để về làm lại”, Tính cúi đầu trước hội đồng xét xử, giọng lạc đi.

Phiên tòa xét xử Lê Duy Tính (44 tuổi), ngụ phường Rạch Giá và Trần Văn Tài (47 tuổi), ngụ phường Vĩnh Thông sáng 30/10. Ảnh: TÂY HỒ

Phía chủ tàu - ông Trần Văn Thuận khai không biết thuyền trưởng đưa tàu sang vùng biển nước ngoài. Hợp đồng giữa họ ghi rõ: “Chỉ được đánh bắt trong phạm vi quy định”, lợi nhuận chia đôi. Tuy nhiên, do tham lợi, Tính biến ranh giới quốc gia thành ranh giới giữa tự do và vòng lao lý.

Cũng trong phiên tòa sáng hôm ấy, bị cáo Trần Văn Tài từng tham gia điều khiển 2 tàu KG-93949-TS và KG-93971-TS vượt sang vùng biển Malaysia rồi Indonesia khai thác trái phép cúi đầu nhận tội. Trong vụ án này, cơ quan điều tra xác định đường dây phức tạp: Các đối tượng làm giả hồ sơ tàu, thay biển số, thuê người “bán vé tuần tra” để né lực lượng chức năng. Kết cục, 2 tàu bị hải quân Indonesia bắt giữ và tịch thu, nhiều ngư dân bị tạm giữ, tòa tuyên án những người cầm đầu từ 1 - 8 năm. “Tôi đi theo người ta, họ nói đánh cá có ăn, ai ngờ dính tội nặng”, Tài nói. Bản án 1 năm tù dành cho Tài là lời cảnh tỉnh cho hàng ngàn ngư dân đang mưu sinh nơi đầu sóng ngọn gió.

Cái giá phải trả

Không chỉ Lê Duy Tính hay Trần Văn Tài, gần đây hàng loạt vụ án tương tự liên tiếp bị phát hiện và xử lý. Ngày 29/10, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh khởi tố và bắt tạm giam Sử Thanh Hoài (49 tuổi) và Nguyễn Văn Nhạn (48 tuổi) - 2 thuyền trưởng tàu cá KG-96103-TS và KG-94781-TS vì đưa tàu cùng ngư phủ sang vùng biển Indonesia khai thác trái phép gắn biển số giả, tắt thiết bị giám sát hành trình.

Trước đó, ngày 27/10, Tòa án nhân dân tỉnh tuyên Nguyễn Nhật Linh (43 tuổi) 4 năm tù và Trần Quốc Nam (28 tuổi) 3 năm tù về tội cản trở hoạt động của phương tiện điện tử. 2 bị cáo này dùng nam châm vô hiệu hóa thiết bị giám sát hành trình, điều khiển tàu cá qua vùng biển Malaysia khai thác trái phép.

2 bị cáo Lê Duy Tính (đứng), ngụ phường Rạch Giá và Trần Văn Tài (47 tuổi), ngụ phường Vĩnh Thông trước tòa. Ảnh: TÂY HỒ

Thủ đoạn vi phạm của các đối tượng ngày càng tinh vi, từ việc giả mạo hồ sơ, xóa số tàu đến dùng công nghệ để qua mặt cơ quan chức năng. Nhưng dù bằng cách nào, mọi hành vi vượt ranh giới đều phải trả giá không chỉ bằng bản án mà còn bằng sự mất mát sinh kế, làm giảm uy tín của quốc gia trên trường quốc tế.

Các phiên tòa kết thúc, mỗi người đều hiểu một lần vượt ranh giới là một lần đánh mất niềm tin và kế sinh nhai. Ông Nguyễn Văn Tám - ngư dân ở phường Vĩnh Thông chia sẻ: “Nghe tòa tuyên án, tôi sợ. Sợ không chỉ vì tù tội mà vì một hành động sai có thể khiến cả nghề biển mang tiếng, khó làm ăn, mất uy tín với bạn hàng nước ngoài”.

Những bản án gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh ngư dân đừng vì lợi ích nhỏ mà làm tổn hại cả ngành, nghề bao thế hệ gầy dựng. Tuân thủ quy định chống khai thác IUU không chỉ là trách nhiệm với pháp luật mà còn là danh dự của người đi biển, danh dự của quốc gia. Giữ đúng hải trình, bật thiết bị giám sát hành trình, cập nhật nhật ký đánh bắt… là chìa khóa để giữ biển xanh, giữ sinh kế và gỡ “thẻ vàng” cho thủy sản Việt Nam.

TÂY HỒ