Rộn ràng mùa nước son

Ngư dân khai thác cá mùa nước son

Chộn rộn trên sông

Chiều dần buông! Dòng sông Hậu nhuộm đỏ phù sa, ghe xuồng thả lưới bồng bềnh theo sóng nước. Từ lâu, cái nghề “hạ bạc” đã gắn chặt với biết bao phận đời ngư phủ nổi trôi trên sông. Mỗi khi con nước son từ thượng nguồn chảy về, dòng sông Hậu trở nên náo nhiệt hơn bao giờ hết.

Tiếng máy chạy phành phạch, tiếng dầm khua nước chanh chách, tiếng í ới gọi nhau làm náo nhiệt cả khúc sông. Dong chiếc ghe bầu tròng trành ra sông Hậu thả lưới, ông Trần Văn Hậu (62 tuổi), ngư dân kỳ cựu chuyên đánh bắt cá nói rằng, thời điểm này con cá, con tôm bắt đầu hành trình di cư về thượng nguồn. Khi con nước tràn đồng, chúng sinh sản mạnh, ăn những sinh vật phù du, rồi lớn dần trong tự nhiên.

Nắm bắt được quy luật này, ngư dân tranh thủ thả lưới, quăng chài khai thác cá, tôm. Ông Hậu cho hay, mùa nước son nguồn cá trên sông chủ yếu là cá sủ, cá kết, cá tra, cá hú, cá basa, cá sát, cá mè vinh… Khi mặt trời vừa qua ngang đầu, con nước dưới sông chảy chậm, ông Hậu bủa lưới trên sông bắt cá.

Sau vài giờ đồng hồ, ông kéo lưới thu hoạch nhiều cá cóc, cá sủ, cá phèn. Hôm nào trúng mánh, ông bắt dính được cá basa, cá hú to, thu nhập kha khá. “Nghề này tuy cực mà vui. Ngày nào cũng ra sông giăng lưới. Lúc này, mỗi buổi chiều tôi giăng dính hơn 5kg cá các loại, thu nhập khoảng 500.000 đồng sau khi trừ chi phí xăng, dầu” - ông Hậu bày tỏ.

Qua cù lao Ông Hổ (xã Mỹ Hòa Hưng), chúng tôi rong ruổi chạy lên phía trên cù lao. Thật bất ngờ, 2 bên cồn có hàng trăm chiếc bè của ngư dân đang nuôi cá đủ loại. Mùa này, ngư dân tranh thủ mua cá giống về thả vào lòng bè để nuôi. Gặp anh Khanh đang cho đàn cá điêu hồng ăn văng nước trắng xóa. Anh cười tươi, mùa nước son, ai cũng tranh thủ đầu tư vốn liếng nuôi cá.

Trong mùa nước nổi, lượng cá mồi phong phú, đàn cá ăn rất mau lớn. Khi nguồn cá đồng cạn kiệt cũng là lúc ngư dân xuất bán cá bè kiếm thêm thu nhập. “Mùa nước đổ, ngư dân đều tất bật sửa sang bè để nuôi cá, kiếm thêm thu nhập. Một năm, ngư dân nuôi cá thành công nhất là vào mùa nước son. Mỗi vụ nuôi, gia đình tôi kiếm lời khoảng 100 triệu đồng” - anh Khanh khoe.

Nguồn thu nhập của ngư dân

Đang tâm sự với anh Khanh, chúng tôi thấy phía sau bè có bà con đang dùng vợt xúc cá mưu sinh. Trên chiếc xuồng cui, anh Tâm thọt sâu chiếc vợt “khủng” xuống đáy nước. Sau vài phút anh lấy hết sức để kéo chiếc vợt lên. Bầy cá dính lưới nhảy lách chách, trông rất mê mắt. Anh Tâm cho hay, con nước son cá, tôm thường trú ẩn sau bè để ăn thức ăn thừa của ngư dân nuôi cá. Nắm bắt được đặc tính này, ngư dân mang vợt ra sông xúc cá lúc rỗi rảnh. “Thông thường, tôi xúc dính chủ yếu là cá xác (cá sát), cá mè vinh loại lớn. Ngày nào trúng mánh xúc được hơn 6kg cá xác (cá sát), cân xô cho bạn hàng với giá 100.000 đồng/kg, thu nhập hơn 500.000 đồng, nuôi sấp nhỏ ăn học” - anh Tâm trần tình.

Buổi trưa, có dịp ghé ngang chợ Long Xuyên sẽ bắt gặp những chiếc ghe, xuồng rẽ nước ràn rạt cặp bến sông. Sau đó, họ nhanh tay khởi động chiếc máy tát nước trong khoang ghe để bắt cá cân cho tiểu thương. Từ lâu, bến chợ này được người dân biết đến là nơi tập kết nguồn cá sông nhiều vô kể. Ngày nào, ngư dân cũng mang cá lên chợ bán cho khách. Mùa nước son, ngư dân mang cá đến cân cho tiểu thương rất đông. Hôm gặp ông Mười Bé (60 tuổi) đang tát nước trong khoang ghe. Khi nước vừa cạn, đàn cá, tôm nhảy chanh chách. Hỏi ra mới biết, ông vừa dỡ chà bên cồn ven sông Hậu.

Dỡ chà là một trong những phương thức đánh bắt cá lành mạnh có từ thời cha ông đi khẩn hoang truyền lại cho tới nay. Cách làm thật giản đơn, ngư dân chỉ cần mé nhiều nhánh cây me nước, tre, tràm… chọn nơi bãi bồi ven sông, rồi chất xung quanh cho cá vào trú ẩn. Sau đó, người ta cất một lán trại để giữ đống chà vì sợ dân xuyệt điện đến quấy phá. Để dụ được cá nhiều, ngư dân rang cám trộn với xác mắm, quăng xuống đống chà. Đàn cá bên ngoài “bắt hơi” sẽ vào bên trong chà ăn mồi, rồi ở luôn. “Nhìn thấy cá lên ăn nhiều, chúng tôi nhờ anh em trong xóm bủa lưới xung quanh dỡ chà bắt cá. Mùa nước son, cá vào đống chà ở nhiều, tôi khai thác được khoảng tấn cá các loại”- ông Mười Bé cho hay.

Mùa nước son, rảo một vòng chợ Long Xuyên, những cửa hàng chuyên bán ngư cụ khai thác cá, tôm mùa nước nổi cũng hoạt động rôm rả. Họ bán với giá vừa phải, không nói thách dù chỉ một đồng. Nhờ vậy, các cửa hàng bán ngư cụ ở đây rất có uy tín. Do vậy, hàng hóa của họ được ngư dân đến mua rất mạnh. Năm nào cũng vậy, mùa lũ về, bà con tranh thủ làm ăn theo con nước.

LƯU MỸ