Những ngôi chùa cổ ở Thiên Cấm Sơn

Dấu chân đạo sĩ trên non

Trung Thiên Sơn Tự nằm dưới chân vồ Ông Bướm, hiện vẫn lưu giữ nét cổ xưa của cha ông đi trước đến đây mở am tu hành. Tương truyền, Trung Thiên Sơn Tự do ông Nguyễn Thành Đạo (Ba Đạo) dựng lên cách nay hơn trăm năm. Ông lên núi Cấm sống ẩn dật, thành lập đạo binh nghĩa hiệp chống Pháp, giúp dân lành thoát khỏi sự bạo tàn của kẻ thù. Dân gian còn truyền miệng, ông Ba Đạo có võ nghệ cao siêu, nên thu phục được mãnh hổ, bạch tượng trong rừng núi.

Ngày đó, ông Ba Đạo chọn vồ Ông Bướm tu luyện, dẫn theo nhiều môn đệ. Ban ngày, họ chia nhau thành từng nhóm cuốc đất, trồng rau. Đêm xuống thì bí mật rèn luyện binh đao, võ nghệ chống Pháp. Trải qua biến cố thời gian, ngôi chùa đã cũ kỹ, nay được “hậu bối” trông coi nhang khói. Bên trong ngôi chùa, cách bố trí thờ tự cũng đơn giản như chùa chiền hiện nay, thờ ảnh Bác Hồ và di ảnh của ông Nguyễn Thành Đạo. Bên ngoài ngôi chùa được lợp tole nằm dưới rặng cây ngọc lan hàng trăm năm tuổi tỏa ngát hương thơm mỗi khi trổ bông.

Ông Bảy Trác (chủ nhà trọ Ngọc Lan) cho biết, Trung Thiên Sơn Tự được ông Ba Đạo sáng lập cùng thời gian với 3 ngôi chùa quanh hồ Thủy Liêm, gồm: Chùa Phật Lớn, chùa Vạn Linh (chùa Lá) và phủ thờ của ông Đức Minh. Trung Thiên Sơn Tự với ý nghĩa là “có một ngôi chùa nằm giữa trời”. Hướng Tây là vồ Đầu; hướng Nam là vồ Bà, vồ Bồ Hong; hướng Đông là vồ Thiên Tuế; nằm ở giữa là Trung Thiên Sơn Tự (vồ Ông Bướm). Theo người dân kể lại, ngày trước ông Ba Đạo lên núi ẩn tu cùng thời với cụ Bảy Do (người sáng lập chùa Phật Lớn), hòa thượng Thích Minh Quang (chùa Vạn Linh) và ông Đức Minh (chùa Đức Minh).

Quần thể khu vực hồ Thủy Liêm từng in dấu chân của những tu sĩ một thời trên núi Cấm

Hồi đó, nơi đây cây rừng rậm rạp, trời vừa sụp tối thì chẳng thấy mặt người. Vào ngày rằm trăng sáng, sơn dân thấy ông Ba Đạo cùng nhóm đệ tử luyện huyền cước trên vồ đá. “Sau đó, bọn Pháp thấy đội quân của Ba Đạo lớn mạnh, tổ chức cho lính phục kích vào ban đêm bắt cả nhóm. Thấy vậy, một số đệ tử chạy thoát thân vào rừng” - ông Bảy Trác kể. Hiện tại, ngôi chùa đã xuống cấp, ít người biết, do đó rất cần trùng tu tôn tạo để đời sau ghi nhớ công lao của các bậc chân tu.

Mỗi dịp Tết, rằm lớn trong năm, những đoàn khách hành hương lên núi vãng cảnh đều ghé ngang chùa cúng kiếng, tưởng nhớ công lao lập chùa của tu sĩ thuở trước. Chúng tôi dạo một vòng khu vực chùa cảm thấy rất an yên, thi thoảng có luồng gió lay nhẹ từng lá ngọc lan lào xào, y như chốn tiên bồng.

Bên hồ Thủy Liêm

Ngày trước, chùa Phật Lớn nằm cạnh hồ Thủy Liêm, từng bị Tây đến đốt, phá đổ nát, chỉ còn lại 1 pho tượng. Trước đây, chùa Phật lớn có tên là Nam Cực Đường, do cụ Nguyễn Văn Do (tu sĩ Bảy Do) sáng lập. Cụ Bảy Do quê ở làng An Hội, tỉnh Bến Tre, cũng có tinh thần kháng Pháp mạnh mẽ. Xưa kia, người ta thấy trên núi Cấm xuất hiện một thảo am với đạo sĩ lực lưỡng, khoác áo choàng đen, chân giẫm đất, đầu búi tóc, ngày 2 buổi ngồi thiền, nhưng đêm đêm vẫn mài gươm dưới ánh nguyệt.

Nam Cực Đường thu phục đông đệ tử chống Pháp. Hay tin, Pháp cho người giả làm bổn đạo trà trộn vào để dò xét. Sau đó, tung tích Nam Cực Đường bị bại lộ, Pháp đem quân bao vây, tịch thu gươm giáo, bắt cụ Bảy Do cùng môn đệ. Sau này, chùa Phật Lớn được tôn tạo lại trên nền cũ, mở rộng diện tích, gồm: Khu chánh điện, nhà chuông, khu nhà nghỉ, hệ thống điện, nước... phục vụ việc thờ cúng và khách đến hành hương. Trước chùa có hồ Thủy Liêm và tượng Phật Di Lặc, chùa Vạn Linh, trông như bức tranh sơn thủy hữu tình. Du khách đến đây sẽ cảm nhận được vẻ đẹp huyền bí ở chốn bồng lai tiên cảnh này.

Cách đó không xa, chùa Bình Sơn nằm sâu trong khu đất núi ở ấp Thiên Tuế, do hòa thượng Thích Thiện Huệ lập nên cách đây trên 70 năm. Xưa kia, nơi đây rừng rậm hoang vắng, có cả cọp, beo, khỉ xuất hiện. Để chống chọi với sự hà khắc của thiên nhiên, thú dữ, cụ phải vào rừng chặt gỗ xây thảo am chiều cao 3m. Ban ngày, cụ trồng rẫy gánh xuống đồng bằng bán, rồi mua gạo và thức ăn lên núi. Ban đêm, tụng kinh niệm Phật, sống cuộc sống thanh nhàn nơi núi rừng thâm u. Thời chống Pháp, cụ âm thầm nuôi chứa cách mạng. Bây giờ, ngôi chùa được xây cất khang trang, luôn rộng cửa chào đón lữ khách đến cúng kiếng.

Từ lâu, Thiên Cấm Sơn được biết đến là ngọn núi cao nhất trong dãy Thất Sơn vẫn còn hiện hữu nhiều ngôi chùa cổ độc đáo trường tồn theo thời gian. Khi đặt chân tới đây, du khách được hòa mình vào không gian tịch tĩnh, để tâm hồn sâu lắng hơn.

LƯU MỸ